Personnel policy of the Ministry of Foreign Affairs in the period of formation of the foreign service of the Second Polish Republic – contract staff, statistical characteristics, political interference

Joanna Słyszewska

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWM
https://orcid.org/0000-0003-4686-4712


Abstrakt

Głównym celem niniejszego artykułu jest przedstawienie wybranych aspektów polityki kadrowej (pracownicy kontraktowi, charakterystyka statystyczna, wpływy polityczne) realizowanej przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych w latach 1918–1926. Do 1926 r. utworzono sieć zagranicznych placówek dyplomatycznych i konsularnych oraz opracowano podstawowe akty normatywne. Ocena polityki kadrowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych w początkowym okresie jego działalności jest trudna ze względu na rotację personelu, częste zmiany ministrów i ciągłą reorganizację struktury. Zmiany kadrowe dokonywane pod wpływem grup politycznych bez uwzględnienia kryteriów zawodowych nie mogą być postrzegane pozytywnie.


Słowa kluczowe:

prawo dyplomatyczne, polityka zagraniczna, kadry, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, placówki dyplomatyczne, personel kontraktowy


Długołęcki P., Szczepanik K. (eds.), Ministerstwo Spraw Zagranicznych II Rzeczypospolitej. Organizacja, polityka, ministrowie, Polski Instytut Dyplomacji im. Ignacego Jana Paderewskiego, Warsaw 2014.   Google Scholar

Drymmer W.T., Wspomnienia, part 2–4, „Zeszyty Historyczne” 1974, Vol. 28–30.   Google Scholar

Garlicki A., Świętek R. (eds.), Diariusz 1919–1935, Czytelnik, Warsaw 1992.   Google Scholar

Gawroński J., Dyplomatyczne wagary, Inst. Wydawn. PAX, Warsaw 1965.   Google Scholar

Gawroński J., Moja misja w Wiedniu, PWN, Warsaw 1965.   Google Scholar

Gawroński J., Wzdłuż mojej drogi. Sylwetki i wspomnienia, PIW, Warsaw 1968.   Google Scholar

Gmurczyk-Wrońska M., Stanisław Patek w dyplomacji i polityce (1914–1939), Neriton, Warsaw 2013.   Google Scholar

Grzeloński B., Posłowie i ambasadorzy II RP w latach 1919–1945, „Polski Przegląd Dyplomatyczny” 2005, Vol. 5, No. 4.   Google Scholar

Günther W., Pióropusz i szpada. Wspomnienia ze służby zagranicznej, Księgarnia Polska, Paris 1963.   Google Scholar

Hładkiewicz W., Szczerbiński M. (eds.), Nadzieje, złudzenia, rzeczywistość. Studia z historii Polski XX wieku. Księga dedykowana profesorowi Tadeuszowi Wyrwie, Zamiejscowy Wydział Kultury Fizycznej AWF w Poznaniu, Gorzów Wielkopolski 2004.   Google Scholar

Hull E., Sokalska E. (eds.), Państwowość konstytucyjna XIX i XX wieku, Wyd. UWM, Olsztyn 2015.   Google Scholar

Jackowski T.G., W walce o polskość, Wyd. Literackie, Kraków 1972.   Google Scholar

Jana Drohojowskiego wspomnienia dyplomatyczne, Wyd. Literackie, Kraków 1972.   Google Scholar

Jędrzejewicz W., Wspomnienia, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1993.   Google Scholar

Łaptos J., Dyplomaci II RP w świetle raportów Quai d’Orsay, Inst. Wydawn. PAX, Warsaw 1993.   Google Scholar

Łaptos J., Organizacja, personel i funkcjonowanie polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych w latach 1918–1939, [in:] M. Nowak-Kiełbikowa, H. Bułhak, Z. Wójcik (eds.), Z dziejów polityki i dyplomacji polskiej. Studia poświęcone pamięci Edwarda hr. Raczyńskiego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na wychodźstwie, Wyd. Sejmowe, Warsaw 1994.   Google Scholar

Łossowski P., Dyplomacja Drugiej Rzeczypospolitej. Z dziejów polskiej służby zagranicznej, Wyd. Sejmowe, Warsaw 1992.   Google Scholar

Łossowski P., Dyplomacja polska 1918–1939, Aspra, Warsaw 2001.   Google Scholar

Łossowski P. (ed.), Historia dyplomacji polskiej, Vol. 4: 1918–1939, PWN, Warsaw 1995.   Google Scholar

Morawski K., Tamten brzeg. Wspomnienia i szkice, NCN, Warsaw 1996.   Google Scholar

Morawski K., Wczoraj: pogadanki o niepodległym dwudziestoleciu, Polska Fundacja Kulturalna, London 1967.   Google Scholar

Morawski K., Wspólna droga z Rogerem Raczyńskim. Wspomnienia, Wyd. Poznańskie, Poznań 1998.   Google Scholar

Nienawistna czwórka, „Kurier Polski”, 7 April 1924, Vol. 97.   Google Scholar

Nowak-Kiełbikowa M., Bułhak H., Wójcik Z. (eds.), Z dziejów polityki i dyplomacji polskiej. Studia poświęcone pamięci Edwarda hr. Raczyńskiego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na wychodźstwie, Wyd. Sejmowe, Warsaw 1994.   Google Scholar

Pałyga E.J., Stosunki konsularne Drugiej Rzeczypospolitej, PWN, Warsaw 1970.   Google Scholar

Pasztor M., Polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych z francuskiej perspektywy (1924–1939), „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej” 2000, Vol. XXXV.   Google Scholar

Rataj M., Pamiętniki 1918–1927, LSW, Warsaw 1965.   Google Scholar

Schmitzek S., Drogi i bezdroża minionej epoki. Wspomnienia z lat pracy w MSZ (1920–1939), Interpress, Warsaw 1976.   Google Scholar

Sibora J., Narodziny polskiej dyplomacji u progu niepodległości, Wyd. Sejmowe, Warsaw 1998.   Google Scholar

Skóra W., Czy resort spraw zagranicznych II Rzeczypospolitej był zdominowany przez arystokrację i ziemiaństwo?, [in:] R. Wapiński (ed.), Polacy i sąsiedzi – dystanse i przenikanie kultur, part 3, Stepan Design, Gdańsk 2002.   Google Scholar

Skóra W., Rekrutacja kadr do służby konsularnej w Drugiej Rzeczypospolitej (1918–1939), [in:] W. Hładkiewicz, M. Szczerbiński (eds.), Nadzieje, złudzenia, rzeczywistość. Studia z historii Polski XX wieku. Księga dedykowana profesorowi Tadeuszowi Wyrwie, Zamiejscowy Wydział Kultury Fizycznej AWF w Poznaniu, Gorzów Wielkopolski 2004.   Google Scholar

Skóra W., Służba konsularna Drugiej Rzeczypospolitej. Organizacja, kadry i działalność, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2006.   Google Scholar

Skrzypek A., Związek Bałtycki, Litwa, Łotwa, Estonia i Finlandia w polityce Polski i ZSRR w latach 1919–1925, Książka i Wiedza, Warsaw 1972.   Google Scholar

Słyszewska J., Personnel policy of the Ministry of Foreign Affairs in the period of formation of the foreign service of the Second Polish Republic. Recruitment of the staff and requirements for candidates to work in the department, „Studia Prawnoustrojowe” 2023, Vol. 62, DOI: 10.31648/sp.9283.   Google Scholar

Słyszewska J., Personnel policy of the Ministry of Foreign Affairs in the period of formation of the foreign service of the Second Polish Republic – posts and official ranks, remuneration, dismissal of the staff, „Studia Prawnoustrojowe” 2024, Vol. 66, DOI: 10.31648/sp.10504.   Google Scholar

Słyszewska J., Polityka kadrowa Ministerstwa Spraw Zagranicznych w kształtowaniu się służby zagranicznej w II RP, [in:] E. Hull, E. Sokalska (eds.), Państwowość konstytucyjna XIX i XX wieku, Wyd. UWM, Olsztyn 2015.   Google Scholar

Słyszewska J., The history of Polish diplomacy. The Supreme National Committee in the period of 1914–1918 and some unofficial efforts to recognize the Polish sovereignty, „Studia Prawnoustrojowe” 2022, Vol. 58, DOI: 10.31648/sp.8204.   Google Scholar

Szczepanik K., Dyplomacja Polski 1918–2005: struktury organizacyjne, 2 edn., Askon, Warsaw 2005.   Google Scholar

Wandycz P., Aleksander Skrzyński – minister spraw zagranicznych II Rzeczypospolitej, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warsaw 2006.   Google Scholar

Wandycz P., MSZ w okresie międzywojennym: odpowiedzi na ankietę, „Zeszyty Historyczne” 1976, Vol. 38.   Google Scholar

Wandycz P., Z Piłsudskim i Sikorskim. August Zaleski – minister spraw zagranicznych w latach 1926–1932 i 1939–1941, Wyd. Sejmowe, Warsaw 1999.   Google Scholar

Wapiński R. (ed.), Polacy i sąsiedzi – dystanse i przenikanie kultur, part 3, Stepan Design, Gdańsk 2002.   Google Scholar

Wasilewski A., Polska Służba Konsularna 1918–1939 (akty prawne, organizacja, działalność), Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2004.   Google Scholar

Winnicki Z.J., Rada Regencyjna Królestwa Polskiego i jej organy (1917–1918), Wektory, Wrocław 2017.   Google Scholar

Wysocki A., Na placówce dyplomatycznej w Sztokholmie 1924–1928. Wspomnienia, ed. P. Jaworski, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2004.   Google Scholar

Wysocki A., Tajemnice dyplomatycznego sejfu, ed. W. Jankowerny, Książka i Wiedza, Warsaw 1988.   Google Scholar

Z pierwszych lat Ministerstwa Spraw Zagranicznych, „Przegląd Współczesny” 1932, Vol. XL, No. 119.   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2025-12-12

Cited By /
Share

Słyszewska, J. (2025). Personnel policy of the Ministry of Foreign Affairs in the period of formation of the foreign service of the Second Polish Republic – contract staff, statistical characteristics, political interference. Studia Prawnoustrojowe, (70). https://doi.org/10.31648/sp.11692

Joanna Słyszewska 
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWM
https://orcid.org/0000-0003-4686-4712