THE CONSTRUCTION AND ANALYSIS OF TERMS FOUND IN THE HISTORICAL GLOSSARY OF POLISH BUSINESS TERMS FROM THE PERIOD BETWEEN 1870-1914 WITH THE USE OF THE PROTOTYPE SEMANTICS THEORY AND FRAME SEMANTICS
Paulina Gajda-Gałuszka
Uniwersytet Jagielloński w KrakowieAbstract
The aim of this article is to present the assumptions underlying the construction and
analysis of business terms in the dictionary of business terms of 1870-1914. All lexical
units incorporated into the discussed dictionary are selected from a particular column
of the Kraków daily newspaper “Czas”.
The research into business terms taken originally from daily newspapers was facilitated
by the prototype semantics theory and the concept of frames and scenes, the use
of which enables the attribution of analyzed linguistic structures to real life objects as
well as to a human being as a cognising subject. It is the prototype semantics theory that
the article discusses first in the context of rules for the reconstruction of the semantic
representation of terms incorporated into the dictionary of business terms of 1870-1914.
The concept of frame semantics by Charles Fillmore is discussed later as a tool useful
in the interpretation of the prepared glossary.
Keywords:
business term, expert knowledge, cognitive definition, prototype semantics, frame semanticsReferences
Bańko Mirosław. 2014. Businessman, biznesmen, przedsiębiorca. W: http://portal.uw.edu.
pl/web/approval/businessman [Dostęp 14 III 2017].
Bartmiński Jerzy. 2006. Definicja kognitywna jako narzędzie opisu konotacji.
W: Językowe podstawy obrazu świata. Red. Bartmiński J. Lublin: Wydawnictwo
UMCS: 42-51.
Bobrowski Jakub. 2015. Archaizmy leksykalne jako ewokanty dawności kulturowej
i językowej w idiolekcie pisarskim Stanisława Wyspiańskiego. Kraków: Wydawnictwo
LIBRON.
Cabré Maria Teresa. 1999. Terminology. Theory, Methods and Applications. Amsterdam-
Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
Ćwiklińska Jolanta, Szadyko Stanisław. 2005. Obszary wiedzy specjalistycznej w wybranych
wariantach języka business communicaton. W: Języki specjalistyczne 5. Teksty
specjalistyczne w kontekstach zawodowych i tłumaczeniach. Red. Lewandowski J.,
Kornacka M. Warszawa: Katedra Języków Specjalistycznych UW: 81-88.
Fillmore Charles. 1975. An Alternative to Checklist Theories of Meaning. “Proceedings
of the Annual Meetings of Berkeley Linguistics Society” 1: 123-131.
– 1977. Scenes-and-frames semantics. In: Linguistic Structures Processing. Ed. Zampolli
A. Amsterdam: North Holland: 55-81.
Gajda-Gałuszka Paulina. (w druku). O próbie budowy historycznego słownika polskich
terminów biznesowych z lat 1870-1914. W: Terminologia specjalistyczna w teorii
i praktyce językoznawców słowiańskich. Red. Przybylska R. i Śliwiński W., Kraków.
Grzmil-Tylutki Halina. 2010. Francuska lingwistyczna teoria dyskursu. Historia, tendencje,
perspektywy. Kraków: Universitas.
JS STP. 2005: Języki specjalistyczne. Słownik terminologii przedmiotowej. Red. nauk.
Lukszyn J. Warszawa: Katedra Języków Specjalistycznych UW.
Kleiber Georges. 2003. Semantyka prototypu. Kategorie i znaczenia leksykalne. Tłum.
Ligara B. Kraków: Universitas.
Kołodziejczyk Ryszard. 1993. Image przedsiębiorcy gospodarczego w Polsce. Próba
nakreślenia problematyki badawczej oraz miejsce tematu w naszej historiografii.
W: Image przedsiębiorcy gospodarczego w Polsce w XIX i XX wieku. Red. Kołodziejczyk R.
Warszawa: Wyd. DiG: 1-7.
Labocha Janina. 2012. Tekst wśród innych zjawisk językowych. W: Język – styl – tekst
w teorii i praktyce badawczej. Red. Śliwiński W. Kraków: Wydawnictwo LIBRON: 15-22.
Ligara Bronisława, Szupelak Wojciech. 2012. Lingwistyka i glottodydaktyka języków
specjalistycznych na przykładzie języka biznesu. Podejście porównawcze. Kraków:
Księgarnia Akademicka.
Lukszyn Jerzy, Zmarzer Wanda 2006. Teoretyczne podstawy terminologii. Warszawa:
Katedra Języków Specjalistycznych UW.
Nowakowska-Kempna Iwona. 1993. Definiowanie znaczenia wyrażeń w kognitywizmie.
Wybrane zagadnienia. W: O definicjach i definiowaniu. Red. Bartmiński J., Tokarski
R. Lublin: Wydawnictwo UMCS: 161-180.
Ochinowski Tomasz, Szukała Michał. 2015. W kierunku „prowincjonalizacji” historii
biznesu. Amerykańskie źródła a polskie doświadczenia na przykładzie propozycji
interpretacyjnych prac Ryszarda Kołodziejczyka. „Klio Polska. Studia i Materiały
z Dziejów Historiografii Polskiej” t. 7: 143-167.
Pomykało Wojciech (red.). 1995. Encyklopedia biznesu. t. 1. Warszawa: Fundacja
Innowacja.
Puzynina Jadwiga. 1990. Słowo Norwida. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Rutkowski Jan. 1950. Historia gospodarcza Polski. t. 2. Czasy porozbiorowe do 1918 roku.
Poznań: Księgarnia Akademicka.
Skodlarski Janusz. 2000. Zarys historii gospodarczej Polski. Warszawa-Łódź: Wydawnictwo
Naukowe PWN.
Słownik stereotypów i symboli ludowych. 1996-1999. Red. Bartmiński J. t. 1. Kosmos.
Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Tokarski Ryszard. 1987. Znaczenie słowa i jego modyfikacje w tekście. Lublin: Wydawnictwo
UMCS.
– 1990. Prototypy i konotacje. O semantycznej analizie słowa w tekście poetyckim. „Pamiętnik
Literacki” z. 2: 117-137.
– 2006. Pola znaczeniowe i ramy interpretacyjne – dwa spojrzenia na język. „LingVaria”
nr 1: 35-46.
– 2014. Światy za słowami. Wykłady z semantyki leksykalnej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Tekiel Danuta (red.). 1988. Nowe słownictwo polskie. Materiały z prasy lat 1972-1981.
Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
pl/web/approval/businessman [Dostęp 14 III 2017].
Bartmiński Jerzy. 2006. Definicja kognitywna jako narzędzie opisu konotacji.
W: Językowe podstawy obrazu świata. Red. Bartmiński J. Lublin: Wydawnictwo
UMCS: 42-51.
Bobrowski Jakub. 2015. Archaizmy leksykalne jako ewokanty dawności kulturowej
i językowej w idiolekcie pisarskim Stanisława Wyspiańskiego. Kraków: Wydawnictwo
LIBRON.
Cabré Maria Teresa. 1999. Terminology. Theory, Methods and Applications. Amsterdam-
Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
Ćwiklińska Jolanta, Szadyko Stanisław. 2005. Obszary wiedzy specjalistycznej w wybranych
wariantach języka business communicaton. W: Języki specjalistyczne 5. Teksty
specjalistyczne w kontekstach zawodowych i tłumaczeniach. Red. Lewandowski J.,
Kornacka M. Warszawa: Katedra Języków Specjalistycznych UW: 81-88.
Fillmore Charles. 1975. An Alternative to Checklist Theories of Meaning. “Proceedings
of the Annual Meetings of Berkeley Linguistics Society” 1: 123-131.
– 1977. Scenes-and-frames semantics. In: Linguistic Structures Processing. Ed. Zampolli
A. Amsterdam: North Holland: 55-81.
Gajda-Gałuszka Paulina. (w druku). O próbie budowy historycznego słownika polskich
terminów biznesowych z lat 1870-1914. W: Terminologia specjalistyczna w teorii
i praktyce językoznawców słowiańskich. Red. Przybylska R. i Śliwiński W., Kraków.
Grzmil-Tylutki Halina. 2010. Francuska lingwistyczna teoria dyskursu. Historia, tendencje,
perspektywy. Kraków: Universitas.
JS STP. 2005: Języki specjalistyczne. Słownik terminologii przedmiotowej. Red. nauk.
Lukszyn J. Warszawa: Katedra Języków Specjalistycznych UW.
Kleiber Georges. 2003. Semantyka prototypu. Kategorie i znaczenia leksykalne. Tłum.
Ligara B. Kraków: Universitas.
Kołodziejczyk Ryszard. 1993. Image przedsiębiorcy gospodarczego w Polsce. Próba
nakreślenia problematyki badawczej oraz miejsce tematu w naszej historiografii.
W: Image przedsiębiorcy gospodarczego w Polsce w XIX i XX wieku. Red. Kołodziejczyk R.
Warszawa: Wyd. DiG: 1-7.
Labocha Janina. 2012. Tekst wśród innych zjawisk językowych. W: Język – styl – tekst
w teorii i praktyce badawczej. Red. Śliwiński W. Kraków: Wydawnictwo LIBRON: 15-22.
Ligara Bronisława, Szupelak Wojciech. 2012. Lingwistyka i glottodydaktyka języków
specjalistycznych na przykładzie języka biznesu. Podejście porównawcze. Kraków:
Księgarnia Akademicka.
Lukszyn Jerzy, Zmarzer Wanda 2006. Teoretyczne podstawy terminologii. Warszawa:
Katedra Języków Specjalistycznych UW.
Nowakowska-Kempna Iwona. 1993. Definiowanie znaczenia wyrażeń w kognitywizmie.
Wybrane zagadnienia. W: O definicjach i definiowaniu. Red. Bartmiński J., Tokarski
R. Lublin: Wydawnictwo UMCS: 161-180.
Ochinowski Tomasz, Szukała Michał. 2015. W kierunku „prowincjonalizacji” historii
biznesu. Amerykańskie źródła a polskie doświadczenia na przykładzie propozycji
interpretacyjnych prac Ryszarda Kołodziejczyka. „Klio Polska. Studia i Materiały
z Dziejów Historiografii Polskiej” t. 7: 143-167.
Pomykało Wojciech (red.). 1995. Encyklopedia biznesu. t. 1. Warszawa: Fundacja
Innowacja.
Puzynina Jadwiga. 1990. Słowo Norwida. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Rutkowski Jan. 1950. Historia gospodarcza Polski. t. 2. Czasy porozbiorowe do 1918 roku.
Poznań: Księgarnia Akademicka.
Skodlarski Janusz. 2000. Zarys historii gospodarczej Polski. Warszawa-Łódź: Wydawnictwo
Naukowe PWN.
Słownik stereotypów i symboli ludowych. 1996-1999. Red. Bartmiński J. t. 1. Kosmos.
Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Tokarski Ryszard. 1987. Znaczenie słowa i jego modyfikacje w tekście. Lublin: Wydawnictwo
UMCS.
– 1990. Prototypy i konotacje. O semantycznej analizie słowa w tekście poetyckim. „Pamiętnik
Literacki” z. 2: 117-137.
– 2006. Pola znaczeniowe i ramy interpretacyjne – dwa spojrzenia na język. „LingVaria”
nr 1: 35-46.
– 2014. Światy za słowami. Wykłady z semantyki leksykalnej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Tekiel Danuta (red.). 1988. Nowe słownictwo polskie. Materiały z prasy lat 1972-1981.
Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Gajda-Gałuszka, P. (2017). THE CONSTRUCTION AND ANALYSIS OF TERMS FOUND IN THE HISTORICAL GLOSSARY OF POLISH BUSINESS TERMS FROM THE PERIOD BETWEEN 1870-1914 WITH THE USE OF THE PROTOTYPE SEMANTICS THEORY AND FRAME SEMANTICS. Acta Neophilologica, 1(XIX), 107–121. https://doi.org/10.31648/an.673
Paulina Gajda-Gałuszka
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
