Kryminalistyczne aspekty wykrywania sprawców przestępstw gospodarczych
Kazimiera Juszka
Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w KrakowieAbstrakt
Ważnym czynnikiem ochrony prowadzenia działalności gospodarczej jest ciągłe podejmowanie działań organów procesowych prowadzących postępowania karne w celu wykrycia sprawców przestępstw gospodarczych. W codziennej pracy organów postępowania pomocne jest uwzględnianie czynników wpływających na efektywność procesu wykrywczego. W przedmiotowym artykule przedstawiono następujące czynniki: wersja kryminalistyczna oraz przeprowedzanie oględzin w wykrywaniu sprawców przestępstw gospodarczych. Celem artykułu jest analiza kryminalistycznych aspektów przestępczości gospodarczej z punktu widzenia czynności organów prowadzących postępowanie karne. Przedmiotowa prezentacja zostanie przedstawiona za pomocą czynników wpływających na efektywność prowadzenia postępowań karnych w celu wykrycia sprawców przestępstw gospodarczych tj. wersji kryminalistycznej oraz oględzin w wykrywaniu sprawców przestępstw gospodarczych. Niniejsze czynniki należy rozumieć jako każda aktywność organów postępowania w przedmiocie wykrycia sprawców przestępstw gospodarczych, mająca wpływ na efektywność dalszego prowadzenia postepowania karnego oraz kształt prawomocnego wyroku. Przedstawiona w niniejszym artykule analiza wersji kryminalistycznej oraz oględzin w wykrywaniu sprawców przestępstw gospodarczych stanowi najdonioślejsze aspekty ich wykrywania zarówno pod względem doktrynalnym ja również utylitarnym. Nieprawidłowe i nieefektywne przeprowadzenie oględzin a także nieprzestrzeganie zasad budowy wersji kryminalistycznych bezpośrednio wpływa na trudności dowodowe mogące uniemożliwić wykrycie sprawcy tytułowych przestępstw w toku postępowania karnego.
Słowa kluczowe:
kryminalistyka, przestępczość gospodarcza, wersja kryminalistyczna, oględziny, postępowanie karne, efektywnośćBibliografia
Gruza E., Goc M., Moszczyński J., Kryminalistyka czyli o współczesnych metodach dowodzenia przestępstw, Wolters Kluwer, Warszawa 2020. Google Scholar
Gurgul J., Osobowe aspekty oględzin szczególnie miejsca i zwłok, [w:] M. Lisiecki, M. Zajder (red.), Procesowo-kryminalistyczne czynności dowodowe, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie, Szczytno 2003. Google Scholar
Hanausek T., Kryminalistyka. Poradnik detektywa, Biuro Wydawnictw Prawniczych P.U.P. „POLBOD” sp. z.o.o., Katowice 1993. Google Scholar
Hanausek T., Kryminalistyka. Zarys wykładu, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Kraków 2000. Google Scholar
Hanausek T., Adamczak S., Hanausek T., Jarosz J., Kryminalistyka, cz. 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków1971. Google Scholar
Hanausek T., Zarys kryminalistycznej teorii wykrywania, cz. II, Departament Szkolenia i Doskonalenia Zawodowego MSW. Warszawa 1987. Google Scholar
Hanausek T., Zarys kryminalistycznej teorii wykrywania, t. IV, maszynopis 1991. Google Scholar
Hanausek T., Zarys taktyki kryminalistycznej, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 1994. Google Scholar
Juszka K., Wybrane problemy oględzin i wykrywania sprawców zabójstw, [w:] S. Pikulski, M. Romańczuk-Grącka, B. Orłowska-Zielińska (red.), Tożsamość prawa karnego, Pracownia Wydawnicza ElSet, Olsztyn 2011. Google Scholar
Juszka K., Propozycje kierunków zmian w przeprowadzaniu oględzin w sprawach zabójstw [w:] J. Kasprzak, W. Cieślak, I. Nowicka (red.), Meandry prawa karnego i kryminalistyki. Księga jubileuszowa prof. zw. dra hab. Stanisława Pikulskiego, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie, Szczytno 2015. Google Scholar
Juszka K., Analiza wpływu oględzin kryminalistycznych na wykrywalność sprawców zabójstw, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013. Google Scholar
Juszka K., Czynniki ochrony praw człowieka w przeprowadzaniu oględzin w sprawach zabójstw, „Gubernaculum et Administratio” 2021, nr 2. Google Scholar
Juszka K., Efektywność oględzin na podstawie studium przypadku, [w:] I. Sepioło (red.), Interdyscyplinarność badań w naukach penalnych, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2012. Google Scholar
Juszka K., Jakość czynności kryminalistycznych, Oficyna Wydawnicza Verba, Lublin 2007. Google Scholar
Juszka K., Jakość oględzin kryminalistycznych w wybranych publikacjach Józefa Gurgula [w:] J. Wójcikiewicz (red.), Iure et facto. Księga Jubileuszowa ofiarowana Doktorowi Józefowi Gurgulowi, Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków 2006. Google Scholar
Juszka K., Juszka K., Analiza przeprowadzania oględzin w sprawach zabójstw jako metoda badawcza wykonywania czynności kryminalistycznych, „Studia Prawnoustrojowe” 2020, nr 47. Google Scholar
Juszka K., Juszka K., Badawcza weryfikacja przestrzegania zasad prowadzenia oględzin w sprawach zabójstw w Polsce, „Archiwum Medycyny Sądowej”, nr 65 (4). Google Scholar
Juszka K., Juszka K., Czas budowy wersji kryminalistycznej w postępowaniach w sprawach przestępstw przeciwko dokumentom, [w:] D. Zienkiewicz (red.), Wokół kryminalistyki. Nauka i praktyka. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Widle, Wydawnictwo Dom Organizatora, Toruń 2021. Google Scholar
Juszka K., Juszka K., Doktrynalne podstawy sposobu przeprowadzenia oględzin w sprawach o zabójstwo, [w:] S. Pikulski, W. Cieślak, M. Romańczuk-Grącka (red.), Przyszłość polskiego prawa karnego. Alternatywne reakcje na przestępstwo, Pracownia Wydawnicza ElSet, Olsztyn 2015. Google Scholar
Juszka K., Juszka K., Nieprzestrzeganie taktyki przeprowadzania oględzin w sprawach zabójstw skutkujące wydaniem postanowienia o umorzeniu postępowania karnego, „Studia Prawnoustrojowe” 2018, nr 40. Google Scholar
Juszka K., Juszka K., Oględziny w wykrywaniu sprawców zabójstw orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych, „Przegląd Policyjny” 2015, nr 2. Google Scholar
Juszka K., Juszka K., Specyfika oględzin w cyberprzestrzeni, [w:] W. Kasprzak, I.A. Jaroszewska, A. Opalska (red.), Cybercrimes, Volumina.pl Daniel Krzanowski, Szczecin 2016. Google Scholar
Juszka K., Problematyka potrzeby przeprowadzenia oględzin a postulat maksymalnej określoności przepisu, [w:] I. Sepioło (red.), Nullum crimen sine lege, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2013. Google Scholar
Juszka K., Skanowanie 3D w realizacji zasad efektywnego przeprowadzania oględzin w sprawach zabójstw, [w:] E. Gruza (red.), Oblicza współczesnej kryminalistyki. Księga jubileuszowa Profesora Huberta Kołeckiego, Wydawnictwo Stowarzyszenie Absolwentów Wydziału Prawa i Administracji UW, Warszawa 2013. Google Scholar
Juszka K., Stan jakości czynności kryminalistycznych, [w:] R. Jaworski, M. Szostak (red.), Nauka wobec prawdy sądowej, Księga Pamiątkowa ku czci Profesora Zdzisława Kegla, Drukarnia Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2005. Google Scholar
Juszka K., Wersja kryminalistyczna w ściganiu przestępczości ubezpieczeniowej, [w:] J. Wójcikiewicz, (red.), Przestępczość ubezpieczeniowa. Materiały z polsko-ukraińskiej konferencji, Lwów 20-22 kwietnia 2005 r. Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków 2005. Google Scholar
Juszka K., Wersja kryminalistyczna, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Kraków 1997. Google Scholar
Juszka K., Wpływ budowy wersji kryminalistycznej na wykrywalność sprawców przestępstw [w:] J. Wójcikiewicz (red.), Rozprawy z Jałowcowej Góry. Materiały z III Zjazdu Katedr Kryminalistyki, Dobczyce, 11-13 czerwca 2003 r., Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków 2003. Google Scholar
Juszka K., Zasady dokumentacji oględzin, „Przegląd Policyjny” 2009, nr 4. Google Scholar
Juszka K., Zmiany w kształcie oględzin procesowo-kryminalistycznych w sprawach zabójstw w propozycjach własnych reformy prawa karnego, [w:] I. Sepioło-Jankowska (red.), Reforma prawa karnego. Księga po Zjeździe Młodych Karnistów, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2014. Google Scholar
Juszka K., Żywucka-Kozłowska E., Juszka K. Przesłanki bezpieczeństwa w przeprowadzaniu oględzin w sprawach zabójstw, „Zeszyty Naukowe Collegium Balticum Szczecińskiej Szkoły Wyższej” 2016. Google Scholar
Kasprzak J., Młodziejowski B., Kasprzak W., Kryminalistyka. Zarys systemu, Wydawnictwo Difin S.A., Warszawa 2015. Google Scholar
Kołecki H., Pilne zadania badawcze z zakresu kryminalistycznej problematyki współczesnej zorganizowanej przestępczości gospodarczej w Polsce, [w:] J. Wójcikiewicz (red.), Przestępczość ubezpieczeniowa. Materiały z polsko-ukraińskiej konferencji, Lwów, 20-22 kwietnia 2005 r., Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków 2005. Google Scholar
Kołecki H., Policyjno-kryminalistyczna problematyka współczesnej przestępczości ekonomiczno-finansowej w Polsce, Polski Dom Wydawniczy „ŁAWICA”, Poznań 1992. Google Scholar
Martysz Cz., Walczak K., Zarys problematyki przeciwdziałania przestępstwom gospodarczym i ich wykrywania, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2018. Google Scholar
Pękała M., Projekt standardów postępowania dla kierujących oględzinami miejsca zdarzenia, Centralne Laboratorium Komendy Głównej Policji „Biuletyn Informacyjny” 2000, nr 113. Google Scholar
Prokopowicz A., Charakterystyka cyberprzestępczości – zagadnienia wybrane, [w:] M. Maciąg, M. Maciąg (red.), Kryminalistyka i kryminologia - najnowsze doniesienia, Wydawnictwo Naukowe Tygiel sp. z.o.o., Lublin 2019. Google Scholar
Wilk L. Przestępczość gospodarcza – pojęcie, przyczyny, sprawcy, „Edukacja Prawnicza” 2012, nr 10. Google Scholar
Żółtek S., Prawo karne gospodarcze w aspekcie zasady subsydiarności, Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2009. Google Scholar
Metodyka oględzin miejsc przestępstw o charakterze terrorystycznym i katastrof, Warszawa, czerwiec 2019. Google Scholar
Wytyczne nr 3 Komendanta Głównego Policji z dnia 30 sierpnia 2017 r. w sprawie wykonywania niektórych czynności dochodzeniowo-śledczych przez policjantów, Dz. Urz. KGP poz. 59 z późn. zm. 6.10.2020. Google Scholar
Procedury postępowania Policji podczas organizowania i przyprowadzania oględzin miejsca przestępstwa”, stanowiące załącznik do pisma Komendanta Głównego Policji Ad-1078/2001 z dnia 7 sierpnia 2001 r. Google Scholar
https://policja.pl/pol/kgp/biuro-kryminalne/dokumenty/zagadnienia-procesu-kar/problematyka-katastrof/177811,Metodyka-ogledzin-miejsc-przestepstw-o-charakterze-terrorystycznym-i-katastrof.html (dostęp: 9.09.2022). Google Scholar
https://cor.sgh.waw.pl/bitstream/handle/20.500.12182/885/Martysz%2C%20Walczak%20-%20przestepstwa%20gospodarcze.pdf?sequence=2&isAllowed=y (dostęp: 9.09.2022). Google Scholar
https://isp.policja.pl/isp/aktualnosci/6062,Przestepczosc-gospodarcza-stanowisko-Biura-Sluzby-Kryminalnej-KGP.html (dostęp: 9.09.2022). Google Scholar
Przestępczość gospodarcza – stanowisko Biura Służby Kryminalnej KGP, https://isp.policja.pl/isp/aktualnosci/6062,Przestepczosc-gospodarcza-stanowisko-Biura-Sluzby-Krymina lnej-KGP.html (dostęp: 9.09.2022). Google Scholar
Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie