Prawa pacjenta w czasie pandemii – wybrane zagadnienia
Agnieszka Kowalska
Katedra Prawa Cywilnego WPiA UWM OlsztynAbstrakt
11 marca 2020 r. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła pandemię nowego koronawirusa SARS-CoV-2 odpowiedzialnego za chorobę COVID-19. W Polsce pierwszy przypadek koronawirusa wykryto 4 marca 2020 r., a 20 marca 2020 r. ogłoszono stan epidemii w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoC-2. Od tego czasu codzienne życie ludzi na całym świecie radykalnie się zmieniło. Do dnia dzisiejszego odczuwamy konsekwencje nowej i nieprzewidywalnej sytuacji epidemiologicznej. Szczególnie dotkliwe skutki pandemii obserwuje się w systemie ochrony zdrowia. Dotyczy to praktycznie wszystkich krajów, zarówno tych, gdzie świadczenie usług zdrowotnych jest na wysokim poziomie, jak również państw słabo rozwiniętych, które już wcześniej borykały się z problemami w tym obszarze. Sytuacja epidemiologiczna wpłynęła również na realizację praw pacjenta. Zgodnie bowiem z art. 5 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta kierownik podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych lub upoważniony przez niego lekarz może ograniczyć korzystanie z praw pacjenta w przypadku wystąpienia zagrożenia epidemicznego lub ze względu na bezpieczeństwo zdrowotne pacjentów, a w przypadku prawa do kontaktu osobistego, telefonicznego lub korespondencyjnego z innymi osobami także ze względu na możliwości organizacyjne podmiotu. W niniejszym opracowaniu poruszona zostanie problematyka dotycząca ograniczenia praw pacjenta w oparciu o powołany art. 5 u.p.p. Przedmiotem rozważań nie będzie natomiast problematyka związana m.in. z ograniczaniem prawa do świadczeń zdrowotnych, które to ograniczenia były powodowane zmianami w obowiązujących przepisach, a nie decyzją kierownika podmiotu leczniczego. W tych bowiem przypadkach podmioty lecznicze miały obowiązek dostosować się do obowiązujących przepisów i kierownicy podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych nie mieli możliwości podejmowania odmiennych decyzji. Celem artykułu jest wskazanie ograniczeń praw pacjenta wynikających z art. 5 u.p.p. i ich konsekwencji
Słowa kluczowe:
prawo, pandemia, prawa pacjenta, ograniczenia, transmisja, ochrona zdrowiaBibliografia
M. Bogusiak, Czy możesz odmówić pacjentowi dostępu do dokumentacji medycznej za pomocą e-maila, „Dokumentacja medyczna w praktyce plus ALERT E-ZDROWIE”, Nr 2 (64) styczeń/luty 2021 Google Scholar
L. Bosek (red.), Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Komentarz, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2020 Google Scholar
R. Horbaczewski, W pandemii prawo do godnego umierania też obowiązuje, https://www.prawo.pl/zdrowie/prawa-pacjenta-ograniczone-w-czasie-pandemii,506227.html Google Scholar
M. Jackowski, Ochrona danych medycznych. RODO w ochronie zdrowia, Warszawa 2018 Google Scholar
A Kowalska, Udostępnianie dokumentacji medycznej w aspekcie obowiązku podmiotu leczniczego, „Studia Prawnoustrojowe” 2020, Nr 50, s. 207-228 Google Scholar
G. Ladrowska, Prawo dostępu pacjenta i osób przez niego upoważnionych do dokumentacji medycznej, „Prawo i Medycyna” 2012, Nr 1 Google Scholar
A. Naworska, Jakiego prawa nie możesz ograniczyć w czasie pandemii, „Dokumentacja medyczna w praktyce + Koronawirus e-Zdrowie”, Nr 7 (56)/2020 lipiec Google Scholar
M. Nesterowicz, Problem dostępu pacjenta i osób bliskich do dokumentacji medycznej ponownie przywołany, „Prawo i Medycyna” 2012, Nr 1 Google Scholar
K. Nowosielska, Wizyty w szpitalu nie powinny być jednoznacznie zakazane, https://www.prawo.pl/zdrowie/zakaz-odwiedzin-w-szpitalu,502702.html Google Scholar
K. Nowosielska, Noworodek wymagający leczenia w czasie pandemii bez kontaktu z rodzicami, https://www.prawo.pl/zdrowie/odwiedziny-w-szpitalu-w-czasie-epidemii,502512.html Google Scholar
K. Nowosielska, Rodzice noworodków wciąż walczą o prawo do odwiedzin w szpitalu, https://www.prawo.pl/zdrowie/zasady-odwiedzin-noworodkow-w-szpitalu-w-czasie-epidemii,503732.html Google Scholar
J. Ojczyk, Są wytyczne o zdalnym udzielaniu informacji o stanie pacjentów, https://www.prawo.pl/zdrowie/jak-przez-telefon-i-zdalnie-informowac-o-stanie-zdrowia-pacjenta,504910.html?fbclid=IwAR1VzLPje28DBXQKXALhAIIfAcG34laSV2FOlaBtI01lhincQSesV7RLyNw Google Scholar
M. Śliwka, M. Urbaniak, Prowadzenie dokumentacji medycznej. Aspekty prawne oraz zarządcze, Warszawa 2018 Google Scholar
J. Zajdel-Całkowska, Prawo medyczne, PZWL 2019 Google Scholar
https://tvn24.pl/swiat/koronawirus-rekawiczki-wypelnione-ciepla-woda-imituja-dotyk-dloni-pomysl-pielegniarki-5065629 Google Scholar
https://www.gov.pl/web/gis/zalecenia-glownego-inspektora-sanitarnego-dot-odwiedzin-osob-bliskich-i-wizyt-przedstawicieli-handlowych-oraz-medycznych-w-szpitalach Google Scholar
https://www.rp.pl/Lekarze-i-pielegniarki/305279990-Udostepnianie-dokumentacji-medycznej.html Google Scholar
https://uodo.gov.pl/pl/138/1517 Google Scholar
Wytyczne w sprawie realizacji przez osoby uprawnione prawa do informacji o stanie zdrowia pacjenta na odległość, www.gov.pl, RzPP-DSD.42074.2020 Google Scholar
Stanowisko Rzecznika Praw Pacjenta w sprawie ograniczenia możliwości przebywania rodziców w szpitalach, https://www.gov.pl/web/rpp/stanowisko-rzecznika-praw-pacjenta-w-sprawie-ograniczenia-mozliwosci-przebywania-rodzicow-w-szpitalach Google Scholar
Katedra Prawa Cywilnego WPiA UWM Olsztyn
