An overview of offences against monuments in the Polish law
Abstrakt
Celem artykułu jest przegląd regulacji prawnokarnych oraz stanowisk
polskiej doktryny dotyczących ochrony zabytków na gruncie prawa polskiego.
Główne rozważania poprzedza wstęp, w którym wyjaśniono kluczowe pojęcia
odnoszące się do przestępczości przeciwko zabytkom, w tym co należy rozumieć
pod kryminologicznym pojęciem „przestępczość przeciwko zabytkom”. W ko-
lejnej części opracowania zanalizowano przestępstwa przeciwko zabytkom
uregulowane w Kodeksie karnym oraz w ustawie o ochronie zabytków i opie-
ce nad zabytkami. Opracowanie zamykają krótkie wnioski. Jednym z głównych
postulatów jest potrzeba wzmocnienia karnoprawnej ochrony zabytków poprzez
utworzenie oddzielnego rozdziału Kodeksu karnego poświęconemu zbytkom.
Słowa kluczowe:
prawo ochrony zabytków, przestępczość przeciwko zabytkom, zabytki, przestępstwa, dziedzictwo kulturowe, ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkamiBibliografia
Bojarski M., Radecki W., Ochrona zabytków w polskim prawie karnym. Stan aktualny i propozycje „de lege ferenda”, [in:] J. Kaczmarek (ed.), Prawnokarna ochrona dziedzictwa kultury. Materiały z konferencji Gdańsk, 30 maja - 1 czerwca 2005, Kraków 2006. Google Scholar
Chorbot P., Nowiński M., Ochrona dziedzictwa kulturalnego w trakcie konfliktów zbrojnych, [in:] W. Pływaczewski, B. Gadecki (ed.), Ochrona dziedzictwa kulturalnego i przyrodniczego. Perspektywa prawna i kryminologiczna, Warszawa 2015. Google Scholar
Duda M., Nielegalne poszukiwania zabytków jako zagrożenie dla dziedzictwa kulturalnego, [in:] W. Pływaczewski, B. Gadecki (ed.) Ochrona dziedzictwa kulturowego i naturalnego. Perspektywa prawna i kryminologiczna, Warszawa 2015. Google Scholar
Duda M., Wykroczenia przeciwko zabytkom, [in:] M. Duda, Sz. Buczyński (ed.), Prawnokarne i kryminologiczne aspekty ochrony dziedzictwa kultury pogranicza, Warszawa 2021. Google Scholar
Duda M., Zabytki nieruchome, [in:] K. Zeidler, M. Marcinkowska (ed.) Dekret Redy Regencyjnej z 1918 r. o opiece nad zabytkami sztuki i kultury z komentarzem czyli eseje o prawie ochrony dziedzictwa kultury, Gdańsk 2017. Google Scholar
Gadecki B., Jakubowski O., Trzciński M., Zeidler K., (ed.), Praktyczne aspekty zwalczania przestępczości przeciwko dziedzictwu kulturowemu, Gdańsk 2019. Google Scholar
Gadecki B., Karnoprawna ochrona autentyczności zabytków – aktualny stan prawny i propozycje de lege ferenda, [in:] K. Zeidler (ed.), Prawo ochrony zabytków, Warszawa – Gdańsk 2014. Google Scholar
Gadecki B., Karnoprawna ochrona zabytków architektury, [in:] W. Pływaczewski, S. Buczyński (ed.), Wandalizm wobec dziedzictwa naturalnego i kulturowego, Olsztyn 2015. Google Scholar
Gadecki B., Karnoprawna ochrona zabytków: propozycje „de lege ferenda”, „Ochrona zabytków” 2009, No 64(247). Google Scholar
Gadecki B., Kopia a falsyfikat w ujęciu prawnym, [in:] A. Jagielska-Burduk, W. Szafrański (ed.), Kultura w praktyce. Zagadnienia prawne, t. 3, Poznań 2014. Google Scholar
Gadecki B., Odpowiedzialność karna za podrabianie i przerabianie zabytków oraz obrót podrobionymi i przerobionymi zabytkami, [in:] W. Szafrański, K. Zalasińska (ed.), Prawna ochrona dziedzictwa kulturowego, t. 3, Poznań. Google Scholar
Gadecki B., Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko przepisom, [in:] K. Zeidler, Google Scholar
M. Marcinkowska (ed.), Dekret Rady Regencyjnej z 1918 r. o opiece nad zabytkami sztuki i kultury z komentarzem czyli eseje o prawie ochrony dziedzictwa kultury, Gdańsk 2017. Google Scholar
Gadecki B., Przestępstwo zbycia falsyfikatu. Komentarz do art. 109b ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, „Ochrona Zabytków” 2008, No 56/2 (241). Google Scholar
Gadecki B., Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Art. 108-120. Przepisy karne. Komentarz, Warszawa 2014. Google Scholar
Gadecki B., Zmiany w zakresie karnoprawnej ochrony zabytków w związku z uchwaleniem ustawy z dnia 22 czerwca 2017 roku o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz niektórych innych ustaw, „Santander Art and Culture Law Review” 2018, No 1(4). Google Scholar
Gardocki L., Zasady obowiązywania ustawy, „Palestra”, 1996, No 3-4. Google Scholar
Gerecka-Żołyńska A., Rozważania wokół współczesnych problemów karnoprawnej i karnoprocesowej ochrony zabytków, [in:] W. Szafrański (ed.), Wokół problematyki prawnej zabytków i dzieł sztuki, t. 2, Poznań 2008. Google Scholar
Golat R., Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Komentarz, Kraków 2004. Google Scholar
Jakubowski O., Karnoprawna ochrona zabytków – rozważania nad kierunkami zmian prawnych, [in:] K. Zeidler (ed.) Prawo ochrony zabytków, Warszawa- Gdańsk 2014. Google Scholar
Jurgielewicz-Delegacz E., Wybrane aspekty prawnokarnej ochrony zabytków na przykładzie Kodeksu karnego z 1997 r., „Studia Prawnoustrojowe” 2019, No 43. Google Scholar
Karaźniewicz J., Specyfika postępowania przygotowawczego prowadzonego w sprawach o przestępstwa przeciwko dobrom kultury, „Prokuratura i Prawo” 2019, No 1. Google Scholar
Konarska-Wrzosek V. (ed.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2020. Google Scholar
Kotowski W., Kurzępa B., Przestępstwa pozakodeksowe. Komentarz, Warszawa 2007. Google Scholar
Kowalski W., Nowe zasady wywozu zabytków za granicę w świetle prawa polskiego, [in:] Stop przestępczości przeciwko dziedzictwu. Dobre praktyki i rekomendacje, Warszawa 2011. Google Scholar
Księżopolska-Kukulska A., Dobra kultury jako przedmiot ochrony w prawie karnym, „Prokurator” 2007, No 2. Google Scholar
Mozgawa M. (ed.), Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, Warszawa 2021. Google Scholar
Narodowska J., Duda M., Ochrona zamków oraz pałaców i dworów szlacheckich na Warmii i Mazurach – aspekty prawnokarne i kryminologiczne, „Studia Prawnoustrojowe” 2019, No 43. Google Scholar
Narodowska J., Duda M., Wandalizm zabytków z perspektywy kryminologicznej, „Santander Art and Law Review” 2017, No 1(3). Google Scholar
Narodowska J., Duda M., Eksploracja archeologiczna obszarów leśnych, [in:] W. Pływaczewski. M. Duda (ed.), Nielegalna eksploatacja obszarów leśnych, Olsztyn 2013. Google Scholar
Narodowska J., Zabytki ruchome, [in:] K. Zeidler, M. Marcinkowska (ed.) Dekret Redy Regencyjnej z 1918 r. o opiece nad zabytkami sztuki i kultury z komentarzem czyli eseje o prawie ochrony dziedzictwa kultury, Gdańsk 2017. Google Scholar
Olejniczak D., Zarys problematyki prawnej fałszerstw dzieł malarskich, [in:] J. Włodarski, K. Zeidler (ed.), Prawo muzeów, Warszawa 2008. Google Scholar
Pływaczewski W., Grabież i niszczenie dziedzictwa podwodnego kultury, „Prokuratura i Prawo” 2008, No. 2. Google Scholar
Siemaszko A., Wandalizm – definicja, etiologia, zapobieganie, [in:] B. Hołyst (ed.), Wandalizm. Aspekty socjologiczne, psychologiczne i prawne, Warszawa 1984. Google Scholar
Szafrański W., Przeciwdziałanie fałszerstwom dzieł sztuki. Ku nowym rozwiązaniom prawnym, [in:] Problematyka autentyczności dzieł sztuki na polskim rynku sztuki. Teoria–praktyka–prawo, Warszawa 2012. Google Scholar
Szczekala A., Fałszerstwa dzieł sztuki. Zagadnienia prawno karne, Warszawa 2012. Google Scholar
Trzciński M., Definicja zabytku archeologicznego – problemy i kontrowersje wokół stosowania prawa, [in:] K. Zeidler (ed.), Prawo ochrony zabytków, Warszawa-Gdańsk 2014. Google Scholar
Trzciński M., Przestępczość przeciwko zabytkom, Warszawa 2010. Google Scholar
Wilk D., Fałszerstwa dzieł sztuki. Aspekty prawne i kryminalistyczne, Warszawa 2015, s. 36. Google Scholar
Zalasińska K., Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Komentarz, Warszawa 2020. Google Scholar
Zeidler K., Nowe przestępstwa w systemie karnoprawnej ochrony dziedzictwa kultury, ,,Ochrona Zabytków” 2006, Nr 4. Google Scholar
Zeidler K., Mrcinkowska M. (ed.), Dekret Redy Regencyjnej z 1918 r. o opiece nad zabytkami sztuki i kultury z komentarzem czyli eseje o prawie ochrony dziedzictwa kultury, Gdańsk 2017. Google Scholar
Zeidler K., Rola i zadania Policji w zakresie ochrony dziedzictwa kultury, [in:] A. Szymaniak, W. Ciepiela (ed.) Policja w Polsce. Stan obecny i perspektywy, Poznań 2007. Google Scholar
