Shades of Blue and Green in "Pan Tadeusz" as Exemplified by Translations into Italian from 1924 (Clotilde Garosci) and from 2018 (Silvano De Fanti)
Abstract
The article aims at analyzing diachronically and synchronously two of the Italian translations of Adam Mickiewicz's epic poem "Pan Tadeusz". The first rendition, dated on the beginning of the 20th century, when the standardized Italian had only began to form, was done by Clotilde Garosci. The second translation was done by Silvano De Fanti in the 21st century. By analyzing the renditions of blue, green and their hues in both translations, the article allows one to follow the words' transformation in the semantic field across the century.
Keywords:
Italian, translation, blue, green, MickiewiczReferences
Gieroń-Czepczor Ewa. 2011. A Corpus-Based Cognitive-Semantic Analysis of the Primary Basic Colour Terms in English and Polish. Racibórz: Printy Poland.
Berlin Brent, Kay Paul. 1999. Basic Color Terms. Thier Universality and Evolution. Berkeley: University of California Press.
Biggam Carole. 2014. Prehistoric Colour Semantics: A Contradiction In Terms. W: Co-lour Studies: A Broad Spectrum. Red. Anderson W. Amsterdam: John Benjamins.
Bjelajeva Inna. 2005. Niepodstawowe nazwy barw w języku polskim, czeskim, rosyjskim i ukraińskim. Warszawa: Wydawnictwa UW.
Boryś Wiesław. 2008. Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Cortelazzo Manilo, Zolli Paolo. 2011. Dizionario etimologico della lingua italiana. Bologna: Zanichelli.
Cygal-Krupa Zofia. 2004. Kolor żółty i złoty w Panu Tadeuszu. „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis” 19: 59-69.
Cygal-Krupa Zofia, Śrutek Jadwiga. 1999. Biały kolor w „Panu Tadeuszu” i jego francuskim przekładzie Roberta Bourgeois. W: Mickiewicz i Kresy. Red. Cygal-Krupa Z., Kurzowa Z. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
Diadori Pierangela. 2012. Verso la consapevolezza traduttiva. Perugia: Guerra edizioni.
Grzegorczykowa Renata, Waszakowa Krystyna (red.). 2000. Studia z semantyki porównawczej. Warszawa: Wydawnictwa UW.
Mancini Marco, Lorenzetti Luca. 2013. Le lingue del Mediterraneo antico Culture, mutamenti, contatti. Roma: Carocci editore.
Marazzini Claudio. 2009. L’ordine delle parole. Storia di vocabolari italiani. Bologna: Il Mulino.
Mickiewicz Adam. 2000 [1834]. Pan Tadeusz. Warszawa: Wydawnictwo KWE.
Mickiewicz Adam. 1924. Tłum. Garosci C. Pan Taddeo Soplitza. Carabba: Lanciano.
Mickiewicz Adam. 2018. Tłum. De Fanti S. Messer Taddeo. Venezia: Marsilio.
Pastoureau Michel. 2013. Niebieski. Historia koloru. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Skibińska Elżbieta. 1999. Przekład a kultura: elementy kulturowe we francuskich tłumaczeniach „Pana Tadeusza”. Wrocław: Wydawnictwo UWr.
Stachurski Edward. 2005. Słownictwo „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza na tle tekstów innych poematów romantycznych. Kraków: Akademia Pedagogiczna.
Skuza Sylwia. 2010. „Taddeo Soplitza o L’ultimo processo in Lituania” i „Pan Taddeo Sopliza di Adamo Mickiewicz”– kultura szlachecka we włoskich przekładach dzieła Adama Mickiewicza Pan Tadeusz. W: Tłumacz wobec problemów kulturowych. Red. Piotrowska M. Kraków: Tertium.
Skuza Sylwia. 2014. Rosso, giallo, blu. Un’analisi etnolinguistica sui colori primari in italiano e in polacco in prospettiva sincronica e diacronica. Toruń:Wydawnictwo UMK.
Skuza Sylwia. 2015. Etnolingwistyczna analiza leksemów koloru niebieskiego w językach polskim i włoskim w ujęciu diachronicznym i synchronicznym. „Prace Językoznawcze UWM” XVII/2: 91-111.
Skuza Sylwia. 2019. Łaciński viridis, włoski verde, polski zielony: językowo-kulturowe studium barwy zielonej. „Studia Europaea Gnesnensia” 19: 131-152.
Teodorowicz-Hellman Ewa. 2001. Pan Tadeusz w szwedzkich przekładach. Warszawa: Świat Literacki.
Tommaseo Niccolò. 1830. Nuovo dizionario de’ sinonimi. Firenze: Tipografia Luigi Pezzati.
Tommaseo Niccolò, Bellini Bernardo. 1861. Dizionario di lingua italiana. Roma – Torino – Napoli: Unione Tipografico Editrice.
Vlahov Sergej, Florin Sider. 1980. Neperevodimoe v perevode. Moskwa: Meždunarodnyje otnošenija.
Wierzbicka Anna. 2006. Semantyka. Jednostki elementarne i uniwersalne. Lublin: UMCS.
Witkiewicz Stanisław. 1929. Mickiewicz jako kolorysta. Warszawa: Instytut Wydawniczy Biblioteka Polska.
Zaręba Alfred. 1954. Nazwy barw w dialektach i historii języka polskiego. Wrocław: Zakład im. Ossolińskich.
https://www.tvp.info/40032304/messer-taddeo-wlosi-moga-juz-czytac-pana-tadeusza [Dostęp 7 V 2020].
Berlin Brent, Kay Paul. 1999. Basic Color Terms. Thier Universality and Evolution. Berkeley: University of California Press.
Biggam Carole. 2014. Prehistoric Colour Semantics: A Contradiction In Terms. W: Co-lour Studies: A Broad Spectrum. Red. Anderson W. Amsterdam: John Benjamins.
Bjelajeva Inna. 2005. Niepodstawowe nazwy barw w języku polskim, czeskim, rosyjskim i ukraińskim. Warszawa: Wydawnictwa UW.
Boryś Wiesław. 2008. Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Cortelazzo Manilo, Zolli Paolo. 2011. Dizionario etimologico della lingua italiana. Bologna: Zanichelli.
Cygal-Krupa Zofia. 2004. Kolor żółty i złoty w Panu Tadeuszu. „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis” 19: 59-69.
Cygal-Krupa Zofia, Śrutek Jadwiga. 1999. Biały kolor w „Panu Tadeuszu” i jego francuskim przekładzie Roberta Bourgeois. W: Mickiewicz i Kresy. Red. Cygal-Krupa Z., Kurzowa Z. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
Diadori Pierangela. 2012. Verso la consapevolezza traduttiva. Perugia: Guerra edizioni.
Grzegorczykowa Renata, Waszakowa Krystyna (red.). 2000. Studia z semantyki porównawczej. Warszawa: Wydawnictwa UW.
Mancini Marco, Lorenzetti Luca. 2013. Le lingue del Mediterraneo antico Culture, mutamenti, contatti. Roma: Carocci editore.
Marazzini Claudio. 2009. L’ordine delle parole. Storia di vocabolari italiani. Bologna: Il Mulino.
Mickiewicz Adam. 2000 [1834]. Pan Tadeusz. Warszawa: Wydawnictwo KWE.
Mickiewicz Adam. 1924. Tłum. Garosci C. Pan Taddeo Soplitza. Carabba: Lanciano.
Mickiewicz Adam. 2018. Tłum. De Fanti S. Messer Taddeo. Venezia: Marsilio.
Pastoureau Michel. 2013. Niebieski. Historia koloru. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Skibińska Elżbieta. 1999. Przekład a kultura: elementy kulturowe we francuskich tłumaczeniach „Pana Tadeusza”. Wrocław: Wydawnictwo UWr.
Stachurski Edward. 2005. Słownictwo „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza na tle tekstów innych poematów romantycznych. Kraków: Akademia Pedagogiczna.
Skuza Sylwia. 2010. „Taddeo Soplitza o L’ultimo processo in Lituania” i „Pan Taddeo Sopliza di Adamo Mickiewicz”– kultura szlachecka we włoskich przekładach dzieła Adama Mickiewicza Pan Tadeusz. W: Tłumacz wobec problemów kulturowych. Red. Piotrowska M. Kraków: Tertium.
Skuza Sylwia. 2014. Rosso, giallo, blu. Un’analisi etnolinguistica sui colori primari in italiano e in polacco in prospettiva sincronica e diacronica. Toruń:Wydawnictwo UMK.
Skuza Sylwia. 2015. Etnolingwistyczna analiza leksemów koloru niebieskiego w językach polskim i włoskim w ujęciu diachronicznym i synchronicznym. „Prace Językoznawcze UWM” XVII/2: 91-111.
Skuza Sylwia. 2019. Łaciński viridis, włoski verde, polski zielony: językowo-kulturowe studium barwy zielonej. „Studia Europaea Gnesnensia” 19: 131-152.
Teodorowicz-Hellman Ewa. 2001. Pan Tadeusz w szwedzkich przekładach. Warszawa: Świat Literacki.
Tommaseo Niccolò. 1830. Nuovo dizionario de’ sinonimi. Firenze: Tipografia Luigi Pezzati.
Tommaseo Niccolò, Bellini Bernardo. 1861. Dizionario di lingua italiana. Roma – Torino – Napoli: Unione Tipografico Editrice.
Vlahov Sergej, Florin Sider. 1980. Neperevodimoe v perevode. Moskwa: Meždunarodnyje otnošenija.
Wierzbicka Anna. 2006. Semantyka. Jednostki elementarne i uniwersalne. Lublin: UMCS.
Witkiewicz Stanisław. 1929. Mickiewicz jako kolorysta. Warszawa: Instytut Wydawniczy Biblioteka Polska.
Zaręba Alfred. 1954. Nazwy barw w dialektach i historii języka polskiego. Wrocław: Zakład im. Ossolińskich.
https://www.tvp.info/40032304/messer-taddeo-wlosi-moga-juz-czytac-pana-tadeusza [Dostęp 7 V 2020].
Skuza, S. (2021). Shades of Blue and Green in "Pan Tadeusz" as Exemplified by Translations into Italian from 1924 (Clotilde Garosci) and from 2018 (Silvano De Fanti). Acta Neophilologica, 1(XXIII), 85–100. https://doi.org/10.31648/an.6227
