Status prawny ucznia w dobie zmieniającej się rzeczywistości – zagadnienia wybrane
Abstrakt
Artykuł jest próbą ukazania statusu prawnego ucznia w szkołach i placówkach oświatowych należących do systemu oświaty, na tle zmieniającej się rzeczywistości. Spośród bardzo obszernej tematyki skupiono się na wybranych, uznanych za podstawowe zagadnieniach. Analiza stanu prawnego potwierdziła wstępną hipotezę badawczą o niemożności stworzenia klarownego ich statusu w oparciu o przepisy powszechnie obowiązujące. Rozrzucenie i powierzchowność regulacji zarówno w podstawowej w tym zakresie ustawie Prawo oświatowe jak też w innych aktach prawnych to jeden z podstawowych zarzutów stawianych normodawstwu. Badania wskazały na konieczność pilnego opracowania katalogu praw i obowiązków uczniów w ustawie Prawo oświatowe opartych na ich godności z uwzględnieniem zmieniających się potrzeb społecznych i hierarchii źródeł prawa. Rozwiązaniem nieprawidłowym jest wątła regulacji tej materii w ustawach i przesuniecie prawa do decydowania o statusie uczniów do regulacji statutowej. Artykuł podkreśla też pilną potrzebę ukształtowania statusu uczniów pełnoletnich w zgodzie z ich statusem konstytucyjnym i prawno-cywilnym.
Słowa kluczowe:
prawa, obowiązki, status, uczeń, szkoła, edukacjaBibliografia
Błaś A., Działania administracji publicznej. Związanie prawem działań administracji publicznej, [w:] J. Boć (red.), Administracja publiczna, Kolonia Limited, Wrocław 2003. Google Scholar
Błaś A., Jednostka wobec dyskrecjonalnych uprawnień administracji publicznej, [w:] E. Ura (red.), Jednostka wobec działań administracji publicznej, RS Druk, Rzeszów 2001. Google Scholar
Boć J. (red.), Konstytucje Rzeczypospolitej oraz komentarz do Konstytucji RP z 1997 roku, Kolonia Limited, Wrocław 1998. Google Scholar
Borkowski J., Organizacja zarządzania szkołą wyższą, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1978. Google Scholar
Chmielnicki P., Zakłady administracyjne w Polsce. Ustrój wewnętrzny, LexisNexis, Warszawa 2008. Google Scholar
Hadel M., The public establishment as an example of an institution of administrative law in constant evolution, „Contemporary Central & East European Law” 2024, nr 3(135). Google Scholar
Homplewicz J., Polskie prawo szkolne. Zagadnienia podstawowe, WSiP, Warszawa 1984. Google Scholar
Korzeniowski Ł., Prawa ucznia w Polsce. Raport z badań, Stowarzyszenie Umarłych Statutów, Kraków 2023. Google Scholar
Kurzyna-Chmiel D., Aktualna sytuacja prawna mniejszości narodowych i etnicznych, ze szczególnym uwzględnieniem praw w dziedzinie oświaty, „Studia Prawnoustrojowe” 2022, nr 55. Google Scholar
Kurzyna-Chmiel D., Podstawy prawne i organizacyjne oświaty. Prawo oświatowe w zarysie, Wolters Kluwer, Warszawa 2009. Google Scholar
Kurzyna-Chmiel D., Rozważania na temat praw ucznia jako praw człowieka w kontekście wybranych źródeł, „Studia Prawnoustrojowe” 2025, nr 68. Google Scholar
Lisowski P., Akty normatywne stanowione przez organy zakładów administracyjnych (prawo zakładowe), [w:] J. Boć (red.), Prawo administracyjne, Kolonia Limited, Wrocław 2010. Google Scholar
Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw, nr UD222, https://www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-zmianie-ustawy--prawo-oswiatowe-oraz-niektorych-innych-ustaw9 (data dostępu: 5.05.2025). Google Scholar
Masternak M., Administracyjnoprawny status zakładu karnego, „Studia Prawnoustrojowe” 2022, nr 66. Google Scholar
Ochendowski E., Formy działania zakładu, [w:] T. Cyprian (red.), Studia z zakresu prawa administracyjnego ku czci prof. M. Zimmermanna, PWN, Warszawa–Poznań 1973. Google Scholar
Ochendowski E., Zakład administracyjny jako podmiot administracji państwowej, Wydawnictwo UAM, Poznań 1969. Google Scholar
Raszewska-Skałecka R., Legalność źródeł prawa zakładowego – statutu i regulaminu w świetle konstytucyjnego systemu źródeł prawa, „Przegląd Prawa i Administracji” 2006, t. LXXIV. Google Scholar
Raszewska-Skałecka R., Szczególny przykład szkoły wyższej w nauce prawa administracyjnego – wybrane zagadnienia, „Przegląd Prawa i Administracji” 2022, t. CXXVIII. Google Scholar
Raszewska-Skałecka R., Zakres prawnej samodzielności prawotwórczej zakładu administracyjnego, https://repozytorium.uni.wroc.pl/Content/79112/PDF/30_Raszewska-Skalecka-R.pdf Google Scholar
Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Komentarz, Zakamycze, Kraków 1998. Google Scholar
Smolińska-Theiss B., Dziecko w przestrzeni życia społecznego, Oficyna Wydawnicza Aspra, Warszawa 2014. Google Scholar
Smyczyński T., Prawo rodzinne i opiekuńcze, C.H. Beck, Warszawa 2005. Google Scholar
Śliwerski B., Współczesne teorie i nurty wychowania, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2019. Google Scholar
Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, LexisNexis, Warszawa 2001. Google Scholar
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
