Клиповые мемные тексты. Часть 1. Иконоидные тексты
Olga Makarowska
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, PolskaAbstrakt
В данной статье рассматривается клиповый иконоидный текст как один из новых видов текстов, создаваемых и функционирующих в Интернете. Основными составляющими иконоидных текстов являются мемы. Подчеркивается, что интерес к исследованию мемов велик, но при этом мемы и мемосфера слабо изучены. Указывается, что ученые приписывают интернет-мемам черты мемов, которые выделил Ричард Докинз в своей книге Эгоистичный ген (1976), но многие интернет-мемы ими не обладают. При уточнении понятия интернет-мем учитывается ряд особенностей мемов. Например, что мемы используются не только в виртуальной, но и реальной действительности; что мемы могут создаваться не основе шаблона и без него; что мемами могут являться картинки, слова, знаки и т.д.; что мемы могут содержать другие мемы, а также могут быть анимированными. Представляется общая типология интернет-мемов. В соответствии с ней мемы разделяются на визуальные, аудиальные и аудиовизуальные. Приводится также классификация мемов с визуальной и вербальной частью, которые получают названия иконоид и текстонсоответственно. Введение этих понятий необходимо для точного описания главных компонентов мемов. Ранее Катажина Марак обращала внимание на то, что отсутствует лексика для точного описания мемов. Обращается внимание на основные функции клипового иконоидного текста, т.е. релаксационную, интерактивную и когнитивную. Выделяются общие и отличительные признаки клипового иконоидного текста и музыкального видеоклипа. В работе раскрывается механизм создания иконоидных текстов, выявляются их особенности и описываются главные признаки.
Słowa kluczowe:
Internet-Meme, meme clip text, iconoid, texton, clip iconoid textBibliografia
БИБЛИОГРАФИЯ
Броуди Ричард. 2007. Психические вирусы. Москва: Поколение.
Докинз Ричард. 1993. Эгоистичный ген. (online) http://transyoga.ru/assets/files/books/okolo_psi-hologia/dokinz_egoGen.pdf (доступ 30.06.2019).
Зиновьева Надежда Андреевна. 2015. Воздействие мемов на Интернет-пользователей: типология Интернет-мемов. (online) https://cyberleninka.ru/article/n/vozdeystvie-memov-na-in-ternet-polzovateley-tipologiya-inter net-memov (доступ30.06.2019).
Лутовинова Ольга Васильевна. 2009. Гипертекст: понятие, основные характеристики, возможные подходы к лингвистическому анализу. (online) https://cyberleninka.ru/article/n/gipertekst-ponyatie-osnovnye-harakteristiki-vozmozhnye-podhody-k-lingvisticheskomu-analizu (доступ 30.06.2019).
Макаровска Ольга. 2017. Редирективность котоматричных текстов. «Žmogus Kalbos Erdvėje» No 9: 176–189.
Словарь языка интернета.ру. 2016. Ред. Кронгауз М.А. Москва: АСТ-ПРЕСС КНИГА.
Федосюк Михаил Юрьевич. 1997. Нерешенные вопросы теории речевых жанров. «Вопросы языкознания» No 5: 102–120.
Чернявская Валерия Евгеньевна. 2014. Лингвистика текста. Лингвистика дискурса. Москва: Флинта.
Щурина Юлия Васильевна. 2012. Интернет-мемы как феномен интернет-коммуникации. (online) https://cyberleninka.ru/article/v/internet-memy-kak-fenomen-internet-kommunikatsii (доступ 30.06.2019).
Яковлева Анна Михайловна. 2014. Клиповое чтение: текст как изображение-симулякр. (online) https://elibrary.ru/item.asp?id=28914617(доступ 30.06.2019).
Bartmiński Jerzy, Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława. 2009. Tekstologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
De Beaugrande Robert-Alain, Dressler Wolfgang Ulrich. 1990. Wstęp do lingwistyki tekstu. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kudlińska Halina. 2016. Demotywator jako nowy gatunek dyskursu 2.0. W: Teksty – kultury – uczestnictwa. Red. Dąbrówka A., Maryl M., Wójtowicz A. Warszawa: Centrum Humanistyki Cyfrowej IBL PAN: 111–139.
Maciejewski Marcin. 2009. Gatunki hipertekstu w perspektywie tekstologicznej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Marak Katarzyna. 2013. Mem internetowy. Informacja i transformacja w sieci. W: Netlor. Wiedza cyfrowych tubylców. Red. Grochowski P. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK: 133–164.
Maryl Maciej. 2016. Teksty – kultury – uczestnictwa. W: Teksty – kultury – uczestnictwa. Red. Dąbrówka A., Maryl M., Wójtowicz A. Warszawa: Centrum Humanistyki Cyfrowej IBL PAN: 9–20.
Sartori, Giovanni. 2007. Homo videns. Telewizja i postmyślenie. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Słownik angielsko-polski. 1999. Red. Fisiak J. Warszawa: Graf-Punkt.
Sroka Jakub. 2014. Obrazkowe memy internetowe. Warszawa: CeDeWu.
Vater Heinz. 2009. Wstęp do lingwistyki tekstu. Struktura i rozumienie tekstów. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe.
REFERENCES IN ENGLISH
Âkovleva Anna Mihajlovna. 2014. Klipovoe čtenie: tekst kak izobraženie-simulâkr [Clip read-ing: text as simulated image].Available at: https://elibrary.ru/item.asp?id=28914617 (Accessed 30 June 2019). (In Russ.)
Bartmiński Jerzy, Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława. 2009. Tekstologia. Warsaw, Wydawnictwo Naukowe PWN. (In Polish)
Broudi Ričard. 2007. Psihičeskie virusy [Virus of the Mind] Moscow, Pokolenie. Publ. (In Russ.).
Černâvskaâ Valeriâ Evgenʹevna. 2014. Lingvistika teksta. Lingvistika diskursa [Text linguistics. Linguistics Discourse] Moscow, Flinta. Publ. (In Russ.)
De Beaugrande Robert-Alain, Dressler Wolfgang Ulrich. 1990. Wstęp do lingwistyki tekstu. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe. (In Polish)
Dokinz Ričard. 1993. Ègoističnyj gen [The Selfish Gene]. Available at: http://transyoga.ru/assets/ files/books/okolo_psihologia/dokinz_egoGen.pdf (Accessed30 June 2019). (In Russ.)
Fedosûk Mihail Ûrʹevič. 1997. Nerešennye voprosy teorii rečevyh žanrov [Unsolved problems of the theory of speech genres]. “Voprosy âzykoznaniâ” no 5, pp. 102–120. (In Russ.)
Kudlińska Halina. 2016. Demotywator jako nowy gatunek dyskursu 2.0. In: Teksty – kultury – uczestnictwa. Eds Dąbrówka A., Maryl M., Wójtowicz A. Warsaw, Centrum Humanistyki Cyfrowej IBL PAN, pp. 111–139. (In Polish)
Lutovinova Olʹga Vasilʹevna. 2009. Gipertekst: ponâtie, osnovnye harakteristiki, vozmožnye podhody k lingvističeskomu analizu [Hypertext: its concept, general characteristics and possible approaches to linguistic analysis]. Available at: https://cyberleninka.ru/article/n/ gipertekst-pon-yatie-osnovnye-harakteristiki-vozmozhnye-podhody-k-lingvisticheskomu-analizu (Accessed 30 June 2019). (In Russ.)
Maciejewski Marcin. 2009. Gatunki hipertekstu w perspektywie tekstologicznej. Poznań, Wydaw-nictwo Naukowe UAM. (In Polish)
Makarovska Olʹga. 2017. Redirektivnostʹ kotomatričnyh tekstov [The Quality of “Redirecting” in Cat Meme Captions]. “Žmogus Kalbos Erdvėje” no 9, pp. 176–189. (In Russ.)
Marak Katarzyna. 2013. Mem internetowy. Informacja i transformacja w sieci. In: Netlor. Wiedza cyfrowych tubylców. Ed. Grochowski P. Toruń, Wydawnictwo Naukowe UMK, pp. 133–164. (In Polish)
Maryl Maciej. 2016. Teksty – kultury – uczestnictwa. In: Teksty – kultury – uczestnictwa. Eds Dąbrówka A., Maryl M., Wójtowicz A. Warsaw, Centrum Humanistyki Cyfrowej IBL PAN, pp. 9–20. (In Polish)
Sartori Giovanni. 2007. Homo videns. Telewizja i postmyślenie. Warsaw, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. (In Polish)Slovarʹ âzyka interneta.ru [Dictionary of the Internet.ru language]. 2016. Ed. Krongauz M.A. Mos-cow, AST-PRESS KNIGA Publ. (In Russ.)
Słownik angielsko-polski. 1999. Ed. Fisiak J. Warsaw, Graf-Punkt. (In Polish)
Sroka Jakub. 2014. Obrazkowe memy internetowe. Warsaw, CeDeWu. (In Polish)
Ŝurina Ûliâ Vasilʹevna. 2012. Internet-memy kakfenomen internet-kommunikacii [Internet Meme as a Phenomenon of Internet Communication]. Available at: https://cyberleninka.ru/ article/v/internet-memy-kak-fenomen-internet-kommunikatsii (Accessed 30 June 2019). (In Russ.)
Vater Heinz. 2009. Wstęp do lingwistyki tekstu. Struktura i rozumienie tekstów. Wrocław, Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe. (In Polish)
Zinovʹeva Nadežda Andreevna. 2015. Vozdejstvie memov na Internet-polʹzovatelej: tipologiâ Internet-memov [Impact of Memes on Internet Users: Typology of Internet-memes]. Available at: https://cyberleninka.ru/article/n/vozdeystvie-memov-na-internet-polzovateley-tipologiya-inter-net-memov (Accessed 30 June 2019). (In Russ.)
Броуди Ричард. 2007. Психические вирусы. Москва: Поколение.
Докинз Ричард. 1993. Эгоистичный ген. (online) http://transyoga.ru/assets/files/books/okolo_psi-hologia/dokinz_egoGen.pdf (доступ 30.06.2019).
Зиновьева Надежда Андреевна. 2015. Воздействие мемов на Интернет-пользователей: типология Интернет-мемов. (online) https://cyberleninka.ru/article/n/vozdeystvie-memov-na-in-ternet-polzovateley-tipologiya-inter net-memov (доступ30.06.2019).
Лутовинова Ольга Васильевна. 2009. Гипертекст: понятие, основные характеристики, возможные подходы к лингвистическому анализу. (online) https://cyberleninka.ru/article/n/gipertekst-ponyatie-osnovnye-harakteristiki-vozmozhnye-podhody-k-lingvisticheskomu-analizu (доступ 30.06.2019).
Макаровска Ольга. 2017. Редирективность котоматричных текстов. «Žmogus Kalbos Erdvėje» No 9: 176–189.
Словарь языка интернета.ру. 2016. Ред. Кронгауз М.А. Москва: АСТ-ПРЕСС КНИГА.
Федосюк Михаил Юрьевич. 1997. Нерешенные вопросы теории речевых жанров. «Вопросы языкознания» No 5: 102–120.
Чернявская Валерия Евгеньевна. 2014. Лингвистика текста. Лингвистика дискурса. Москва: Флинта.
Щурина Юлия Васильевна. 2012. Интернет-мемы как феномен интернет-коммуникации. (online) https://cyberleninka.ru/article/v/internet-memy-kak-fenomen-internet-kommunikatsii (доступ 30.06.2019).
Яковлева Анна Михайловна. 2014. Клиповое чтение: текст как изображение-симулякр. (online) https://elibrary.ru/item.asp?id=28914617(доступ 30.06.2019).
Bartmiński Jerzy, Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława. 2009. Tekstologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
De Beaugrande Robert-Alain, Dressler Wolfgang Ulrich. 1990. Wstęp do lingwistyki tekstu. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kudlińska Halina. 2016. Demotywator jako nowy gatunek dyskursu 2.0. W: Teksty – kultury – uczestnictwa. Red. Dąbrówka A., Maryl M., Wójtowicz A. Warszawa: Centrum Humanistyki Cyfrowej IBL PAN: 111–139.
Maciejewski Marcin. 2009. Gatunki hipertekstu w perspektywie tekstologicznej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Marak Katarzyna. 2013. Mem internetowy. Informacja i transformacja w sieci. W: Netlor. Wiedza cyfrowych tubylców. Red. Grochowski P. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK: 133–164.
Maryl Maciej. 2016. Teksty – kultury – uczestnictwa. W: Teksty – kultury – uczestnictwa. Red. Dąbrówka A., Maryl M., Wójtowicz A. Warszawa: Centrum Humanistyki Cyfrowej IBL PAN: 9–20.
Sartori, Giovanni. 2007. Homo videns. Telewizja i postmyślenie. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Słownik angielsko-polski. 1999. Red. Fisiak J. Warszawa: Graf-Punkt.
Sroka Jakub. 2014. Obrazkowe memy internetowe. Warszawa: CeDeWu.
Vater Heinz. 2009. Wstęp do lingwistyki tekstu. Struktura i rozumienie tekstów. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe.
REFERENCES IN ENGLISH
Âkovleva Anna Mihajlovna. 2014. Klipovoe čtenie: tekst kak izobraženie-simulâkr [Clip read-ing: text as simulated image].Available at: https://elibrary.ru/item.asp?id=28914617 (Accessed 30 June 2019). (In Russ.)
Bartmiński Jerzy, Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława. 2009. Tekstologia. Warsaw, Wydawnictwo Naukowe PWN. (In Polish)
Broudi Ričard. 2007. Psihičeskie virusy [Virus of the Mind] Moscow, Pokolenie. Publ. (In Russ.).
Černâvskaâ Valeriâ Evgenʹevna. 2014. Lingvistika teksta. Lingvistika diskursa [Text linguistics. Linguistics Discourse] Moscow, Flinta. Publ. (In Russ.)
De Beaugrande Robert-Alain, Dressler Wolfgang Ulrich. 1990. Wstęp do lingwistyki tekstu. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe. (In Polish)
Dokinz Ričard. 1993. Ègoističnyj gen [The Selfish Gene]. Available at: http://transyoga.ru/assets/ files/books/okolo_psihologia/dokinz_egoGen.pdf (Accessed30 June 2019). (In Russ.)
Fedosûk Mihail Ûrʹevič. 1997. Nerešennye voprosy teorii rečevyh žanrov [Unsolved problems of the theory of speech genres]. “Voprosy âzykoznaniâ” no 5, pp. 102–120. (In Russ.)
Kudlińska Halina. 2016. Demotywator jako nowy gatunek dyskursu 2.0. In: Teksty – kultury – uczestnictwa. Eds Dąbrówka A., Maryl M., Wójtowicz A. Warsaw, Centrum Humanistyki Cyfrowej IBL PAN, pp. 111–139. (In Polish)
Lutovinova Olʹga Vasilʹevna. 2009. Gipertekst: ponâtie, osnovnye harakteristiki, vozmožnye podhody k lingvističeskomu analizu [Hypertext: its concept, general characteristics and possible approaches to linguistic analysis]. Available at: https://cyberleninka.ru/article/n/ gipertekst-pon-yatie-osnovnye-harakteristiki-vozmozhnye-podhody-k-lingvisticheskomu-analizu (Accessed 30 June 2019). (In Russ.)
Maciejewski Marcin. 2009. Gatunki hipertekstu w perspektywie tekstologicznej. Poznań, Wydaw-nictwo Naukowe UAM. (In Polish)
Makarovska Olʹga. 2017. Redirektivnostʹ kotomatričnyh tekstov [The Quality of “Redirecting” in Cat Meme Captions]. “Žmogus Kalbos Erdvėje” no 9, pp. 176–189. (In Russ.)
Marak Katarzyna. 2013. Mem internetowy. Informacja i transformacja w sieci. In: Netlor. Wiedza cyfrowych tubylców. Ed. Grochowski P. Toruń, Wydawnictwo Naukowe UMK, pp. 133–164. (In Polish)
Maryl Maciej. 2016. Teksty – kultury – uczestnictwa. In: Teksty – kultury – uczestnictwa. Eds Dąbrówka A., Maryl M., Wójtowicz A. Warsaw, Centrum Humanistyki Cyfrowej IBL PAN, pp. 9–20. (In Polish)
Sartori Giovanni. 2007. Homo videns. Telewizja i postmyślenie. Warsaw, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. (In Polish)Slovarʹ âzyka interneta.ru [Dictionary of the Internet.ru language]. 2016. Ed. Krongauz M.A. Mos-cow, AST-PRESS KNIGA Publ. (In Russ.)
Słownik angielsko-polski. 1999. Ed. Fisiak J. Warsaw, Graf-Punkt. (In Polish)
Sroka Jakub. 2014. Obrazkowe memy internetowe. Warsaw, CeDeWu. (In Polish)
Ŝurina Ûliâ Vasilʹevna. 2012. Internet-memy kakfenomen internet-kommunikacii [Internet Meme as a Phenomenon of Internet Communication]. Available at: https://cyberleninka.ru/ article/v/internet-memy-kak-fenomen-internet-kommunikatsii (Accessed 30 June 2019). (In Russ.)
Vater Heinz. 2009. Wstęp do lingwistyki tekstu. Struktura i rozumienie tekstów. Wrocław, Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe. (In Polish)
Zinovʹeva Nadežda Andreevna. 2015. Vozdejstvie memov na Internet-polʹzovatelej: tipologiâ Internet-memov [Impact of Memes on Internet Users: Typology of Internet-memes]. Available at: https://cyberleninka.ru/article/n/vozdeystvie-memov-na-internet-polzovateley-tipologiya-inter-net-memov (Accessed 30 June 2019). (In Russ.)
Makarowska, O. (2020). Клиповые мемные тексты. Часть 1. Иконоидные тексты. Acta Polono-Ruthenica, 1(XXV), 135–148. https://doi.org/10.31648/apr.5390
Olga Makarowska
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Polska
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Polska
