O idiolekcie tłumacza dialogisty w filmie animowanym – badania wstępne
Idiolect of a Dialogist Translator in an Animated Film – Preliminary Research
Karolina Wakulik
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w LublinieAbstrakt
Undertaking a scholarly reflection on the idiolect of the dialogist translator is the result of the anthropocentric nature of translation studies and the increasing number of American-produced dubbed animated films. The aim of the paper is a review of current research dedicated to the idiolect in media and linguistic studies. This study aims to answer the question of how to conduct the research about the idiolect of the author of dialogues in English animated films.
Słowa kluczowe:
idiolect, author of dialogues, dubbing, audiovisual translationBibliografia
Antas, J. (1981), Projekt metodologii badań relacji słowo-obraz w przekazie telewizyjnym. Zeszyty Prasoznawcze XXII/2: 33–42. http://mbc.malopolska.pl/Content/65904/1981_02.pdf [dostęp:13.05.2024]. Google Scholar
Barber, A. (2001). Idiolectal Error. Mind and Language 16/3: 263–283. DOI: https://doi.org/10.1111/1468-0017.00169. Google Scholar
Bobrowski, J. (2015), Płaszczyzny stylizacji językowej w dialogu filmowym. Polonica 35: 179–189. DOI: https://doi.org/10.17651/POLON.35.14. Google Scholar
Bronder, A. (2017), Rzeczywistość od rzeczy: serial paradokumentalny w świetle genologii lingwistycznej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. http://sbc.org.pl/Content/392371/PDF/rzeczywistosc_od_rzeczy.pdf [dostęp:13.05.2024]. Google Scholar
Cook, D.A. (1981), A history of narrative film. New York, Norton. Google Scholar
Chaume, F. (2012), Audiovisual Translation: Dubbing. London: Routledge. https://doi.org/10.4324/9781003161660 [dostęp: 13.05.2024]. Google Scholar
Delabastita, D. (1989), Translation and Mass-Communication: Film and T.V. Translation as Evidence of Cultural Dynamics. Babel 35/4: 193–218. DOI: https://doi.org/10.1075/babel.35.4.02del. Google Scholar
Delisle, J./Lee-Jahnke, H./Cormier, C. (red.) (2004), Terminologia tłumaczenia. Przeł. Tomaszkiewicz, T. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM. Google Scholar
Dolny, Z. (2005), Historia polskiego dubbingu 2. Kraków: Krakowskie Towarzystwo Tertium. Google Scholar
Garcarz, M. (2006), Polskie tłumaczenie filmowe. Journal of Specialised Translation 5: 110–119. Google Scholar
Grzegorczykowa, R. (2007), Wstęp do językoznawstwa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Google Scholar
Gottlieb, H. (1998), Subtitling. In: Baker, M. (ed.), Routledge Encyclopaedia of Translation Studies. London: Routledge: 244–248. Google Scholar
Hendrykowski, M. (2021), Tłumaczenie filmowe jako rodzaj twórczości. W: Błeszyńska-Wysocka, J. (red.), Tłumaczenie jako utwór chroniony prawem autorskim. Warszawa: Wydawnictwo Beck: 37–46. Google Scholar
Hołobut, A./Woźniak, M. (2017), Historia na ekranie. Gatunek filmowy a przekład audiowizualny. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/52425/holobut_wozniak_historia_na_ekranie_gatunek_filmowy_a_przeklad_audiowizualny_2017.pdf?sequence=1&isAllowed=y [dostęp: 13.05.2024]. Google Scholar
Kozłowska, A. (2015), Miejsce badań nad idiolektem w obrębie językoznawstwa. Poznańskie Spotkania Językoznawcze 30: 71–83. DOI: https://doi.org/10.14746/psj.2015.30.4. Google Scholar
Kurzowa, Z. (red.) (1985), Badania nad językiem telewizji polskiej. Studia metodologiczne i opisowe. Warszawa: Wydawnictwo Radia i Telewizji. Google Scholar
Kutsuparov, K. (b.d.), Nyakolko dumi za dublazha. ARTizanin Georgi Dyulgerov [Kуцупаров, K. (b.d.), Няколко думи за дублажа. АРТизанин Георги Дюлгеров]. https://artizanin.com/a-few-words-about/ [dostęp: 13.05.2024]. Google Scholar
Lubaś, W. (red.) (1981), Problemy badawcze języka radia i telewizji. Katowice. Google Scholar
Miławska-Ratajczak, M. (2018), Dialog w roli głównej Polszczyzna we współczesnym kinie na przykładzie wybranych autorów. Kraków: Universitas. Google Scholar
Miodunka, W. (1979), Elementy językowe w przekazach telewizyjnych. Zeszyty Prasoznawcze 1: 29–40. Google Scholar
Mocarz-Kleindienst, M. (2014), Kompetencja interkulturowa w dydaktyce przekładu. Roczniki Humanistyczne 62/10: 127–137. Google Scholar
Mocarz-Kleindienst, M. (2020), Gatunek filmowy jako pole komunikacji interkulturowej. W: Chudyk, D./ Stasienko, A. (red.), Kommunikatiwnyje aspiekty grammatiki i tieksta II. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego: 144–153. Google Scholar
Nehring, W. (1910), O języku polskim w wieku XVI. W: Czermak, W. (red.), Pamiętnik Zjazdu Historyczno-Literackiego imienia Mikołaja Reja. Kraków: Akademia Umiejętności: 209–216. http://pbc.up.krakow.pl/dlibra/publication/7836/edition/7652/content [dostęp: 13.05.2024]. Google Scholar
Pérez-González, L. (2014), Audiovisual Translation, Theories, Methods, and Issues. London: Routledge. http://dx.doi.org/10.4324/9781315762975. Google Scholar
Pieczyńska-Sulik, A. (2002), Przekład – idiolekt – idiokultura. W: Lewicki, R. (red.), Przekład – język – kultura. Lublin: Wydawnictwo UMCS: 53–59. Google Scholar
Petrowa-Dimitrowa, S. (2006), Idiolektyt i tworczeskata funkcija na ezika. Ezik i idiolekt: 7–30. Google Scholar
de Saussure, F. (2002), Kurs językoznawstwa ogólnego. Przeł. Kasprzyk, K. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Google Scholar
Sikora, I. (2013), Dubbing filmów animowanych: Strategie translatorskie w polskim dubbingu anglojęzycznych filmów animowanych. Nysa: Oficyna Wydawnicza PWSZ w Nysie. https://www.dbc.wroc.pl/dlibra/publication/40718/edition/36878/content [dostęp: 13.05.2024]. Google Scholar
Sitkowska, K. (2013), Słowo w komunikacji telewizyjnej: Strategie nadawczo-odbiorcze. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. https://dspace.uni.lodz.pl/bitstream/handle/11089/28852/Sitkowska_Slowo%20w%20komunikacji%20telewizyjnej.pdf?sequence=4&isAllowed=y [dostęp: 13.05.2024]. Google Scholar
Skowronek, B. (2013). Mediolingwistyka. Wprowadzenie. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego. https://rep.up.krakow.pl/xmlui/bitstream/handle/11716/6550/PM654--Mediolingwistyka--Skowronek.pdf?sequence=1&isAllowed [dostęp: 13.05.2024]. Google Scholar
Skowronek, K./Skowronek, B. (2003), Ideonimy polskich filmów fabularnych. W: Biolik, M. (red.), Metodologia badań onomastycznych. Olsztyn: Towarzystwo Naukowe: OBN: 610–628. Google Scholar
Szerszunowicz, J. (2011), O elementach idiolektu w przekładzie. Acta Universitatis Wratislaviensis. 3227: 72–87. Google Scholar
Tomaszkiewicz, T. (2006), Przekład audiowizualny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Google Scholar
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 1994 nr 24, poz. 83). Google Scholar
Walló, O (2012), Dubbing – specyficzna forma przekładu. Przeł. Młyńczyk, P. Warszawa: fmk Wydawnictwo Fundacji Młodego Kina. https://fmk.art.pl/3d-flip-book/dubbing/ [dostęp: 11.05.2022]. Google Scholar
Żmigrodzki, P. (2016), Od „słynnego cytatu” do nieciągłej jednostki języka. O kilku nowszych frazeologizmach „filmowych” w Wielkim słowniku języka polskiego PAN. W: Dziamska-Lenart, G./Liberek, J. (red.), Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Geneza dawnych i nowych frazeologizmów polskich. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM: 117–133. Google Scholar
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie
