Art. 224 § 2 Kodeksu karnego jako przejaw ochrony prawnokarnej funkcjonariusza publicznego w Polsce
Joanna Grabowska
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWMhttps://orcid.org/0000-0002-9251-0707
Abstrakt
Ochroną prawnokarną funkcjonariusza publicznego jest ogół przepisów prawnych, określających sankcje karne oraz zasady ich stosowania wobec sprawców czynów zabronionych pod groźbą tych sankcji, służących ochronie funkcjonariuszy publicznych przed takimi czynami. Celem pracy jest określenie zakresu ochrony prawnokarnej funkcjonariuszy publicznych wynikającej z art. 224 § 2 k.k. Określenie tego zakresu posłużyło natomiast zweryfikowaniu hipotezy, że przepis art. 224 § 2 k.k. stanowi niezwykle ważny przejaw ochrony prawnokarnej wszystkich funkcjonariuszy publicznych w Polsce. W pracy zwrócono uwagę w szczególności, że mimo, iż funkcjonariusz publiczny nigdy nie może być pokrzywdzonym w sprawie o przestępstwo czynnego oporu, to przepis ten chroni jednak jego podstawowe dobro w postaci swobody wyboru postępowania. Podkreślono również, iż zakwalifikowanie danej osoby jako funkcjonariusza publicznego na gruncie kodeksu karnego powoduje zawsze zwiększenie poziomu jej ochrony prawnokarnej. Ponadto przyznanie w art. 224 § 2 k.k. ochrony prawnej osobie przybranej funkcjonariuszowi publicznemu do pomocy świadczy
o istotności wykonywanych przez funkcjonariusza zadań i zapewnia możliwość sprawniejszej ich realizacji. Analizie poddano również kwestię oporu stosowanego wobec funkcjonariusza, który przekracza swoje uprawnienia lub działa w sposób niezgodny z prawem. Omówienie wskazanych powyżej, jak i szeregu innych, zagadnień dotyczących czynnego oporu pozwoliło na sformułowanie wniosku, iż jego penalizacja stanowi niezwykle istotny przejaw ochrony prawnokarnej funkcjonariuszy publicznych.
Słowa kluczowe:
przestępstwo, funkcjonariusz publiczny, ochrona, czynny opór, kodeks karnyBibliografia
Bachmat P., Pojęcie osoby pełniącej funkcję publiczną – analiza dogmatyczna i praktyka stosowania (na przykładzie przestępstw z art. 228 i 229 k.k.), Inst. Wymiaru Sprawiedliwości, Warszawa 2013. Google Scholar
Bryk J., Prawnokarna problematyka przestępstwa groźby karalnej, [w:] I. Nowicka, D. Mocarska (red.), Współczesne problemy prawa. Nadużycia prawa, Wyd. WSPol, Szczytno 2016. Google Scholar
Czubaj A., Ochrona prawna funkcjonariuszy publicznych w Polsce – stan obecny, „Przegląd Więziennictwa Polskiego” 2016, nr 91. Google Scholar
Falenta P., Funkcjonariusz publiczny. Wybrane aspekty prawnokarne w perspektywie dogmatycznej i orzeczniczej, Archaegraph, Łódź 2020. Google Scholar
Filar M. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2016. Google Scholar
Gałązka M., Kalisz A., Prawo karne materialne. Wybrane przepisy części szczególnej. Tablice poglądowe, Wyd. WSPol, Szczytno 2013. Google Scholar
Giezek J. (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2021. Google Scholar
Goettel M., Uprawnienia policjanta – stosowanie środków przymusu bezpośredniego, Wyd. WSPol, Szczytno 1996. Google Scholar
Kanty T., Funkcjonariusz publiczny i funkcja publiczna w polskim prawie karnym, Wyd. UG, Gdańsk 2017. Google Scholar
Kołłątaj P., Czynny i bierny opór, „Biuletyn Prawny Komendy Głównej Policji” 2001, nr 10. Google Scholar
Konarska-Wrzosek V. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2023. Google Scholar
Krajewski R., Funkcjonariusz publiczny i osoba pełniąca funkcję publiczną jako kategorie prawa karnego istotne z perspektywy funkcjonowania administracji publicznej, „Studia z Zakresu Prawa, Administracji i Zarządzania Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy” 2012, nr 1. Google Scholar
Kresiński M., Prawnokarna ochrona funkcjonariuszy Policji w Polsce, WPiA UWM, Olsztyn 2021. Google Scholar
Kulesza J. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2025. Google Scholar
Lachowski J., Przestępstwo wywierania wpływu na czynności urzędowe konstytucyjnego organu RP (art. 128 § 3 kk) – wybrane zagadnienia sporne, „Studia z Zakresu Nauk Prawnoustrojowych. Miscellanea” 2019, nr 9. Google Scholar
Łabuz P., Michalski M., System ochrony prawnej funkcjonariuszy Policji w świetle wykonywanych czynności służbowych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Prawnicza” 2014, nr 84. Google Scholar
Marek A., Kodeks karny. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2010. Google Scholar
Marek A., Prawo karne, C.H. Beck, Warszawa 2006. Google Scholar
Molińska A., Kontrowersje wokół pojęcia funkcjonariusza publicznego w polskim prawie karnym, „Państwo i Prawo” 2010, nr 10. Google Scholar
Nazar-Gutowska K., Groźba bezprawna w polskim prawie karnym, Wolters Kluwer, Warszawa 2012. Google Scholar
Peno M., Wybrane problemy reakcji karnej w społeczeństwie postindustrialnym. Prawo karania – sprawiedliwość – zasada „ultima ratio”, „Studia Prawnoustrojowe” 2009, nr 10. Google Scholar
Pływaczewski E.W., Guzik-Makaruk E.M., Sądowa wykładnia znamienia „funkcjonariusz publiczny” na tle obowiązującego kodeksu karnego, [w:] J. Bieluk, A. Doliwa, A. Malarewicz-Jakubów, T. Mróz (red.), Z zagadnień prawa rolnego, cywilnego i samorządu terytorialnego. Księga jubileuszowa profesora Stanisława Prutisa, Temida 2, Białystok 2012. Google Scholar
Prusek M., Problematyka środków przymusu bezpośredniego w świetle konstytucyjnego wymogu regulacji ustawowej (art. 31 ust. 3 Konstytucji RP), cz. 2, „Przegląd Policyjny” 2016, nr 4. Google Scholar
Stefański R.A. (red.), Kodeks karny. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2017. Google Scholar
Szafrańska E., Prawne i organizacyjne uwarunkowania interwencji policyjnych, Wyd. WSPol, Szczytno 2006. Google Scholar
Wagner M., Przestępstwo znieważenia funkcjonariusza publicznego – uwagi ogólne, „Samorząd Terytorialny” 2008, nr 1–2. Google Scholar
Wróbel W., Zoll A. (red.), Kodeks karny. Część szczególna, t. 2, cz. 2: Komentarz do art. art. 212–277d, Wolters Kluwer, Warszawa 2017. Google Scholar
Żywucka-Kozłowska E., Juszka K., Działania funkcjonariuszy Policji w perspektywie prawa do nietykalności, „Kortowski Przegląd Prawniczy” 2016. Google Scholar
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWM
https://orcid.org/0000-0002-9251-0707
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
