Pobyt Adama Mickiewicza w Rosji w świetle Zapisków Ksenofonta Polewoja
Magdalena Dąbrowska
Uniwersytet WarszawskiAbstrakt
This paper presents The Notes (published in Saint Petersburg, 1888) by Xenophon Polevoy (1801–1867), Nikolai’s brother, from a perspective of Adam Mickiewicz’s stay in Russia. It concerns Mickiewicz’s meetings with the Russian poets (A. Pushkin, I. Kozlov and others) in 1825 and 1826, his relations with them and the reception of Crimean Sonnets and Konrad Wallenrod in Russia. Polevoy highly values the Polish poet and considers his contacts with Russians to be friendly. An interpretive background is the periodical “Moskovskij tielegraf”.
Słowa kluczowe:
Xenophon Polevoy, Nikolai Polevoy, Adam Mickiewicz, Russia, Moscow, Saint Peters-burg, Konrad Wallenrod, reception, improvisationBibliografia
Adam Mickiewicz... 1873. Adam Mickiewicz w towarzystwie rosyjskich literatów. „Opiekun Do-mowy” nr 17: 132–134; nr 18: 140–141; [Benedykt Dołęga] nr 19: 140–150.
Bazylow Ludwik. 1984. Polacy w Petersburgu. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Bełza Władysław. 1884. Kronika potoczna i anegdotyczna z życia Adama Mickiewicza. Na podstawie opisów wiarygodnych świadków. Lwów: Nakładem Seyfartha i Czajkowskiego.
Berezina Valentina. 1954. N.A. Polevoj v „Moskovskom telegrafie”. „Učonye zapiski Leningradsko-go gosudarstvennogo universiteta. Seria filologičeskih nauk” No 175, Vyp. 20: 86–142 [Березина Валентина. 1954. Н.А. Полевой в „Московском телеграфе”. „Ученые записки Ленинградско-го государственного университета. Серия филологических наук” No 175, Вып. 20: 86–142].
Berezina Valentina. 1957. Mickevič v „Moskovskom telegrafie”. W: Adam Mickevič v russkoj pečati 1825–1955. Bibliografičeskie materialy. Red. Alekseev M.P. Moskva–Leningrad: Akademiâ nauk SSSR: 471–479 [Березина Валентина. 1957. Мицкевич в „Московском телеграфе”. W: Адам Мицкевич в русской печати 1825–1955. Библиографические материалы. Ред. Алексеев М.П. Москва–Ленинград: Академия наук СССР: 471–479].
Dąbrowska Magdalena. 2014. Wasilij Anastasiewicz jako popularyzator literatury polskiej w Rosji początku XIX wieku. Wokół czasopism „Северный вестник”, „Корифей, или Ключ литера-туры” i „Улей”. W: Literatura polska w świecie. T. 5: Mapowanie, opisy, interpretacje. Red. Cudak R. Katowice: Wydawnictwo GNOME: 364-374.
Domeyko Ignacy. 1973. [List do Onufrego Pietraszkiewicza]. W: Archiwum Filomatów. T. 1: Na zesłaniu. Red. Zgorzelski Cz. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Dziechciaruk Zofia. 1975. Estetyka i literatura romantyczna w czasopiśmie Mikołaja Polewoja „Moskowskij tielegraf” (1825–1834). Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Esin Boris. 2003. Istoriâ russkoj žurnalistiki XIX veka. Moskva: Izdatelstvo Moskovskogo univer-siteta [Есин Борис. 2003. История русской журналистики XIX века. Москва: Издательство Московского университета].
Głuszkowski Piotr. 2018. Barwy polskości, czyli życie burzliwe Tadeusza Bułharyna. Kraków: Universitas.
Gomolicki Leon. 1949. Dziennik pobytu Adama Mickiewicza w Rosji 1824–1829. Warszawa: Książka i Wiedza.
Kawyn Stefan. 2001. Mickiewicz w oczach swoich współczesnych. Studia i szkice. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM.
Kozmin Nikolaj. 1903. Očerki iż istorii russkogo romantizma. N.A. Polevoj kak vyrazitel’ literatur-nyh napravlenij sovremennoj emu epohi. Sankt-Petersburg: Tipografiâ I.N. Skorohodova [Козмин Николай. 1903. Очерки из истории русского романтизма. Н.А. Полевой как выразитель литературных направлений современной ему эпохи. Санкт-Петербург: Типография И.Н. Скороходова].
Kurilov A.S. 1996a. Polevoj Ksenofont Alekseevič. W: Russkie pisateli. XIX vek. Biobibliografičeskij slovar’ v dvuh častâh. Č. 2: M–Â. Red. Nikolaev P.A. Moskva: Prosveŝenie. Učebnaâ literatura: 154–158 [Курилов А.С. 1996а. Полевой Ксенофонт Алексеевич. W: Русские писатели. XIX век. Биобиблиографический словарь в двух частях. Ч. 2: М–Я. Ред. Николаев П.А. Москва: Просвешение. Учебная литература: 154–158].
Kurilov A.S. 1996b. Polevoj Nikolaj Alekseevič. W: Russkie pisateli. XIX vek. Biobibliografičeskij slovar’ v dvuh častâh. Č. 2: M–Â. Red. P.A. Nikolaev. Moskva: Prosveŝenie. Učebnaâ literatura: 158–162 [Курилов А.С. 1996b. Полевой Николай Алексеевич. W: Русские писатели. XIX век. Биобиблиографический словарь в двух частях. Ч. 2: М–Я. Ред. П.А. Николаев. Москва: Просвещение. Учебная литература: 158–162].
Literaturnye izvestiâ... 1827. [B.p.]. Literaturnye izvestiâ. „Moskovskij telegraf” č. 17: 113–114 [Литературные известия... 1827. [Б.п.]. Литературные известия. „Московский телеграф” ч. 17: 113–114].
Mazanowski Mikołaj. 1890. Urywek z autografu „Konrada Wallenroda”. „Pamiętnik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza” t. 4: 212–215.
Mickiewicz Władysław. 1890. Żywot Adama Mickiewicza. Podług zebranych przez siebie materia-łów oraz z własnych wspomnień opowiedział Władysław Mickiewicz. T. 1. Poznań: Drukarnia Dziennika Poznańskiego.
Odyniec Antoni Edward. 1961. Listy z podróży. T. 1. Red. Toporowski M. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Polevoj Ksenofont. 1838. Hemnicer. W: [Hemnicer I.]. Basni i skazki Hemnicera s priloženiem ego biografii napisannoj K.A. Polevym. Sankt-Peterburg: Izdanie knigoprodavca Farikova: V–XXIII[Полевой Ксенофонт. 1838. Хемницер. W: [Хемницер И.]. Басни и сказки Хемницера с при-ложением его биографии написанной К.А. Полевым. Санкт-Петербург: Издание книго-продавца Фарикова: V–XXIII].
Polevoj Ksenofont [K.P.]. 1856. Poâsneniâ k bibliografičeskim zapiskam Longinova. „Severnaâ pčela” No 182 (16 avgusta): 923–926 [Полевой Ксенофонт [К.П.]. 1856. Пояснения к библио-графическим запискам Лонгинова. „Северная пчела” No 182 (16 августа): 923–926].
Polevoj Ksenofont. 1887. Zapiski. „Istoričeskij vestnik” Т. XXVII: 32–60, 266–301, 527–554; Т. XXVIII: 25–67, 289–315, 538–570; Т. XXIX: 24–60, 261–297, 504–546; Т. XXX: 48–81, 323–363, 615–636 [Полевой Ксенофонт. 1887. Записки. „Исторический вестник”. Т. XXVII: 32–60, 266–301, 527–554; Т. XXVIII: 25–67, 289–315, 538–570; Т. XXIX: 24–60, 261–297, 504–546; Т. XXX: 48–81, 323–363, 615–636].
Polevoj Ksenofont. 1888. Zapiski. Sankt-Peterburg: Izdanie A.S. Suvorina [Полевой Ксенофонт. 1888. Записки. Санкт-Петербург: Издание А.С. Суворина].
Polevoj Nikolaj, Polevoj Ksenofont. 1990. Literaturnaâ kritika. Statji i recenzji 1825–1842. Red. Berezina V., Suhih I. Leningrad: Hudožestvennaâ literatura [Полевой Николай, Полевой Ксе-нофонт. 1990. Литературная критика. Статьи и реценции 1825–1842. Ред. Березина B., Сухих И. Ленинград: Художественная литература].
Polevoj Ksenofont. 1990. Poezye Adama Mickiewicza (Stihotvoreniâ Adama Mickeviča). 2 časti. Novoe, dopolnennoe uzdanie. SPb., 1829 g. v t. K. Krajâ, in 16, XXXIV, 284 i 300 str. W: Polevoj Nikolaj, Polevoj Ksenofont. Literaturnaâ kritika. Statji i recenzji 1825–1842. Red. Berezina V., Suhih I. Leningrad: Hudožestvennaâ literatura: 27–32 [Полевой Николай. 1990. Poezye Adama Mickiewicza (Стихотворения Адама Мицкевича). 2 части. Новое, дополненное издание. СПб., 1829 г. в т. К. Крайя, in 16, XXXIV, 284 и 300 стр. W: Полевой Николай, Полевой Ксенофонт. Литературная критика. Статьи и реценции 1825–1842. Ред. Березина B., Сухих И. Ленинград: Художественная литература: 27–32].
Puszkin Aleksander. 1952. Lutnia Puszkina. Tłum. Tuwim J. Warszawa: Czytelnik.
Ratajska Krystyna. 2007. „Jaki on piękny”. Wizerunki Mickiewicza kształtowane przez współ-czesnych. W: Mickiewicz wielu pokoleń twórców, badaczy i czytelników. Red. Ratajska K. i Berkan-Jabłońska M. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego: 9–22.
Rymkiewicz Jarosław Marek, Siwicka Dorota, Witkowska Alina. 2001. Polewoj Nikołaj Alek-siejewicz. W: Mickiewicz. Encyklopedia. Warszawa: Grupa Wydawnicza Bertelsmann Media: 419–420.
Witkowska Alina. 1998. Mickiewicz. Słowo i czyn. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wołoszyński Ryszard W. 1974. Polsko-rosyjskie związki w naukach społecznych 1801–1830. Wa r-szawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Zielińska Monika. 2001. Polewoj Nikołaj Aleksiejewicz. W: Rymkiewicz Jarosław Marek, Siwicka Dorota, Witkowska Alina, Zielińska Marta. Mickiewicz. Encyklopedia. Warszawa: Grupa Wy-dawnicza Bertelsmann Media: 419–420.
Živopisnaâ... 1856a. [B.p.]. Živopisnaâ russkaâ biblioteka, izdavaemaâ K.A. Polevym. „Severnaâ pčela” No 12 (16 ânvarâ): 66 [Живописная... 1856а. [Б.п.]. Живописная русская библиотека, издаваемая К.А. Полевым. „Северная пчела” No 12 (16 января): 66].
Živopisnaâ... 1856b. [B.p.] Živopisnaâ russkaâ biblioteka na 1857 god. „Severnaâ pčela” No 221 (8 oktabrâ): 1126[Живописная... 1856б. [Б.п.]. Живописная русская библиотека на 1857 год. „Северная пчела” No 221 (8 октября): 1126].
Bazylow Ludwik. 1984. Polacy w Petersburgu. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Bełza Władysław. 1884. Kronika potoczna i anegdotyczna z życia Adama Mickiewicza. Na podstawie opisów wiarygodnych świadków. Lwów: Nakładem Seyfartha i Czajkowskiego.
Berezina Valentina. 1954. N.A. Polevoj v „Moskovskom telegrafie”. „Učonye zapiski Leningradsko-go gosudarstvennogo universiteta. Seria filologičeskih nauk” No 175, Vyp. 20: 86–142 [Березина Валентина. 1954. Н.А. Полевой в „Московском телеграфе”. „Ученые записки Ленинградско-го государственного университета. Серия филологических наук” No 175, Вып. 20: 86–142].
Berezina Valentina. 1957. Mickevič v „Moskovskom telegrafie”. W: Adam Mickevič v russkoj pečati 1825–1955. Bibliografičeskie materialy. Red. Alekseev M.P. Moskva–Leningrad: Akademiâ nauk SSSR: 471–479 [Березина Валентина. 1957. Мицкевич в „Московском телеграфе”. W: Адам Мицкевич в русской печати 1825–1955. Библиографические материалы. Ред. Алексеев М.П. Москва–Ленинград: Академия наук СССР: 471–479].
Dąbrowska Magdalena. 2014. Wasilij Anastasiewicz jako popularyzator literatury polskiej w Rosji początku XIX wieku. Wokół czasopism „Северный вестник”, „Корифей, или Ключ литера-туры” i „Улей”. W: Literatura polska w świecie. T. 5: Mapowanie, opisy, interpretacje. Red. Cudak R. Katowice: Wydawnictwo GNOME: 364-374.
Domeyko Ignacy. 1973. [List do Onufrego Pietraszkiewicza]. W: Archiwum Filomatów. T. 1: Na zesłaniu. Red. Zgorzelski Cz. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Dziechciaruk Zofia. 1975. Estetyka i literatura romantyczna w czasopiśmie Mikołaja Polewoja „Moskowskij tielegraf” (1825–1834). Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Esin Boris. 2003. Istoriâ russkoj žurnalistiki XIX veka. Moskva: Izdatelstvo Moskovskogo univer-siteta [Есин Борис. 2003. История русской журналистики XIX века. Москва: Издательство Московского университета].
Głuszkowski Piotr. 2018. Barwy polskości, czyli życie burzliwe Tadeusza Bułharyna. Kraków: Universitas.
Gomolicki Leon. 1949. Dziennik pobytu Adama Mickiewicza w Rosji 1824–1829. Warszawa: Książka i Wiedza.
Kawyn Stefan. 2001. Mickiewicz w oczach swoich współczesnych. Studia i szkice. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM.
Kozmin Nikolaj. 1903. Očerki iż istorii russkogo romantizma. N.A. Polevoj kak vyrazitel’ literatur-nyh napravlenij sovremennoj emu epohi. Sankt-Petersburg: Tipografiâ I.N. Skorohodova [Козмин Николай. 1903. Очерки из истории русского романтизма. Н.А. Полевой как выразитель литературных направлений современной ему эпохи. Санкт-Петербург: Типография И.Н. Скороходова].
Kurilov A.S. 1996a. Polevoj Ksenofont Alekseevič. W: Russkie pisateli. XIX vek. Biobibliografičeskij slovar’ v dvuh častâh. Č. 2: M–Â. Red. Nikolaev P.A. Moskva: Prosveŝenie. Učebnaâ literatura: 154–158 [Курилов А.С. 1996а. Полевой Ксенофонт Алексеевич. W: Русские писатели. XIX век. Биобиблиографический словарь в двух частях. Ч. 2: М–Я. Ред. Николаев П.А. Москва: Просвешение. Учебная литература: 154–158].
Kurilov A.S. 1996b. Polevoj Nikolaj Alekseevič. W: Russkie pisateli. XIX vek. Biobibliografičeskij slovar’ v dvuh častâh. Č. 2: M–Â. Red. P.A. Nikolaev. Moskva: Prosveŝenie. Učebnaâ literatura: 158–162 [Курилов А.С. 1996b. Полевой Николай Алексеевич. W: Русские писатели. XIX век. Биобиблиографический словарь в двух частях. Ч. 2: М–Я. Ред. П.А. Николаев. Москва: Просвещение. Учебная литература: 158–162].
Literaturnye izvestiâ... 1827. [B.p.]. Literaturnye izvestiâ. „Moskovskij telegraf” č. 17: 113–114 [Литературные известия... 1827. [Б.п.]. Литературные известия. „Московский телеграф” ч. 17: 113–114].
Mazanowski Mikołaj. 1890. Urywek z autografu „Konrada Wallenroda”. „Pamiętnik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza” t. 4: 212–215.
Mickiewicz Władysław. 1890. Żywot Adama Mickiewicza. Podług zebranych przez siebie materia-łów oraz z własnych wspomnień opowiedział Władysław Mickiewicz. T. 1. Poznań: Drukarnia Dziennika Poznańskiego.
Odyniec Antoni Edward. 1961. Listy z podróży. T. 1. Red. Toporowski M. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Polevoj Ksenofont. 1838. Hemnicer. W: [Hemnicer I.]. Basni i skazki Hemnicera s priloženiem ego biografii napisannoj K.A. Polevym. Sankt-Peterburg: Izdanie knigoprodavca Farikova: V–XXIII[Полевой Ксенофонт. 1838. Хемницер. W: [Хемницер И.]. Басни и сказки Хемницера с при-ложением его биографии написанной К.А. Полевым. Санкт-Петербург: Издание книго-продавца Фарикова: V–XXIII].
Polevoj Ksenofont [K.P.]. 1856. Poâsneniâ k bibliografičeskim zapiskam Longinova. „Severnaâ pčela” No 182 (16 avgusta): 923–926 [Полевой Ксенофонт [К.П.]. 1856. Пояснения к библио-графическим запискам Лонгинова. „Северная пчела” No 182 (16 августа): 923–926].
Polevoj Ksenofont. 1887. Zapiski. „Istoričeskij vestnik” Т. XXVII: 32–60, 266–301, 527–554; Т. XXVIII: 25–67, 289–315, 538–570; Т. XXIX: 24–60, 261–297, 504–546; Т. XXX: 48–81, 323–363, 615–636 [Полевой Ксенофонт. 1887. Записки. „Исторический вестник”. Т. XXVII: 32–60, 266–301, 527–554; Т. XXVIII: 25–67, 289–315, 538–570; Т. XXIX: 24–60, 261–297, 504–546; Т. XXX: 48–81, 323–363, 615–636].
Polevoj Ksenofont. 1888. Zapiski. Sankt-Peterburg: Izdanie A.S. Suvorina [Полевой Ксенофонт. 1888. Записки. Санкт-Петербург: Издание А.С. Суворина].
Polevoj Nikolaj, Polevoj Ksenofont. 1990. Literaturnaâ kritika. Statji i recenzji 1825–1842. Red. Berezina V., Suhih I. Leningrad: Hudožestvennaâ literatura [Полевой Николай, Полевой Ксе-нофонт. 1990. Литературная критика. Статьи и реценции 1825–1842. Ред. Березина B., Сухих И. Ленинград: Художественная литература].
Polevoj Ksenofont. 1990. Poezye Adama Mickiewicza (Stihotvoreniâ Adama Mickeviča). 2 časti. Novoe, dopolnennoe uzdanie. SPb., 1829 g. v t. K. Krajâ, in 16, XXXIV, 284 i 300 str. W: Polevoj Nikolaj, Polevoj Ksenofont. Literaturnaâ kritika. Statji i recenzji 1825–1842. Red. Berezina V., Suhih I. Leningrad: Hudožestvennaâ literatura: 27–32 [Полевой Николай. 1990. Poezye Adama Mickiewicza (Стихотворения Адама Мицкевича). 2 части. Новое, дополненное издание. СПб., 1829 г. в т. К. Крайя, in 16, XXXIV, 284 и 300 стр. W: Полевой Николай, Полевой Ксенофонт. Литературная критика. Статьи и реценции 1825–1842. Ред. Березина B., Сухих И. Ленинград: Художественная литература: 27–32].
Puszkin Aleksander. 1952. Lutnia Puszkina. Tłum. Tuwim J. Warszawa: Czytelnik.
Ratajska Krystyna. 2007. „Jaki on piękny”. Wizerunki Mickiewicza kształtowane przez współ-czesnych. W: Mickiewicz wielu pokoleń twórców, badaczy i czytelników. Red. Ratajska K. i Berkan-Jabłońska M. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego: 9–22.
Rymkiewicz Jarosław Marek, Siwicka Dorota, Witkowska Alina. 2001. Polewoj Nikołaj Alek-siejewicz. W: Mickiewicz. Encyklopedia. Warszawa: Grupa Wydawnicza Bertelsmann Media: 419–420.
Witkowska Alina. 1998. Mickiewicz. Słowo i czyn. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wołoszyński Ryszard W. 1974. Polsko-rosyjskie związki w naukach społecznych 1801–1830. Wa r-szawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Zielińska Monika. 2001. Polewoj Nikołaj Aleksiejewicz. W: Rymkiewicz Jarosław Marek, Siwicka Dorota, Witkowska Alina, Zielińska Marta. Mickiewicz. Encyklopedia. Warszawa: Grupa Wy-dawnicza Bertelsmann Media: 419–420.
Živopisnaâ... 1856a. [B.p.]. Živopisnaâ russkaâ biblioteka, izdavaemaâ K.A. Polevym. „Severnaâ pčela” No 12 (16 ânvarâ): 66 [Живописная... 1856а. [Б.п.]. Живописная русская библиотека, издаваемая К.А. Полевым. „Северная пчела” No 12 (16 января): 66].
Živopisnaâ... 1856b. [B.p.] Živopisnaâ russkaâ biblioteka na 1857 god. „Severnaâ pčela” No 221 (8 oktabrâ): 1126[Живописная... 1856б. [Б.п.]. Живописная русская библиотека на 1857 год. „Северная пчела” No 221 (8 октября): 1126].
Dąbrowska, M. (2019). Pobyt Adama Mickiewicza w Rosji w świetle Zapisków Ksenofonta Polewoja. Acta Polono-Ruthenica, 4(XXIV), 115–126. https://doi.org/10.31648/apr.4877
Magdalena Dąbrowska
Uniwersytet Warszawski
Uniwersytet Warszawski
