The Wind Knows the Answer
Ideological Transformations of Bob Dylan’s “Blowin’ in the Wind” in Polish
Jakub Antosz-Rekucki
Abstrakt
„Blowin’ In The Wind” to jedna z piosenek uznawanych za najbardziej reprezentatywne dla twórczości Dylana, a zarazem najchętniej tłumaczony na język polski z jego tekstów. W artykule zostaje przeprowadzona analiza przekształceń ideologicznych i poetologicznych treści „Blowin’ In The Wind” w polskich przekładach melicznych, demonstrująca, że kluczowe cechy źródłowego utworu (w tym: kontekst aktywizmu na rzecz równości społecznej i aluzje do Biblii) zostały poddane silnym zmianom, by dostosować tłumaczenia tak do wymogów kultury docelowej, jak i do potrzeb i wartości poszczególnych tłumaczy.
Słowa kluczowe:
Bob Dylan, teksty piosenek, aluzje biblijne, tłumaczenie piosenekBibliografia
Literatura podmiotu Google Scholar
Dylan, B. (1963a), Blowin’ in the Wind. On The Freewheelin’ Bob Dylan [audio album]. New York: Columbia Records. Google Scholar
Dylan, B. (1963b), Och vinden ger svar. Trans. Lagergren, T. On Diamanter. https://www.last.fm/pl/music/Lars+L%C3%B6nndahl/Diamanter [accessed: 31.07.2023]. Google Scholar
Dylan, B. (1964), Die Antwort weiß ganz allein der Wind. Trans. Bradtke, H. On Die Antwort weiß ganz allein der Wind. Munich: Electrola. Google Scholar
Dylan, B. (1969), Odpowie ci wiatr. Trans. Bianusz, A. Unreleased radio recording. Also available on Rarytasy 1967–1970 (2012). Warszawa: Universal Music Polska. Google Scholar
Dylan, B. (2005), Tylko Dylan. Trans. Jakubowicz, A. Warszawa: Sony Music Entertainment Poland. Google Scholar
Dylan, B. (2009a), Odpowiedź zna wiatr. Trans. Kołakowski, R. On Flower power: wielkie protest songi świata śpiewają polscy artyści. Warszawa: Polskie Radio. Google Scholar
Dylan, B. (2009b), Odpowiedź zna wiatr. Trans. Kondrak, T. Audiovisual recording by TVP (Polish national broadcasting company). https://www.youtube.com/watch?v=D_6VaqAprV4 [accessed: 31.07.2023]. Google Scholar
Dylan, B. (2017a), Duszny kraj: Wybrane utwory z lat 1962–2012. Trans. & ed. Łobodziński, F. Stronie Śląskie: Biuro Literackie. Google Scholar
Dylan, B. (2017b), Odpowiedź unosi wiatr. Trans. Łobodziński, F. On Niepotrzebna pogodynka, żeby znać kierunek wiatru (CD). Warszawa: Agora/Fundacja Republika Marzeń/Narodowy Instytut Audiowizualny. Google Scholar
Dylan, B. (2017c), Odpowiedź zna wiatr. Trans. Wyszogrodzki, D. On Wiecznie młody: piosenki Boba Dylana. Warszawa: Sony Music Entertainment Poland. Google Scholar
Dylan, B. (2018), Zwykły włóczęga. Trans. Jakubowicz, A. Warszawa: Universal Music. Google Scholar
Literatura przedmiotu Google Scholar
Antosz-Rekucki, J. (2022), Poetycka piosenka autorska a przekład – przegląd badań w językach angielskim i polskim. Przekładaniec 45: 19–55. https://doi.org/10.4467/16891864PC.22.009.17170. Google Scholar
Apter, R./Herman, M. (2016), Translating for Singing: The Theory, Art and Craft of Translating Lyrics. London: Bloomsbury Publishing. Google Scholar
Barańczak, S. (ed.) (1998), Od Walta Whitmana do Boba Dylana: Antologia poezji amerykańskiej. Kraków: Wydawnictwo Literackie. Google Scholar
Berman, A. (2009), Przekład jako doświadczenie obcego. Trans. Hrehorowicz, U. In: Heydel, M./Bukowski, P. (eds.), Współczesne teorie przekładu. Kraków: Wydawnictwo “Znak”: 247–264. Google Scholar
Boucher, D./Boucher, L. (2021), Bob Dylan and Leonard Cohen: Deaths and Entrances. New York: Bloomsbury Academic. Google Scholar
Broniewski, W. (1950), Słowo o Stalinie. Warszawa: Książka i Wiedza. Google Scholar
Congress of the United States. (1964), Civil Rights Act of 1964. http://crdl.usg.edu/events/civil_rights_act_1964/?Welcome [accessed: 31.07.2023]. Google Scholar
Congress of the United States. (1964), The Twenty-Fourth Amendment. https://constitution.congress.gov/constitution/amendment-24/ [accessed: 31.07.2023] Google Scholar
Congress of the United States. (1965), Voting Rights Act of 1965. https://www.justice.gov/crt/voting-rights-act-1965 [accessed: 31.07.2023]. Google Scholar
Corcoran, N. (2010), Do You, Mr Jones? Bob Dylan with the Poets and Professors. New York: Random House. Google Scholar
Davis, T. (1998), Weary Feet, Rested Souls: A Guided History of the Civil Rights Movement. New York: W.W. Norton. Google Scholar
Dettmar, K.J.H. (ed.) (2009), The Cambridge Companion to Bob Dylan. Cambridge: Cambridge University Press. Google Scholar
Eagles, C.W. (2000), Toward New Histories of the Civil Rights Era. The Journal of Southern History 66/4: 815–848. https://doi.org/10.2307/2588012. Google Scholar
Gill, A. (1998), My Back Pages: Classic Bob Dylan, 1962–1969. London: Carlton. Google Scholar
Gilmour, M.J. (2004), Tangled up in the Bible: Bob Dylan & Scripture. New York: Continuum. Google Scholar
Gorlée, D.L. (2005), Song and Significance: Virtues and Vices of Vocal Translation. Amsterdam: Rodopi. Google Scholar
Grammy Awards. (n.d.), Bob Dylan in Grammy Awards Hall of Fame. https://www.grammy.com/artists/bob-dylan/3014 [accessed: 31.07.2023]. Google Scholar
Gray, M. (2006), The Bob Dylan Encyclopedia. New York: Continuum. Google Scholar
Jarniewicz, J. (2018), Wolność, przekład, sprawiedliwość. Ameryka w antologii Barańczaka. In: Rajewska, E./ Karolak, S. (eds.), Ameryka Barańczaka. Kraków: Universitas: 55–70. Google Scholar
Kaczorowska, M. (2011), Przekład jako kontynuacja twórczości własnej: Na przykładzie wybranych translacji Stanisława Barańczaka z języka angielskiego. Kraków: Universitas. Google Scholar
King, M.L.Jr. (1963), I Have a Dream: Full Text March on Washington Speech. NAACP. https://www.naacp.org/i-have-a-dream-speech-full-march-on-washington/ [accessed: 31.07.2023]. Google Scholar
Kinney, D. (2014), The Dylanologists: Adventures in the Land of Bob. New York: Simon and Schuster. Google Scholar
Lefevere, A. (1992), Translation, Rewriting, and the Manipulation of Literary Fame. Abingdon: Routledge. Google Scholar
Low, P. (2005), The Pentathlon Approach to Translating Songs. In: Gorlée, D.L. (ed.), Song and Significance: Virtues and Vices of Vocal Translation. Amsterdam: Rodopi: 185–212. Google Scholar
Low, P. (2013), When Songs Cross Language Borders: Translations, Adaptations and “Replacement Texts”. The Translator 19/2: 229–244. Google Scholar
Minors, H.J. (ed.). (2013), Music, Text and Translation. London: Bloomsbury. Google Scholar
MWOD – Merriam-Webster Online Dictionary. https://www.merriam-webster.com/ [accessed: 31.07.2023]. Google Scholar
Nida, E.A. (2003), Toward a Science of Translating. Leiden: Brill. Google Scholar
Nord, C. (2009), Wprowadzenie do tłumaczenia funkcjonalnego. In: Heydel, M./Bukowski, P. (eds.) Współczesne teorie przekładu. Kraków: Wydawnictwo ‟Znak”: 175–191. Google Scholar
Otiono, N./Toth, J. (2019), Polyvocal Bob Dylan: Music, Performance, Literature. New York: Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-030-17042-4. Google Scholar
Rogovoy, S. (2009), Bob Dylan: Prophet, Mystic, Poet. New York: Simon and Schuster. Google Scholar
Sowa, A.L. (2011), Historia polityczna Polski 1944–1991. Kraków: Wydawnictwo Literackie. Google Scholar
Stabro, S. (1989), Poeta odrzucony. Kraków: Wydawnictwo Literackie. Google Scholar
Strzyżewski, T. (ed.) (2015), Wielka księga cenzury PRL w dokumentach. Warszawa: Wydawnictwo Prohibita. Google Scholar
Supreme Court of the United States. (1954), Brown v. Board of Education of Topeka. https://tile.loc.gov/storage-services/service/ll/usrep/usrep347/usrep347483/usrep347483.pdf [accessed: 31.07.2023]. Google Scholar
Supreme Court of the United States. (1967), Loving v. Virginia. https://tile.loc.gov/storage-services/service/ll/usrep/usrep388/usrep388001/usrep388001.pdf [accessed: 31.07.2023]. Google Scholar
Sveriges Radio. (1963), Svensktoppen. https://sverigesradio.se/Diverse/AppData/Isidor/files/2023/3461.txt [accessed: 31.07.2023]. Google Scholar
Sveriges Radio. (1970), Svensktoppen. https://sverigesradio.se/Diverse/AppData/Isidor/files/2023/3468.txt [accessed: 31.07.2023]. Google Scholar
Szklarski, A. (1959), Tomek na wojennej ścieżce. Katowice: Wydawnictwo “Śląsk”. Google Scholar
Rolling Stone. (2004), 500 Greatest Songs of All Time. https://www.rollingstone.com/music/music-lists/500-greatest-songs-of-all-time-151127/ [accessed: 31.07.2023]. Google Scholar
The Nobel Prize in Literature 2016. (2016), https://www.nobelprize.org/prizes/literature/2016/summary/ [accessed: 31.07.2023]. Google Scholar
Tsesis, A. (2008), We Shall Overcome: A History of Civil Rights and the Law. New Haven: Yale University Press. Google Scholar
United States District Court for the Middle District of Alabama. (1956), Browder v. Gayle. https://web.archive.org/web/20160122124900/http://new.gilderlehrman.org/sites/default/files/inline-pdfs/Browder%20v%20Gayle%20Court%20Summary.pdf [accessed: 31.07.2023]. Google Scholar
Venuti, L. (1995), The Translator’s Invisibility: A History of Translation. London: Routledge. Google Scholar
Zagórski, J. (1975), Tłumaczenie tekstów do muzyki. In: Pollak, S. (ed.), Przekład artystyczny. O sztuce tłumaczenia (Księga druga). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich: 353–366. Google Scholar
