Uwarunkowania prowadzenia i wyboru formy prawnej działalności gospodarczej w Polsce
Anna Wichowska
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieAbstrakt
W artykule podjęto problem uwarunkowań wyboru formy prawnej prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Celem opracowania była identyfikacja najważniejszych uwarunkowań wyboru formy prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, a także ocena popularności tych form na tle aktualnej sytuacji gospodarczej i prawnej. W artykule przy wykorzystaniu przeglądu literatury dokonano identyfikacji potencjalnych uwarunkowań wyboru formy prawnej prowadzenia działalności gospodarczej oraz scharakteryzowano pod tym względem poszczególne formy. Przeanalizowano także popularność poszczególnych form prawnych oraz dokonano analizy ich struktury w Polsce. Okres badawczy objął lata 2011-2021. Jak wynika z przeprowadzonych analiz, najważniejsze kryteria wyboru formy prawnej koncentrują się w czterech obszarach: finansów i podatków, zasobów ludzkich, typu własności oraz mechanizmów zarządzania przedsiębiorstwem. W latach 2011-2021 najpopularniejszą formą prowadzenia działalności gospodarczej była jednoosobowa działalność gospodarcza prowadzona przez osoby fizyczne. W 2011 r. było ich 2871,46 tys., natomiast w 2021 r. było ich już 3446,58 tys. Warto przy tym zaznaczyć, że w latach 2011-2017 udział osób fizycznych podejmujących działalność gospodarczą w podmiotach gospodarki narodowej w sektorze prywatnym w Polsce systematycznie malał, ale w 2021 r. osiągnął maksymalny poziom 85,30%. Drugą grupą podmiotów gospodarczych pod względem popularności formy były spółki handlowe, a wśród nich najczęściej występujące - spółki kapitałowe, których udział w spółkach handlowych ogółem wahał się w granicach 84-86% w całym okresie badawczym. W tej grupie spółek najwięcej funkcjonowało spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Ich udział w spółkach kapitałowych w całym okresie badawczym wzrósł z 96% do prawie 98% w 2021 r., kiedy to ich liczba była najwyższa i wyniosła ona 499,98 tys. Udział spółek osobowych w spółkach handlowych wahał się między 14% a 16% w całym okresie badawczym. Wśród spółek osobowych największą popularnością cieszyły się spółki jawne i spółki komandytowe, dużo mniejsze znaczenie miały spółki partnerskie i komandytowo-akcyjne. Należy zauważyć, że pomimo zmian ilościowych, udziały poszczególnych form prowadzenia działalności gospodarczej w podmiotach ogółem nie ulegały znacznym zmianom.
Słowa kluczowe:
prawo przedsiębiorców, forma prawna działalności gospodarczej, spółki handlowe, przedsiębiorczośćBibliografia
Abuselidze G., Katamadze G., The importance of legal forms of business subject for formation of business environment in Georgia, „Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie” 2018, nr 49(4), s. 83-88. Google Scholar
Allen F., Sherer P. D., The design and redesign of organizational form. Redesigning the firm, w: Bowman E. H., B. M. Kogut (red.), Redesigning the Firm, Oxford University Press, New York, Oxford 1995, s. 183-196. Google Scholar
Bank Światowy, Doing Business Legacy, 2021, https://www.worldbank.org/en/programs/business-enabling-environment/doing-business-legacy; dostęp 27.09.2022. Google Scholar
Bróż O., Poszczególne formy prowadzenia działalności gospodarczej, [w:] Prawo gospodarcze. Kompendium, J. Olszewski (red.), Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2019. Google Scholar
Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej https://aplikacja.ceidg.gov.pl/CEIDG.CMS.ENGINE/; dostęp: 12.09.2022. Google Scholar
Cole R. A., Sokolyk T., How do firms choose legal form of organization?, Australasian Finance and Banking Conference 2018, s. 1-39. Google Scholar
Czy spółka komandytowa ma jeszcze sens w 2022 roku? https://dziendobrypodatki.pl/czy-spolka-komandytowa-ma-jeszcze-sens-w-2022-roku/; dostęp: 30.09.2022 r. Google Scholar
Estoński CIT, https://www.podatki.gov.pl/cit/estonski-cit/; dostęp: 29.09.2022. Google Scholar
Forma opodatkowania, https://www.podatki.gov.pl/dzialalnosc-gospodarcza/forma-opodatkowania/; dostęp: 26.09.2022. Google Scholar
Gałek A., 9% efektywnej stawki opodatkowania w spółce komandytowej. Czy jest to możliwe?, https://www.komandytowa.pl/9-efektywnej-stawki-opodatkowania-w-spolce-komandytowej-czy-jest-to-mozliwe.html; dostęp: 27.09.2022. Google Scholar
Geekie J. T., McClain B. W., Legal and Tax Considerations In Choosing The Form of Business Under US Laws, „International Journal of Arts & Sciences” 2014, nr 7(1), s. 33-43. Google Scholar
Główny Urząd Statystyczny, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/podmioty-gospodarcze-wyniki-finansowe/zmiany-strukturalne-grup-podmiotow/zmiany-strukturalne-grup-podmiotow-gospodarki-narodowej-w-rejestrze-regon-2020-r-,1,25.html; dostęp: 20.09.2022. Google Scholar
Gutiérrez O., Ortín-Ángel P., Entrepreneurship and the legal form of businesses: the role of differences in beliefs, “Review of Law & Economics” 2014, nr 12(1), s. 119-151. Google Scholar
Kappes A., Łączenie, podział, przekształcenia spółek, [w:] Prawo gospodarcze i handlowe, W. K. Katner (red.), Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2020. Google Scholar
La Porta R., Lopez‐de‐Silanes F., Shleifer A., Corporate ownership around the world, “The journal of finance” 1999, nr 54(2), s. 471-517. Google Scholar
Majumdar S. K., Vora D., Nag A.K., Legal form of the firm and overseas market choice in India’s software and IT industry, “Asia Pacific Journal of Management”, nr 29(3), s. 659-687; Google Scholar
Poradnik przedsiębiorcy, https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-jaka-forma-dzialalnosci-gospodarczej-jest-najlepsza-polski-lad; dostęp 26.09.2022. Google Scholar
Poszwa M., Podatek dochodowy a wybór formy prawnej działalności gospodarczej, „Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia” 2017, nr 88(1), s. 181-189. Google Scholar
Serwis informacyjno-usługowy dla przedsiębiorcy, https://www.biznes.gov.pl/pl; dostęp 27.09.2022. Google Scholar
Skwirowska J., Opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych spółki komandytowej, „Internetowy Przegląd Prawniczy TBSP UJ”, nr 1 (51), s. 125-138. Google Scholar
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – podstawowe informacje, https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00166#8; dostęp 29.09.2022. Google Scholar
Szumański A., Pyzioł W., Weiss I., Prawo spółek, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2018. Google Scholar
TMF Group, The Global Business Complexity Index 2022, https://www.tmf-group.com/en/news-insights/publications/2022/global-business-complexity-index/; dostęp: 12.09.2022. Google Scholar
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
