XVII-wieczny poradnik rolniczy. Lingwistyczna charakterystyka gatunku (na przykładzie traktatów agronomicznych Jakuba Kazimierza Haura)
Cecylia Galilej
Katolicki Uniwersytet LubelskiАнотація
This article is an attempt at a text type analysis of a seventeenth-century
agricultural guidebook on the basis of three very popular agrarian books by
Jakub Kazimierz Haur, an experienced mogul property administrator and writer.
The structural and semantic components of the text pattern in the collected
material is determined by extracting units of the text bigger then the sentence
and exploring their relationship. This kind of a typological approach can characterize
an agrarian guide (and other contemporary varieties of a guide because
of their formal similarity) as a standard text organization and contribute to the
development of the overall characteristics of the entire genre.
Посилання
Awdiejew A. (1987): Pragmatyczne podstawy interpretacji wypowiedzeń. Kraków. Google Scholar
Bachtin M. (1986): Problem gatunków mowy. [W:] tegoż: Estetyka twórczości słownej. Przeł. D. Ulicka. Warszawa. Google Scholar
Baczko B., Hinz H. (wybór i oprac.) (1975): Kalendarz półstuletni 1750−1800. Wybór tekstów. Warszawa. Google Scholar
Bartmiński J. (1991): Styl potoczny jako centrum systemu stylowego języka. [W:] Synteza w stylistyce słowiańskiej. Red. S. Gajda. Opole, s. 33−47. Google Scholar
Bartmiński J. (1993): Styl potoczny. [W:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. T. 2. Red. J. Bartmiński. Wrocław, s. 115−134. Google Scholar
Bernacki M., Pawlus M. (Red.). (2005): Słownik gatunków literackich. Bielsko-Biała. Google Scholar
Bieńkowski T. (2002): Aspekty edukacji staropolskiej (Stanowe modele życia i wzory osobowe). „Rozprawy z Dziejów Oświaty”. T. XLI, s. 7−29. Google Scholar
Bolecki W., Opacki I. (Red.). (2000): Genologia dzisiaj. Warszawa. Google Scholar
Borawski S., Furdal A. (2003): Wybór tekstów do historii języka polskiego. Warszawa. Google Scholar
Chrzanowski T. (1984): Uwagi o intelektualiście-kolekcjonerze w Polsce na przełomie renesansu i baroku. [W:] Mecenas, kolekcjoner, odbiorca. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Katowice. Red. E. Karwowska. Warszawa, s. 121−145. Google Scholar
Dacka-Górzyńska I., Partyka J. (Red.). (2009): Staropolskie kompendia wiedzy. Warszawa. Google Scholar
Dobrzyńska T. (1992): Gatunki pierwotne i wtórne (Czytając Bachtina). [W:] Typy tekstów. Red. T. Dobrzyńska. Warszawa. Google Scholar
Doroszewski W. (Red.) (1958−1969): Słownik języka polskiego. T. 1−11. Warszawa. Google Scholar
Dziechcińska H. (2002): Hasło Parenetyka. [W:] Słownik literatury staropolskiej. Red. T. Michałowska. Wrocław, s. 618−623. Google Scholar
Dudek D.: Pojęcie kultury fizycznej w polskiej tradycji terminologicznej do roku 1939 www.wtir.awf.krakow.pl/pdf/rozne/publik_pracownikow/.../pojecie_kultury_fiz>, dostęp: 21.01.2017] Google Scholar
Ficek E. (2013): Poradnik. Model gatunkowy i jego tekstowe aktualizacje. Katowice. Google Scholar
Gajda S. (1982): Podstawy badań stylistycznych nad językiem naukowym. Warszawa−Wrocław. Google Scholar
Gajda S. (1991): Gatunki wypowiedzi potocznych. [W:] Język potoczny jako przedmiot badań językoznawczych. Red. S. Gajda, Z. Adamiszyn. Opole, s. 67−74. Google Scholar
Gajda S. (1993): Gatunkowe wzorce wypowiedzi. [W:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. T. 2. Red. J. Bartmiński. Wrocław, s. 245−258. Google Scholar
Gajda S. (2001): Język naukowy. [W:] Język polski. Red. S. Gajda. Opole, s. 294−316. Google Scholar
Galilej C. (2014a): Pastorałka w ujęciu genologicznym na przykładzie Symfonij anielskich Jana Żabczyca (XVII w.). „Prace Filologiczne” LXV, s. 125−141. Google Scholar
Galilej C. (2014b): Kolęda teologiczna jako gatunek na przykładzie Symfonij anielskich Jana Żabczyca (XVII w.). [W:] Język nasz ojczysty. Zbiór studiów. Red. B. Taras. Rzeszów, s. 120−132. Google Scholar
Galilej C. (2015): Kolęda noworoczna w ujęciu genologicznym na podstawie Symfonij anielskich Google Scholar
Jana Żabczyca (XVII w.). „Prace Językoznawcze” XVII/3, s. 27−40. Google Scholar
Greń Z. (1994): Semanyka i składnia czasowników oznaczających akty mowy w języku polskim i czeskim. Warszawa. Google Scholar
Gruchała J. S., Grzeszczuk S. (1988): Staropolska poezja ziemiańska. Antologia. Warszawa. Google Scholar
Grzegorczykowa R. (1991): Problem funkcji języka i tekstu w świetle teorii aktów mowy. [W:] Język a kultura. T. 4. Red. J. Bartmiński, R. Grzegorczykowa. Wrocław. Google Scholar
Grzelakowa E. (2010): O propagowaniu wiedzy ogrodniczej w opracowaniach popularnonaukowych. [W:] O trudnym łatwo. Red. J. Miodek, M. Zaśko-Zielińska. Wrocław, s. 5969. Google Scholar
Indyk M. (1986): Spójność tekstów językowych. [W:] Teoretycznoliterackie tematy i problemy. Red. J. Sławiński. Wrocław, s. 175−191. Google Scholar
Janik M. (2013): Kalendariografia polska od XVI−XVIII wieku. Próba typologii. [W:] Kalendarze staropolskie. Red. I. Dacka-Górzyńska, J. Partyka. Warszawa, s. 9−52. Google Scholar
Kalbarczyk A. (2013): Liryka wśród aktów mowy. Próba aplikacji językoznawczych teorii pragmatycznych do analizy tekstu lirycznego. Lublin. Google Scholar
Kargulowa A., Ferenz K. (1991): Społeczny kontekst poradnictwa. Poszukiwanie szans dla poradnictwa w działalności kulturalno-oświatowej. Warszawa. Google Scholar
Kargulowa A. (Red.) (1996): Z podstaw poradoznawstwa. Wrocław. Google Scholar
Karłowicz J., Kryński A.A., Niedźwiedzki W. (Red.) (1900−1927): Słownik języka polskiego. T. 1−8. Warszawa. Google Scholar
Koehler K. (2005): Domek szlachecki w literaturze polskiej epoki klasycznej. Kraków. Google Scholar
Kolbuszewski J. (1997): Poradnik towarzyski. [W:] Słownik literatury popularnej. Red. T. Żabski. Wrocław. Google Scholar
Korolko K. (1990): Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny. Warszawa. Google Scholar
Krzysztofik M. (2013): Kategoria czasu antropologicznego w polskim kalendarzu XVII-wiecznym. [W:] Kalendarze staropolskie. Red. I. Dacka-Górzyńska, J. Partyka. Warszawa, s. 61−86. Google Scholar
Labocha J. (1985): Sposoby wyrażania żądania we współczesnej polszczyźnie mówionej. Cz. 1. „Polonica” 11. Google Scholar
Labocha J. (1986): Sposoby wyrażania żądania we współczesnej polszczyźnie mówionej. Cz. 2. „Polonica” 12. Google Scholar
Lalewicz J. (1984): Uwagi o ikoniczności tekstu. „Pamiętnik Literacki”, z. 4, s. 115−122. Google Scholar
Linde S. B. (1807−1814): Słownik języka polskiego. T. 1−6. Warszawa. Google Scholar
Łoś J. (1922): Początki piśmiennictwa polskiego (Przegląd zabytków językowych). Lwów. Google Scholar
Mayenowa M.R. (Red.) (1966−2012): Słownik polszczyzny XVI wieku. T. 27. Wrocław–Warszawa. Google Scholar
Michałowska T. (2002): Hasło Gatunek literacki. [W:] Słownik literatury staropolskiej. Wrocław, s. 280−287. Google Scholar
Osiewicz M. (2012): Analiza kwantytatywno-porównawcza słownictwa Ksiąg o gospodarstwie Piotra Krescentyna (1549). „Poznańskie Studia Polonistyczne”. Seria językoznawcza. T. 19(39), z. 1, s. 67−92. Google Scholar
Ostaszewska D. (Red.). (2000): Gatunki mowy i ich ewolucja. T. 1. Katowice. Google Scholar
Ostaszewska D. (Red.). (2004): Gatunki mowy i ich ewolucja. T. 2. Katowice. Google Scholar
Ostaszewska D. (Red.). (2007): Gatunki mowy i ich ewolucja. T. 3. Katowice. Google Scholar
Ostaszewska D. (Red.), Przyklenk J. (współudz.) (2011): Gatunki mowy i ich ewolucja. T. 4. Katowice. Google Scholar
Partyka J. (1988): Szlachecka silva rerum jako źródło do badań etnograficznych. „Etnografia Polska”. T. XXXII, z. 2, s. 67−94. Google Scholar
Partyka J. (1995): Rękopisy dworu szlacheckiego. Warszawa. Google Scholar
Piekot T. (2010): Rekomendacje w raportach ewaluacyjnych jako wyspecjalizowane porady. [W:] Dobra rada nie zawada. Rady, porady, poradniki w języku, literaturze i kulturze. Red. W. Żarski, B. Staniów. Koszalin, s. 93−104. Google Scholar
Przybyła O. (2004): Akty mowy w języku nauczycieli. Katowice. Google Scholar
Przyklenk J. (2013): „Genus” w służbie „medium”, czyli o (nie)zmienności (?) gatunkowych wyznaczników porady językowej. [W:] Tekst – akt mowy – gatunek wypowiedzi. Red. U. Sokólska. Białystok, s. 295−314. Google Scholar
Rejter A. (2002): Kształtowanie się gatunku reportażu podróżniczego w perspektywie stylistycznej i pragmatycznej. Katowice. Google Scholar
Rejter A. (2004): Wzorzec gatunkowy staropolskich poradników myśliwskich i jego uwarunkowania. [W:] Gatunki mowy i ich ewolucja. T. 2. Red. D. Ostaszewska. Katowice, s. 246–257. Google Scholar
Rzepka W.R., Wydra W. (1995): Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543. Wrocław. Sarnowska-Giefing I. (2003): Od onimu do gatunku tekstu. Nazewnictwo w polskiej satyrze do 1820 roku. Poznań. Google Scholar
Searle J. R. (1987): Czynności mowy. Rozważania z filozofii języka. Przeł. B. Chwedeńczuk. Warszawa. Google Scholar
Skubalanka T., Wojtak M. (1978): Wybór tekstów nowopolskich z XVII-XX wieku. Cz. 1. Lublin. Google Scholar
Tymiakin L. (2007): Nakłanianie subdyrektywne. Propozycja, prośba i rada w realizacjach młodzieży gimnazjalnej. Lublin. Google Scholar
Wierzbicka A. (1973): Akty mowy. [W:] Semiotyka i struktura tekstu. Red. M. R. Mayenowa. Wrocław, s. 201−219. Google Scholar
Wierzbicka A. (1983): Genry mowy. [W:] Tekst i zdanie. Red. T. Dobrzyńska, E. Janus. Wrocław, s. 125−138. Google Scholar
Wilkoń A. (2000): Gatunki pierwotne i wtórne w perspektywie historycznej i współczesnej. [W:] Gatunki mowy i ich ewolucja. T. 1. Red. D. Ostaszewska. Katowice, s. 14−24. Google Scholar
Wilkoń A. (2003): Gatunki mówione. [W:] Porozmawiajmy o rozmowie. Red. M. Kita. Katowice, s. 46−58. Google Scholar
Witosz B. (1994): Lingwistyka a problem gatunków mowy. „Socjolingwistyka” 14. Google Scholar
Witosz B. (2005): Genologia lingwistyczna. Zarys problematyki. Katowice. Google Scholar
Wojtak M. (2004): Gatunki prasowe. Lublin. Google Scholar
Wojtasik B. (1993): Doradca zawodu. Studium teoretyczne z zakresu poradoznawstwa. Wrocław. Google Scholar
Wyrwas K. (2002): Skarga jako gatunek mowy. Katowice. Google Scholar
Zachara M. (2002): Hasło Silva rerum. [W:] Słownik literatury staropolskiej. Red. T. Michałowska. Wrocław, s. 872−875. Google Scholar
Zaśko-Zielińska M. (2002): Przez okno świadomości. Gatunki mowy w świadomości użytkowników języka. Wrocław. Google Scholar
Zdanowicz A. i in. (1861): Słownik języka polskiego. T. 1−2. Wilno. Google Scholar
Zdunkiewicz D. (1993): Akty mowy. [W:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. T. 2. Red. J. Bartmiński. Wrocław. Google Scholar
Zdunkiewicz-Jedynak D. (2008): Gatunki wypowiedzi. Genologia – nauka o gatunkach. [W:] tejże: Wykłady ze stylistyki. Warszawa, s. 71−84. Google Scholar
Zierkiewicz E. (2011): Poradnik jako podręcznik życia. Krótka refleksja na temat historii gatunku. [W:] Podręczniki i poradniki. Konteksty. Dyskursy. Perspektywy. Red. M. Chomczyńska-Rubacha. Kraków, s. 109−129. Google Scholar
Żarski W. (2008): Książka kucharska jako tekst. Wrocław. Google Scholar
Żarski W. (2010): Wzorzec gatunkowy poradników kucharskich i jego uwarunkowania tekstowe. [W:] Dobra rada nie zawada. Rady, porady, poradniki w języku, literaturze i kulturze. Red. W. Żarski, B. Staniów. Koszalin, s. 201−224. Google Scholar
Żarski W., Staniów B. (Red.) (2010): Dobra rada nie zawada. Rady, porady, poradniki w języku, literaturze i kulturze. Koszalin. Google Scholar
Żmigrodzka B. (1997): Testament jako gatunek tekstu. Katowice. Google Scholar
Katolicki Uniwersytet Lubelski