Prawo aborcyjne w Polsce – rys historyczny
Katarzyna Borkowska
Prokuratura Rejonowa Warszawa-Śródmieście w Warszawiehttps://orcid.org/0000-0002-4529-5805
Abstrakt
Przesłanki dokonania legalnego zabiegu terminacji ciąży oraz przestępstwa z takowym związane stanowią kontrowersyjny temat – zarówno pod względem prawnym, jak też społecznym. Począwszy od pierwszej polskiej kodyfikacji karnej przepisy dotyczące aborcji ulegały wielu zmianom, które wynikały m.in. z aktualnej sytuacji politycznej. Przedmiot artykułu stanowią przepisy dotyczące aborcji w polskim porządku prawnym, to jest przepisy karne oraz przepisy określające przesłanki jej legalnego przeprowadzenia, w ujęciu historycznym. Cel pracy stanowiło wykazanie, że prawo aborcyjne w Polsce było w zależności od aktualnie obowiązującej ustawy mniej lub bardziej restrykcyjne. Hipoteza badawcza obrana w niniejszej pracy została sformułowana w następujący sposób: przepisy dotyczące terminacji ciąży w polskim porządku prawnym ulegały na przestrzeni lat zmianom. W celu weryfikacji przedmiotowej hipotezy badawczej posłużono się historyczną metodą badań. Najważniejszy wniosek wypływający z pracy jest taki, że zawartość normatywna przepisów polskiej ustawy karnej penalizującej przestępstwa związane z aborcją oraz ustaw regulujących przesłanki jej dopuszczalności ulegały wielu zmianom na przestrzeni lat i stanowią zagadnienie dyskusyjne.
Słowa kluczowe:
prawo karne, aborcja, przerwania ciąży, przestępstwa związane z aborcją, prawa reprodukcyjneBibliografia
Bafia J., Mioduski K., Siewierski M., Kodeks karny. Komentarz, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1987, t. II Google Scholar
Bodnar A., Analiza spraw sądowych dotyczących braku dostępności świadczenia przerywania ciąży w Polsce, (w:) W. Nowicka (red.), Prawa reprodukcyjne w Polsce: skutki ustawy antyaborcyjnej. Raport, wrzesień 2007, wyd. Fundacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, Warszawa 2007 Google Scholar
Bojke J., Wantoła M., Wyłączenie odpowiedzialności karnej kobiety ciężarnej za aborcję. Wybrane zagadnienia, „e-Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2015, nr 5 Google Scholar
Borkowska K.K., Guzik-Makaruk E.M., Pływaczewski E.W., Wokół problematyki karalności przerywania ciąży w Polsce, „Prawo w Działaniu” 2023, t. 53 Google Scholar
Borkowska K.K., Penalizacja przerwania ciąży w austriackim prawie karnym, „Studia Prawnoustrojowe” 2023, nr 59 Google Scholar
Borkowska K.K., Penalizacja przerwania ciąży w polskim prawie karnym, „Studia Prawnoustrojowe” 2022, nr 56 Google Scholar
Borkowska K.K., Przestępstwa przeciwko życiu w polskim i austriackim prawie karnym – rozważania komparatystyczne, „Studia Prawnoustrojowe” 2023, nr 60 Google Scholar
Borkowska K.K., Przestępstwo dzieciobójstwa w ujęciu komparatystycznym, wyd. C.H. Beck, Warszawa 2020 Google Scholar
Desperak I., Antykoncepcja, aborcja i… eutanazja. O upolitycznieniu praw reprodukcyjnych w Polsce, „Acta Universitatis Lodziensis” 2003, nr 30 Google Scholar
Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej, Doświadczenia aborcyjne Polek, wyd. CBOS, Warszawa 2013 Google Scholar
Gadomska B., Korzeniewska M., Nowakowska U., Kobiety w Polsce w latach 90., wyd. Centrum Praw Kobiet, Warszawa 2000 Google Scholar
Gardocki L., Prawo karne, wyd. C.H. Beck, Warszawa 2011, s. 239. Google Scholar
Jezierski A., Leszczyńska C., Historia gospodarcza Polski, wyd. Key Text, Warszawa 2003 Google Scholar
Kania A.M., Kontrowersje związane z kryminalizacją przerywania ciąży. Część I, „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego” 2011, t. 27 Google Scholar
Kielanowski T. i inni, Człowiek zabija siebie sam. III Krajowa Konferencja Lekarzy i Humanistów. Gdańsk, 15-16 maja 1981, wyd. KAW, Gdańsk 1981 Google Scholar
Kokot R., Jasińska J., Kilka uwag o ochronie życia poczętego w kontekście projektowanych zmian kodeksu karnego, „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego” 2014, t. 31 Google Scholar
Komisja Kodyfikacyjna Prawa Karnego 2009–2013, Projekt ustawy o zmianie ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw z dnia 5 listopada 2013 r.; tekst projektu dostępny pod adresem: https://bip.ms.gov.pl/pl/dzialalnosc/komisje–kodyfikacyjne/komisja-kodyfikacyjna-prawa-karnego/ komisja-kodyfikacyjna-prawa-karnego-2009-2013/ Google Scholar
Lang W., Ochrona prawna płodu ludzkiego, (w:) T. Kielanowski i inni, Człowiek zabija siebie sam. III Krajowa Konferencja Lekarzy i Humanistów. Gdańsk, 15-16 maja 1981, wyd. KAW, Gdańsk 1981 Google Scholar
Nowakowska U., Korzeniewska M., Prawa kobiet w sferze prokreacji, (w:) B. Gadomska, M. Korzeniewska, U. Nowakowska, Kobiety w Polsce w latach 90., wyd. Centrum Praw Kobiet, Warszawa 2000 Google Scholar
Nowicka W. (red.), Prawa reprodukcyjne w Polsce: skutki ustawy antyaborcyjnej. Raport, wrzesień 2007, wyd. Fundacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, Warszawa 2007 Google Scholar
Nowicka W., Prawa reprodukcyjne, (w:) Polska Koalicja Social Watch, Polski Raport Social Watch 2008. Czas na Prawa, Warszawa 2008 Google Scholar
Nowicka W., Ustawa antyaborcyjna w Polsce – stan prawny i rzeczywisty, (w:) W. Nowicka (red.), Prawa reprodukcyjne w Polsce: skutki ustawy antyaborcyjnej:. Raport, wrzesień 2007, wyd. Fundacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, Warszawa 2007 Google Scholar
Ostrowski K., Embriologia człowieka, wyd. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1985 Google Scholar
Pietrzak R., Zdrowie matki i życie dziecka w świetle projektu nowej ustawy aborcyjnej, (w:) J. Zieliński, A. Opalska, M. Piątek (red.), Państwo dobrze urządzone. Aspekty etyczne i prawne bezpieczeństwa zdrowotnego społeczeństwa, wyd. UWM, Olsztyn 2017 Google Scholar
Polska Koalicja Social Watch, Polski Raport Social Watch 2008. Czas na Prawa, Warszawa 2008 Google Scholar
Stefaniuk M., Etyczne dylematy prawa (kara śmierci, aborcja i eutanazja) w świetle badań polskiej opinii publicznej, „Studia Iuridica Lublinensia” 2013, nr 19 Google Scholar
Szczepaniec M., Etyczne i prawne aspekty dopuszczalności aborcji ze względów eugenicznych, „Białostockie Studia Prawnicze” 2013, z. 13 Google Scholar
Ślipko T., Starowieyski M., Muszala A., Aborcja - spojrzenie filozoficzne, teologiczne, historyczne i prawne, wyd. Petrus, Kraków 2010 Google Scholar
V. Konarska-Wrzosek, Ochrona dziecka w polskim prawie karnym, wyd. TNOiK, Toruń 1999 Google Scholar
Zieliński J., Opalska A., Piątek M. (red.), Państwo dobrze urządzone. Aspekty etyczne i prawne bezpieczeństwa zdrowotnego społeczeństwa, wyd. UWM, Olsztyn 2017 Google Scholar
Żelichowski M., Podmiotowość prawna człowieka w okresie życia embrionalno-płodowego, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 1997, nr 1 Google Scholar
Prokuratura Rejonowa Warszawa-Śródmieście w Warszawie
https://orcid.org/0000-0002-4529-5805
