Personnel policy of the Ministry of Foreign Affairs in the period of formation of the foreign service of the Second Polish Republic – posts and official ranks, remuneration, dismissal of the staff
Abstrakt
W okresie międzywojennym polska służba zagraniczna kształtowała się w skomplikowanych uwarunkowaniach wewnętrznych. Polskie doświadczenie dyplomatyczne i konsularne było skromne. Potrzebne były konkretne regulacje prawne, wystarczające fundusze i odpowiednio przygotowane kadry. Znamienne, że podstawowy podział centrali resortu i sieć placówek zagranicznych powstały już w ciągu pierwszych trzech lat funkcjonowania MSZ. Były one doskonalone w kolejnych latach. Głównym celem niniejszego artykułu jest przedstawienie kilku najważniejszych aspektów polityki kadrowej (etaty i stopnie służbowe, wynagrodzenia, zwalnianie pracowników) prowadzonej przez MSZ począwszy od 1918 r. Wysokość wynagrodzenia była związana ze stanowiskiem i rangą, a pensje w ministerstwie były bardzo skromne zwłaszcza w pierwszych latach. W celu znalezienia oszczędności, w latach 20. nastąpiła znaczna redukcja personelu. Mimo wielu trudności udało się jednak stworzyć merytoryczny i kompetentny zespół. Opracowano szczegółowe instrukcje regulujące sprawy personalne.
Słowa kluczowe:
prawo dyplomatyczne, polityka zagraniczna, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, placówki dyplomatyczne, placówki konsularneBibliografia
Długołęcki P., Szczepanik K. (eds.), Ministerstwo Spraw Zagranicznych II Rzeczypospolitej. Organizacja, polityka, ministrowie, Warszawa 2014. Google Scholar
Drymmer W. T., Wspomnienia, cz. 2- 4, “Zeszyty Historyczne” Paryż 1974, vol. 28-30. Google Scholar
Gawroński J., Dyplomatyczne wagary, Warszawa 1965. Google Scholar
Gawroński J., Moja misja w Wiedniu, Warszawa 1965. Google Scholar
Gawroński J., Wzdłuż mojej drogi. Sylwetki i wspomnienia, Warszawa 1968. Google Scholar
Gmurczyk-Wrońska M., Stanisław Patek w dyplomacji i polityce (1914- 1939), Warszawa 2013. Google Scholar
Günther W., Pióropusz i szpada. Wspomnienia ze służby zagranicznej, Paryż 1963. Google Scholar
Historia dyplomacji polskiej. T. IV: 1918- 1939, ed. P. Łossowski, Warszawa 1995. Google Scholar
Hładkiewicz W., Szczerbiński M. (eds.) Nadzieje, złudzenia, rzeczywistość. Studia z historii Polski XX wieku. Księga dedykowana profesorowi Tadeuszowi Wyrwie, Gorzów Wielkopolski 2004. Google Scholar
Hull E., Sokalska E., Państwowość konstytucyjna XIX i XX wieku, Olsztyn 2015. Google Scholar
Jackowski T. G., W walce o polskość, Kraków 1972. Google Scholar
Jana Drohojowskiego wspomnienia dyplomatyczne, Kraków 1972. Google Scholar
Ligocki E., Dialog z przeszłością, Warszawa 1970. Google Scholar
Łossowski P., Dyplomacja Drugiej Rzeczypospolitej. Z dziejów polskiej służby zagranicznej, Warszawa 1992. Google Scholar
Łossowski P., Dyplomacja polska 1918- 1939, Warszawa 2001. Google Scholar
Michowicz W, Organizacja polskiego aparatu dyplomatycznego w latach 1918- 1939, [in:] Historia dyplomacji polskiej. T. IV 1918- 1939, ed. P. Łossowski, Warszawa 1995. Google Scholar
Morawski K., Tamten brzeg. Wspomnienia i szkice, Warszawa 1996. Google Scholar
Morawski K., Wczoraj: pogadanki o niepodległym dwudziestoleciu, Londyn 1967. Google Scholar
Morawski K., Wspólna droga z Rogerem Raczyńskim. Wspomnienia, Poznań 1998. Google Scholar
Pałyga E. J., Stosunki konsularne Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1970. Google Scholar
Schmitzek S., Drogi i bezdroża minionej epoki. Wspomnienia z lat pracy w MSZ (1920 – 1939), Warszawa 1976. Google Scholar
Skóra W. Czy resort spraw zagranicznych II Rzeczypospolitej był zdominowany przez arystokrację i ziemiaństwo?, [in:] Polacy i sąsiedzi- dystanse i przenikanie kultur, cz. III, ed. R. Wapiński, Gdańsk 2002. Google Scholar
Skóra W., Rekrutacja kadr do służby konsularnej w Drugiej Rzeczypospolitej (1918- 1939), [in:] Nadzieje, złudzenia, rzeczywistość. Studia z historii Polski XX wieku. Księga dedykowana profesorowi Tadeuszowi Wyrwie, ed. W. Hładkiewicz, M. Szczerbiński, Gorzów Wielkopolski 2004. Google Scholar
Skóra W., Służba konsularna Drugiej Rzeczypospolitej. Organizacja, kadry i działalność, Toruń 2006. Google Scholar
Słyszewska J., Personnel policy of the Ministry of Foreign Affairs in the period of formation of the foreign service of the Second Polish Republic: Recruitment of the staff and requirements for candidates to work in the department, “Studia Prawnoustrojowe” 2023, vol. 62, pp. 459-474, DOI: 10.31648/sp.9283. Google Scholar
Słyszewska J., Polityka kadrowa Ministerstwa Spraw Zagranicznych w kształtowaniu się służby zagranicznej w II RP, [in:] Państwowość konstytucyjna XIX i XX wieku, eds. E. Hull, E. Sokalska, Olsztyn 2015. Google Scholar
Słyszewska J., The history of Polish diplomacy: The Supreme National Committee in the period of 1914-1918 and some unofficial efforts to recognize the Polish sovereignty, “Studia Prawnoustrojowe” 2022, vol. 58, pp. 505-512, DOI: 10.31648/sp.8204. Google Scholar
Szczepanik K., Dyplomacja Polski 1918-2005: struktury organizacyjne, 2 edn., Warszawa 2005. Google Scholar
Urzędnicy służby zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej 1918-1945. Przewodnik biograficzny, t. 1, oprac. K. Smolana, Warszawa 2020. Google Scholar
Wandycz P., Aleksander Skrzyński - minister spraw zagranicznych II Rzeczypospolitej, Warszawa 2006. Google Scholar
Wandycz P., MSZ w okresie międzywojennym: odpowiedzi na ankietę, “Zeszyty Historyczne” 1976, vol. 38. Google Scholar
Wandycz P., MSZ widziane oczami amerykańskiego dyplomaty, “Zeszyty Historyczne” 1975, vol. 32. Google Scholar
Wapiński R. (ed.), Polacy i sąsiedzi- dystanse i przenikanie kultur, cz. III, Gdańsk 2002. Google Scholar
Wasilewski A., Polska Służba Konsularna 1918-1939 (akty prawne, organizacja, działalność), Toruń 2004. Google Scholar
Wysocki A., Na placówce dyplomatycznej w Sztokholmie 1924- 1928. Wspomnienia, ed. P. Jaworski, Toruń 2004. Google Scholar
Wysocki A., Tajemnice dyplomatycznego sejfu, ed. W. Jankowerny, Warszawa 1988. Google Scholar
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
