Glosa krytyczna do wyroku Sądu Najwyższego z 4 października 2023 r., sygn. akt IV 496/22

Anna Świerszczewska-Gąsiorowska

WSPiA Rzeszowska Szkoła Wyższa
https://orcid.org/0000-0001-9631-1708

Abstrakt

Glosa dotyczy wyroku Sądu Najwyższego z dnia 4 października 2023 r., w którym rozstrzygano kwestię odpowiedzialności karnej komendanta Policji za przekroczenie uprawnień (art. 231 § 1 k.k.) w związku z podjęciem decyzji kadrowych wobec podległego mu funkcjonariusza. Autor zajmuje stanowisko krytyczne wobec orzeczenia, argumentując, że działania komendanta mieściły się w granicach kompetencji wynikających z ustawy o Policji oraz z zasad pragmatyki służbowej, a zatem powinny być oceniane ewentualnie na gruncie prawa administracyjnego lub postępowania dyscyplinarnego, a nie prawa karnego. W glosie podkreślono również, iż decyzje służbowe podejmowane w ramach władztwa organizacyjnego Policji mają charakter administracyjno-publiczny i są przejawem realizacji funkcji państwa, nie zaś czynnościami mogącymi same w sobie stanowić nadużycie uprawnień w rozumieniu prawa karnego. Autor wskazuje, że nadmierne stosowanie przepisów karnych wobec działań o charakterze służbowym prowadzi do wypaczenia funkcji prawa karnego i stanowi formę kryminalizacji pragmatyki służbowej. Zjawisko to narusza zasadę subsydiarności prawa karnego, zaburza równowagę między systemami odpowiedzialności oraz ogranicza autonomię decyzyjną przełożonych, co w konsekwencji może dezorganizować funkcjonowanie formacji mundurowych.

Słowa kluczowe:

prawo karne, pragmatyka służbowa, nadużycie uprawnień, funkcjonariusz