Unworthiness to inherit – legal grounds and consequences. A comparative analysis of Polish and Slovak succession law
Ewa Lewandowska
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWMhttps://orcid.org/0000-0001-8369-6290
Karin Rakova Šimoniova
Comenius Universityhttps://orcid.org/0000-0001-9227-7864
Abstrakt
Przedmiotem opracowania jest analiza dogmatyczno-prawna porównawcza niegodności dziedziczenia w prawie polskim (art. 928 – 930 k.c.) i słowackim (art. 469 of CC). Niegodność dziedziczenia jest instytucją prawa cywilnego, której ogólna istota polega na tym, że z pewnych przyczyn (czynników) określonych przez ustawodawcę, potencjalny spadkobierca może być wyłączony z dziedziczenia po zmarłym. Celem artykułu uczyniono ustalenie podobieństw i różnic w zakresie kręgu podmiotów mogących zostać uznanych za niegodnych, przesłanek uznania za niegodnego, możliwości przebaczenia przez spadkodawcę, ustalanie niegodności dziedziczenia i jej skutków. Na podstawie przeprowadzonych rozważań stwierdzono, że oba systemy prawne w zakresie niegodności dziedziczenia opierają się na tych samych założeniach (istota i cel regulacji są tożsame), zaś różnią się w kwestiach szczegółowych, np. przesłankach, czy sposobie ustalenia niegodności dziedziczenia. Dowodzi to, że pożądana jest dyskusja i kontynuowanie badań zmierzających do harmonizacji prawa spadkowego w Unii Europejskiej.
Słowa kluczowe:
prawo spadkowe, niegodność dziedziczenia, spadkobierca, harmonizacja prawa spadkowegoBibliografia
Bajánková J., Commentary to art. 469, [in:] M. Števček, A. Dulak, J. Bajánková, M. Fečík, F. Sedlačko, M. Tomašovič et al., Občiansky zákonník II. § 451–880. Komentár, C.H. Beck, Praha 2015. Google Scholar
Bajánková J., Dedičská nespôsobilosť, [in:] M. Števček, A. Dulak, J. Bajánková, M. Fečík, F. Sedlačko, M. Tomašovič et al., Občiansky zákonník II. § 451–880. Komentár, C.H. Beck, Praha 2015. Google Scholar
Berekashvili D., Recognition of a person as an unworthy heir and inheritance-legal sanctions upon the mandatory heir of the share, „Journal of Law (TSU)” 2019, No. 1. Google Scholar
Bob-Bocşan M.D., Matthew A., Murphy D., The foundations of the unworthy heir rule in Romania, „European Review of Private Law” 2021, vol. 29, issue 6. Google Scholar
Borysiak W., Commentary to art. 928, [in:] W. Borysiak (ed.), Kodeks cywilny. Komentarz, Legalis, 2024. Google Scholar
Borysiak W., Commentary to art. 929, [in:] W. Borysiak (ed.), Kodeks cywilny. Komentarz, Legalis, 2024. Google Scholar
Ciszek I., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2016 r., III CSK 80/15, „Rejent” 2017, No. 4. Google Scholar
Eschig P.A., Eschig-Pircher E., Das österreichische ABGB – The Austrian Civil Code, LexisNexis, Wien 2021. Google Scholar
Fekete I., Občiansky zákonník. 3. zväzok. Dedenie, Záväzkové právo – všeobecná časť. Veľký komentár, 2. aktualizované i rozšírené vydanie, Eurokódex, Bratislava 2015. Google Scholar
Grüneberg Ch. (ed.), Bürgerliches Gesetzbuch, 81. neubearbeitete Auflage, C.H. Beck, München 2022. Google Scholar
Hałgas M., Ukrycie testamentu jako przesłanka niegodności dziedziczenia, „Przegląd Sądowy” 2007, No. 11–12. Google Scholar
Krajčo J., Občiansky zákonník pre prax (komentár). Judikatúra NS SR, NS ČR, ESD, ESĽP, Eurounion, Bratislava 2025. Google Scholar
Križan M., Úvahy o konkurencii dôvodov vydedenia a dedičskej nespôsobilosti, [in:] S. Ficová, M. Ivančo, K. Raková et al., Dedičské právo v hmotnoprávnych a procesnoprávnych súvislostiach, Wolters Kluwer, Bratislava 2022. Google Scholar
Lutkiewicz-Rucińska A., Skutki prawne obowiązku wierności małżeńskiej w prawie spadkowym, „Prawo i Więź” 2024, No. 6. Google Scholar
Łapińska W., Uporczywe uchylanie się od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego jako przesłanka niegodności dziedziczenia, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2023, No. 1. Google Scholar
Mądel M., Niegodność dziedziczenia z powodu niealimentacji – de lege lata, „Radca Prawny. Zeszyty Naukowe” 2024, No. 3(40). Google Scholar
Niedośpiał M., Niegodność dziedziczenia – glosa – I CK 26/02, „Monitor Prawniczy” 2005, No. 15. Google Scholar
Paluch A., Zasady moralne czy pewność obrotu – o hierarchii wartości polskiego ustawodawcy na przykładzie wybranych problemów instytucji niegodności dziedziczenia, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2021, No. 1. Google Scholar
Rafałowicz P., Dziedziczenie, UMK Publishing House, Toruń 2022. Google Scholar
Smyčková R., Števček M., Commentary to art. 6, [in:] R. Smyčková, M. Števček, M. Tomašovič, A. Kotrecová et al., Civilný mimosporový poriadok. Komentár, C.H. Beck, Bratislava 2017. Google Scholar
Sylwestrzak A., Commentary to art. 928, [in:] M. Balwicka-Szczyrba (ed.), Kodeks cywilny. Komentarz, Lex, 2024. Google Scholar
Sylwestrzak A., Commentary to art. 929, [in:] M. Balwicka-Szczyrba (ed.), Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, Lex, 2025. Google Scholar
Wawrzyniak O., Małoletni jako niegodny dziedziczenia, „Monitor Prawniczy” 2024, No. 12. Google Scholar
Witczak H., Budyn-Kulik M., Persuading to commit or assisting in the testator/decendent’s suicide in the context of the grounds for unworthiness of inheritance, „Studia Iuridica Lublinensia” 2023, No. 1. Google Scholar
Witczak H., Commentary to art. 928, [in:] M. Fras, M. Habdas (eds.), Kodeks cywilny. Komentarz, vol. 6: Spadki (art. 922–1087), Lex, 2019. Google Scholar
Witczak H., Commentary to art. 929, [in:] M. Fras, M. Habdas (eds.), Kodeks cywilny. Komentarz, vol. 6: Spadki (art. 922–1087), Lex, 2019. Google Scholar
Wołowski P., Nowe przesłanki niegodności dziedziczenia, „Monitor Prawniczy” 2024, No. 6. Google Scholar
Załucki M., Commentary to art. 928, [in:] M. Załucki (ed.), Kodeks cywilny. Komentarz, Legalis, 2024. Google Scholar
Załucki M., Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 20 września 2016 r., I ACa 189/16, „Rejent” 2017, No. 12. Google Scholar
Zelek M., Commentary to art. 928, [in:] M. Gutowski (ed.), Kodeks cywilny. Komentarz, vol. 3: Art. 627–1088, Legalis, 2022. Google Scholar
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWM
https://orcid.org/0000-0001-8369-6290
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
