O praktyce opuszczeń w polskiej wersji lektorskiej filmów rosyjskojęzycznych
Maria Mocarz-Kleindienst
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, PolskaAbstrakt
Niniejszy artykuł poświęcony został analizie porównawczej klas leksyki, podlegających opuszczeniom w polskich wersjach lektorskich dwóch filmów rosyjskich: filmu katastroficznego Metro A. Miegierdziczewa oraz dramatu Niemiłość A. Zwiagin-cewa. Badania ilościowe i jakościowe dowiodły, że najczęściej redukcji podlegają par-tykuły i wykrzykniki nacechowane emocjonalnie i ekspresywnie, powtórzenia, rzadziej – wulgaryzmy. Zaobserwowano różnice w częstotliwości opuszczeń adresatywów oraz formuł grzecznościowych, także zdań z prymarną funkcją informacyjną. Wysnuto wnio-sek, że różnice te wynikają z cech gatunkowych filmów i podporządkowanej im strategii tłumaczy.
Słowa kluczowe:
opuszczenia, wersja lektorska, przekład audiowizualny, gatunek filmowy, Metro, NiemiłośćBibliografia
Filmografia
Metro. 2010. Reż. Miegierdiczew A. Tekst polski: Łozowska K.
Niemiłość. 2017. Reż. Zwiagincew A. Tekst polski: Kotowski P.
Opracowania
Adamowicz-Grzyb Grażyna. 2013. Tłumaczenia filmowe w praktyce. Warszawa: FORTIMA
Bogucki Łukasz. 2004. The Constraint of Relevance in Subtitling. “Journal of Specialised Translation” no 1: 69–85.
Chaume Frederic. 2004. Synchronisation in dubbing: A translational approach. In: Topics in Audio-visual Translation. Ed. Orero P. Amsterdam–Philadelphia: John Benjamins: 35–53.
Chmiel Agnieszka, Mazur Iwona. 2016. Polish Voice-over of „In Excelsis Deo”: Technical Con-straints and Critical Points in Translation Decision-making. (online) http://www.intralinea.org/archive/article/2189 (dostęp 20.06.2020).
Franco Eliana, Matamala Anna, Orero Pilar. 2010. Voice-over translation: An Overview, Bern: Peter Lang.
Garcarz Michał. 2007. Przekład slangu w filmie. Kraków: Tertium.
Hendrykowski Marek. 2018. Drugie spojrzenie. Analizy i interpretacje. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Hołobut Agata, Woźniak Monika. 2017. Historia na ekranie. Gatunek filmowy a przekład audio-wizualny. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Hołobut Agata. 2012. Three Lives of The Saint in Polish Voiceover Translation. „Meta” 57 (2): 478–495.
Jüngst Heike E. 2010. Audiovisuelles Übersetzen. Tübingen: Narr Francke Verlag.
Reinart Sylvia. 2018. Untertitelung in einem Synchronsationsland. „When wor(l)ds collide?“.Berlin: Peter Lang.
Sepielak Katarzyna, Matamala Anna. 2014. Synchrony in the voice-over of Polish fiction genres„Babel” nr 60 (2): 145–163.
Szarkowska Agnieszka. 2008. Przekład audiowizualny w Polsce – perspektywy i wyzwania. „Przekładaniec” nr 20: 8–25.
Tomaszkiewicz Teresa. Przekład audiowizualny. Poznań: PWN.
Woźniak Monika. 2008. Jak rozmawiać z kosmitami? Kilka uwag o tłumaczeniu lektorskim telewizyj-nych filmów fantastyczno-naukowych (na przykładzie „Star Trek”). „Przekładaniec” nr 20: 50–88.
Metro. 2010. Reż. Miegierdiczew A. Tekst polski: Łozowska K.
Niemiłość. 2017. Reż. Zwiagincew A. Tekst polski: Kotowski P.
Opracowania
Adamowicz-Grzyb Grażyna. 2013. Tłumaczenia filmowe w praktyce. Warszawa: FORTIMA
Bogucki Łukasz. 2004. The Constraint of Relevance in Subtitling. “Journal of Specialised Translation” no 1: 69–85.
Chaume Frederic. 2004. Synchronisation in dubbing: A translational approach. In: Topics in Audio-visual Translation. Ed. Orero P. Amsterdam–Philadelphia: John Benjamins: 35–53.
Chmiel Agnieszka, Mazur Iwona. 2016. Polish Voice-over of „In Excelsis Deo”: Technical Con-straints and Critical Points in Translation Decision-making. (online) http://www.intralinea.org/archive/article/2189 (dostęp 20.06.2020).
Franco Eliana, Matamala Anna, Orero Pilar. 2010. Voice-over translation: An Overview, Bern: Peter Lang.
Garcarz Michał. 2007. Przekład slangu w filmie. Kraków: Tertium.
Hendrykowski Marek. 2018. Drugie spojrzenie. Analizy i interpretacje. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Hołobut Agata, Woźniak Monika. 2017. Historia na ekranie. Gatunek filmowy a przekład audio-wizualny. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Hołobut Agata. 2012. Three Lives of The Saint in Polish Voiceover Translation. „Meta” 57 (2): 478–495.
Jüngst Heike E. 2010. Audiovisuelles Übersetzen. Tübingen: Narr Francke Verlag.
Reinart Sylvia. 2018. Untertitelung in einem Synchronsationsland. „When wor(l)ds collide?“.Berlin: Peter Lang.
Sepielak Katarzyna, Matamala Anna. 2014. Synchrony in the voice-over of Polish fiction genres„Babel” nr 60 (2): 145–163.
Szarkowska Agnieszka. 2008. Przekład audiowizualny w Polsce – perspektywy i wyzwania. „Przekładaniec” nr 20: 8–25.
Tomaszkiewicz Teresa. Przekład audiowizualny. Poznań: PWN.
Woźniak Monika. 2008. Jak rozmawiać z kosmitami? Kilka uwag o tłumaczeniu lektorskim telewizyj-nych filmów fantastyczno-naukowych (na przykładzie „Star Trek”). „Przekładaniec” nr 20: 50–88.
Mocarz-Kleindienst, M. (2021). O praktyce opuszczeń w polskiej wersji lektorskiej filmów rosyjskojęzycznych. Acta Polono-Ruthenica, 1(XXVI), 155–168. https://doi.org/10.31648/apr.6438
Maria Mocarz-Kleindienst
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Polska
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Polska
