Karnoprawna ochrona interesu wierzyciela w obrocie gospodarczym na przykładzie mechanizmu odroczonej płatności
Anna Kanarek-Równicka
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcachhttps://orcid.org/0000-0003-0787-781X
Abstrakt
Artykuł podejmuje problematykę ingerencji prawa karnego w proces odzyskiwania należności przedsiębiorcy w przypadku sprzedaży towaru bądź usługi z odroczonym terminem zapłaty. Celem artykułu jest dokonanie analizy braku wykonania zobowiązania przez dłużnika oraz jego zachowania pod kątem prawa karnego, a następnie dokonanie oceny praktycznego zastosowania norm prawa karnego w obrocie gospodarczym. Artykuł zmierza do wykazania, że prawo karne obejmuje swoim zakresem ochronę interesów wierzyciela. Karnoprawna ocena braku terminowego wykonania zobowiązania koncentruje się jednak wokół osoby dłużnika, a dokładniej społecznej szkodliwości jego zachowania oraz wpływu tego zachowania na sytuację wierzyciela. Nie każdy przypadek braku zapłaty nosi za sobą znamiona czynu zabronionego. Istnieją bowiem przypadki, gdy brak jest podstaw do przypisania dłużnikowi odpowiedzialności karnej za niewykonanie przez niego zobowiązania. Niezależnie od możliwości zastosowania regulacji prawa karnego, na wierzycielu ciąży obowiązek weryfikacji sytuacji finansowej kontrahenta, wobec którego zastosował on sposób płatności z odroczonym terminem zapłaty. Działania organów ścigania nakierowane są bowiem na ochronę szeroko rozumianego interesu wierzyciela, w tym jego majątku. Wymusza to na wierzycielu podjęcie dostępnych mechanizmów cywilnoprawnych do ochrony przysługujących mu należności. Prawo karne posiada instrumenty zmierzające do zapewnienia ochrony interesu wierzyciela w przypadku, gdy zachowanie dłużnika wyczerpuje znamiona czynu zabronionego.
Słowa kluczowe:
prawo karne, karnoprawna ochrona wierzytelności, funkcja kompensacyjna prawa karnego, subsydiarność prawa karnego, obrót gospodarczyBibliografia
Buchała K., Wybrane zagadnienia ustawy o ochronie obrotu gospodarczego, [w:] Państwo i Prawo 1994, nr 12. Google Scholar
Dąbrowska-Kardas M., Kardas P. [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Tom III. Komentarz do art. 278-363 k.k., wyd. V, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2022, art. 286, Lex/el. Google Scholar
Nowak D., Determinanty rozwoju kredytu kupieckiego – wyniki badań, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia” 2016, z. 1, nr 79. Google Scholar
Kanarek-Równicka A., Nowa metoda „kredytowania” przedsiębiorców. Polityka gospodarcza – praktyka – etyka, [w:] Studia i Materiały. Miscellanea Oeconomicae 2018, Rok 22, nr 3, tom I. Google Scholar
Kanarek-Równicka A., Karnoprawna ochrona wierzytelności spółki prawa handlowego, [w:] Annales Pomorienses. Ius, Tom 1, Nr 1 (2022). Google Scholar
Lachowski J., [w:] System prawa handlowego. Tom 10. Prawo karne gospodarcze, red. R. Zawłocki, Warszawa 2018, art. 301, Nb 20, Legalis/el. Google Scholar
Oczkowski T., Żądanie „zwrotnego”, [w:] Przestępstwa przeciwko mieniu i gospodarcze. System Prawa Karnego. Tom 9, 2015. Google Scholar
Oczkowski T., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. R. Stefański, Warszawa 2023, art. 286, Legalis/el. Google Scholar
Potulski J., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. R. Stefański, Warszawa 2023, art. 300, Legalis/el. Google Scholar
Skorupka J., Przestępstwo udaremnienia egzekucji oraz udaremnienia lub uszczuplenia zaspokojenia wierzycieli, „Przegląd Sądowy” 2001, nr 11–12. Google Scholar
Zakrzewski R., Przestępstwa na szkodę wierzycieli, „Prokuratura i Prawo” 1999, nr 7–8. Google Scholar
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
https://orcid.org/0000-0003-0787-781X
