Pisarz na wygnaniu: wymiary emigracji w opowiadaniu Vladimira Nabokova Письмо в Россию
Małgorzata Ułanek
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, PolskaАннотация
Punktem wyjścia proponowanych rozważań jest koncepcja gatunku Michaiła Bachtina, zgodnie z którą gatunek wypowiedzi zakłada określony rodzaj istnienia w rzeczywistości oraz szczególną relację z odbiorcą. Utwór Nabokova Письмо в Россию jest pod tym względem opowiadaniem modelowym. Jego protagonista – autor tytułowego Listu – tematyzuje sytuację pisarza na wygnaniu i poddaje refleksji zarówno byt, jak i egzystencjalny (бытийный) wymiar emigracji. Czyni to, stosując dwojaką strategię. Po pierwsze, bohater-pisarz wykorzystuje chwyt właściwy dla samego Nabokova: poetyzuje przestrzeń Berlina i przeobraża siłą wyobraźni byt (codzienność), sposób „zamieszkiwa-nia” na ziemi (Heidegger), podkreślając rolę duchowego wymiaru istnienia człowieka jako źródła szczęścia. Po drugie, wybór gatunku listu – formy wypowiedzi intymnej – również stanowi swoistą strategię, która pozwala oswoić obcą rzeczywistość i aktualizować „ślad” przeszłości w samotnej codzienności na wygnaniu.
Ключевые слова:
Nabokov, Berlin, emigracja rosyjska, szczęście, samotność, pamięćБиблиографические ссылки
Bachtin Michaił. 1986. Estetyka twórczości słownej. Przeł. Ulicka D. Oprac. przekł. i wstęp Czaplejewicz E. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Boyd Brian. 2006. Nabokov. Dwa oblicza. Oprac. i przeł. Sadkowski W. Warszawa: Wydawnictwo Książkowe Twój Styl.
Buczyńska-Garewicz Hanna. 2005. Język przestrzeni u Heideggera (1). „Teksty Drugie” nr 4: 9–28.
Heidegger Martin. 1974. Budować, mieszkać, myśleć. Przeł. Michalski K. „Teksty. Teoria literatury, krytyka, interpretacja” nr 6 (18): 137–152.
Nabokov Vladimir. 2004. Pamięci, przemów. Autobiografia raz jeszcze. Przeł. z ang. Kołyszko A. Posł. opatrz. Engelking L. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA.
Nabokov Vladimir. 2016. Collected Stories. London: Penguin Books.
Nabokov Vladimir. 2016. Własnym zdaniem. Przeł. Szczubiałka M. Warszawa: Aletheia.
NDiaye Iwona Anna. 2008. Hipertrofia tęsknoty za utraconym domem w poezji emigrantów rosyjskich „pierwszej fali”. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
Nelson Ingrid, Gayk Shannon. 2019. Gatunek jako forma życia. Przeł. Grochowski G. „Teksty Drugie” nr 3: 168–186.
Scheler Max. 1994. Cierpienie, śmierć, dalsze życie. Pisma wybrane. Przeł. wstępem i przyp. opatrz. Węgrzecki A. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Shrayer Maxim D. 1999. The World of Nabokov’s Stories. Austin: University of Texas Press.
Ułanek Małgorzata. 2019. Oswajanie Berlina: strategie pisarskie w opowiadaniu Vladimira Nabokova „Przewodnik po Berlinie”. „Slavia Orientalis” nr 1: 59–71.
Берберова Нина Николаевна. 2010. Курсив мой. Москва: Издательство Астрель.Библия, или Книги Священного Писания Ветхого и Нового Завета. 2007. Киев: Издание Свято-Успенской Киево-Печерской Лавры
Газданов Гайто. 2009. Собрание сочинений: В 5 т. Т. 2: Роман. Рассказы. Документальная проза. Под. общ. ред. Красавченко Т.Н. и др. Москва: Эллис Лак.
Даль Владимир 1981. Толковый словарь живoго великорусcкoго языка. Т. 3. Москва: Русский язык.
Долинин Александр. 2004. Истинная жизнь писателя Сирина. Работы о Набокове. Санкт--Петербург: Академический проект.
Иванов Георгий. 1997. В. Сирин. «Машенька», «Король, дама, валет», «Защита Лужина», «Возвращение Чорба». В: Владимир Набоков: pro et contra. Т. 1.Сост. Аверина Б., Ма-ликовой М., Долинина А., Коммент. Белодубровского Е., Левинтона Л., Маликовой М., Новикова Н. Санкт–Петербург: Издательство РХГА: 209–211.
Набоков Владимир. Изгнанье. (online): https://45parallel.net/vladimir_nabokov/stihi/#izgnane (доступ 28.09.2018).
Набоков Владимир. 2013. Полное собрание рассказов. Сост. Бабиков А. Предисл. Набоков Д. Санкт-Петербург: Азбука.
Погребная Яна. 2018. Тема изгнания и концепция искусства в неизвестном интервью В.В. Набокова: Интервью Нурит Берецки для израильской газеты «Маарив» (январь, 1970). «Бюллетень науки и техники» No 4: 531–547.
Пушкин Александр Сергеевич. 1975. Евгений Онегин. В: Собрание сочинений: В 10 т. Т. 4:Евгений Онегин. Драматические произведения. Прим. Благого Д.Д., Бонди С.М. Москва: Художественная литература: 7–180.
Русский Берлин. 2003. Сост. предисл. и персоналии Сорокиной В.В. Москва: Издательство Московского университета.
Руссова Светлана. 2010. По Берлину. В поисках следов исчезнувших цивилизаций. Москва: Языки славянских культур.
Цетлин Михаил. 1997. В. Сирин. Возвращение Чорба. Рассказы и стихи. В: Владимир Набо-ков: pro et contra. Т. 1.Сост. Аверина Б., Маликовой М., Долинина А. Коммент. Белоду-бровского Е., Левинтона Г., Маликовой М., Новикова В. Санкт-Петербург: Издательство РХГА: 212–213.
Цимборска-Лебода Мария. 2018. Между билингвизмом и интертекстуальностью (чужое слово как подтекст). От Бердяева до Газдановa. «Educatio Nova» nr 3: 159–174.
REFERENCES IN ENGLISH
Bachtin Michaił. 1986. Estetyka twórczości słownej. Trans. Ulicka D. Adapt. trans. and preface Czaplejewicz E. Warsaw, Państwowy Instytut Wydawniczy. (In Polish)
Berberova Nina Nikolaevna. 2010. Kursiv moj [The Italics are Mine]. Moscow, Izdatelʹstvo Astrelʹ. (In Russ.)
Bibliâ, ili Knigi Svâŝennogo Pisaniâ Vethogo i Novogo Zaveta [The Holy Bible. Old and New Testaments]. 2007. Kiev, Izdanie Svâto-Uspenskoj Kievo-Pečerskoj Lavry. (In Russ.)
Boyd Brian. 2006. Nabokov. Dwa oblicza. Adapt. and trans. Sadkowski W. Warsaw, Wydawnictwo Książkowe Twój Styl. (In Polish)
Buczyńska-Garewicz Hanna. 2005. Język przestrzeni u Heideggera (1). “Teksty Drugie” no 4, pp. 9–28. (In Polish)
Cetlin Mihail. 1997. V. Sirin. Vozvraŝenie Čorba. Rasskazy i stihi [V. Sirin: The Return of Chorb. Short Stories and Poems]. In: Vladimir Nabokov: pro et contra. Vol. 1. Eds Averin B., Malikova M., Dolinin A. Notes by Belodubrovskij E., Levinton G., Malikova M., Novikov V. Saint Petersburg, Izdatelʹstvo RHGA, pp. 212–213. (In Russ.)
Cymborska-Leboda Maria. 2018. Meždu bilingvizmom i intertekstualʹnostʹû (čužoe slovo kak podtekst). Ot Berdâeva do Gazdanova [Between Bilingualism and Intertextuality (the Other Word as a Subtext). From Berdyaev to Gazdanov]. “Educatio Nova” no 3, pp. 159–174. (In Russ.)
Dalʹ Vladimir. 1981. Tolkovyj slovarʹ živogo velikorusckogo âzyka. Vol. 3 [The Explanatory Dictionary of the Living Great Russian Language. Vol. 3]. Moscow, Russkij âzyk. (In Russ.)
Dolinin Aleksandr. 2004. Istinnaâ žiznʹ pisatelâ Sirina. Raboty o Nabokove [The Real Life of The Writer Sirin. Works about Nabokov]. Saint Petersburg, Akademičeskij proekt. (In Russ.)
Gazdanov Gajto. 2009. Sobranie sočinenij: V 5 Vol. Vol. 2: Roman. Rasskazy. Dokumentalʹnaâ proza[Collected Works: 5 volumes. Vol. 2: Novel. Short Stories. Documentary Prose]. Ed. Krasavčenko T.N. et al. Moscow, Èllis Lak. (In Russ.)
Heidegger Martin. 1974. Budować, mieszkać, myśleć. Trans. Michalski K. “Teksty. Teoria literatury, krytyka, interpretacja” no 6 (18), pp. 137–152. (In Polish)
Ivanov Georgij. 1997. V. Sirin. “Mašenʹka”, “Korolʹ, dama, valet”, “Zaŝita Lužina”, “Vozvraŝenie Čorba” [V. Sirin. “Mary”, “King, Queen, Knave”, “The Defense”, “The Return of Chorb”]. In: Vladimir Nabokov: pro et contra. Vol. 1. Eds Averin B., Malikova M., Dolinin A. Notes by Belodubrovskij E., Levinton G., Malikova M., Novikov V. Saint Petersburg, Izdatelʹstvo RHGA, pp. 209–211. (In Russ.)
Nabokov Vladimir. Izgnanʹe [Exile]. Available at: https://45parallel.net/vladimir_nabokov/stihi/#izgnane (Accessed 28 September 2018). (In Russ.)
Nabokov Vladimir. 2004. Pamięci, przemów. Autobiografia raz jeszcze. Trans. Kołyszko A. Afterword by Engelking L. Warsaw, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA. (In Polish)
Nabokov Vladimir. 2013. Polnoe sobranie rasskazov [The Complete Short Stories]. Ed. Babikov A. Preface by Nabokov D. Saint Petersburg, Azbuka. (In Russ.)
Nabokov Vladimir. 2016. Collected Stories. London, Penguin Books.
Nabokov Vladimir. 2016. Własnym zdaniem. Trans. Szczubiałka M. Warsaw, Aletheia. (In Polish)
NDiaye Iwona Anna. 2008. Hipertrofia tęsknoty za utraconym domem w poezji emigrantów rosyjskich „pierwszej fali”. Olsztyn, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. (In Polish)
Nelson Ingrid. Gayk Shannon. 2019. Gatunek jako forma życia. Trans. Grochowski G. “Teksty Drugie” no 3, pp. 168–186. (In Polish)
Pogrebnaâ Âna. 2018. Tema izgnaniâ i koncepciâ iskusstva v neizvestnom intervʹû V.V. Nabokova: Intervʹû Nurit Berecki dlâ izrailʹskoj gazety “Maariv” (ânvarʹ, 1970) [The Theme of “Exile” and the Concept of Art in an Unknown Interview Nabokov: an Interview with Nurit Beretsky for the Israeli Newspaper “Maariv” (January 1970)]. “Bûlletenʹ nauki i tehniki” no 4, pp. 531–547. (In Russ.)
Puškin Aleksandr Sergeevič. 1975. Evgenij Onegin [Eugene Onegin]. In: Sobranie sočinenij:V 10 Vol.Vol. 4: Evgenij Onegin. Dramatičeskie proizvedeniâ [Collected Works in 10 volumes. Vol. 4: Eugene Onegin. Dramatics Works]. Notes by Blagoj D.D., Bondi S.M. Moscow, Hudožes-tvennaâ literatura, pp. 7–180. (In Russ.)
Russkij Berlin [Russian Berlin]. 2003. Select., preface by Sorokina V.V. Moscow, Izdatelʹstvo Moskovskogo universiteta. (In Russ.)
Russova Svetlana. 2010. Po Berlinu. V poiskah sledov isčeznuvših civilizacij [A round Berlin. In Search of Traces of Lost Civilizations]. Moscow, Âzyki slavânskih kulʹtur. (In Russ.)
Scheler Max. 1994. Cierpienie, śmierć, dalsze życie. Pisma wybrane. Trans., preface and notes by Węgrzecki A. Warsaw, Wydawnictwo Naukowe PWN. (In Polish)
Shrayer Maxim D. 1999. The World of Nabokov’s Stories. Austin, University of Texas Press. (In English)
Ułanek Małgorzata. 2019. Oswajanie Berlina: strategie pisarskie w opowiadaniu Vladimira Nabokova “Przewodnik po Berlinie”. “Slavia Orientalis” no 1, pp. 59–71. (In Polish)
Boyd Brian. 2006. Nabokov. Dwa oblicza. Oprac. i przeł. Sadkowski W. Warszawa: Wydawnictwo Książkowe Twój Styl.
Buczyńska-Garewicz Hanna. 2005. Język przestrzeni u Heideggera (1). „Teksty Drugie” nr 4: 9–28.
Heidegger Martin. 1974. Budować, mieszkać, myśleć. Przeł. Michalski K. „Teksty. Teoria literatury, krytyka, interpretacja” nr 6 (18): 137–152.
Nabokov Vladimir. 2004. Pamięci, przemów. Autobiografia raz jeszcze. Przeł. z ang. Kołyszko A. Posł. opatrz. Engelking L. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA.
Nabokov Vladimir. 2016. Collected Stories. London: Penguin Books.
Nabokov Vladimir. 2016. Własnym zdaniem. Przeł. Szczubiałka M. Warszawa: Aletheia.
NDiaye Iwona Anna. 2008. Hipertrofia tęsknoty za utraconym domem w poezji emigrantów rosyjskich „pierwszej fali”. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
Nelson Ingrid, Gayk Shannon. 2019. Gatunek jako forma życia. Przeł. Grochowski G. „Teksty Drugie” nr 3: 168–186.
Scheler Max. 1994. Cierpienie, śmierć, dalsze życie. Pisma wybrane. Przeł. wstępem i przyp. opatrz. Węgrzecki A. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Shrayer Maxim D. 1999. The World of Nabokov’s Stories. Austin: University of Texas Press.
Ułanek Małgorzata. 2019. Oswajanie Berlina: strategie pisarskie w opowiadaniu Vladimira Nabokova „Przewodnik po Berlinie”. „Slavia Orientalis” nr 1: 59–71.
Берберова Нина Николаевна. 2010. Курсив мой. Москва: Издательство Астрель.Библия, или Книги Священного Писания Ветхого и Нового Завета. 2007. Киев: Издание Свято-Успенской Киево-Печерской Лавры
Газданов Гайто. 2009. Собрание сочинений: В 5 т. Т. 2: Роман. Рассказы. Документальная проза. Под. общ. ред. Красавченко Т.Н. и др. Москва: Эллис Лак.
Даль Владимир 1981. Толковый словарь живoго великорусcкoго языка. Т. 3. Москва: Русский язык.
Долинин Александр. 2004. Истинная жизнь писателя Сирина. Работы о Набокове. Санкт--Петербург: Академический проект.
Иванов Георгий. 1997. В. Сирин. «Машенька», «Король, дама, валет», «Защита Лужина», «Возвращение Чорба». В: Владимир Набоков: pro et contra. Т. 1.Сост. Аверина Б., Ма-ликовой М., Долинина А., Коммент. Белодубровского Е., Левинтона Л., Маликовой М., Новикова Н. Санкт–Петербург: Издательство РХГА: 209–211.
Набоков Владимир. Изгнанье. (online): https://45parallel.net/vladimir_nabokov/stihi/#izgnane (доступ 28.09.2018).
Набоков Владимир. 2013. Полное собрание рассказов. Сост. Бабиков А. Предисл. Набоков Д. Санкт-Петербург: Азбука.
Погребная Яна. 2018. Тема изгнания и концепция искусства в неизвестном интервью В.В. Набокова: Интервью Нурит Берецки для израильской газеты «Маарив» (январь, 1970). «Бюллетень науки и техники» No 4: 531–547.
Пушкин Александр Сергеевич. 1975. Евгений Онегин. В: Собрание сочинений: В 10 т. Т. 4:Евгений Онегин. Драматические произведения. Прим. Благого Д.Д., Бонди С.М. Москва: Художественная литература: 7–180.
Русский Берлин. 2003. Сост. предисл. и персоналии Сорокиной В.В. Москва: Издательство Московского университета.
Руссова Светлана. 2010. По Берлину. В поисках следов исчезнувших цивилизаций. Москва: Языки славянских культур.
Цетлин Михаил. 1997. В. Сирин. Возвращение Чорба. Рассказы и стихи. В: Владимир Набо-ков: pro et contra. Т. 1.Сост. Аверина Б., Маликовой М., Долинина А. Коммент. Белоду-бровского Е., Левинтона Г., Маликовой М., Новикова В. Санкт-Петербург: Издательство РХГА: 212–213.
Цимборска-Лебода Мария. 2018. Между билингвизмом и интертекстуальностью (чужое слово как подтекст). От Бердяева до Газдановa. «Educatio Nova» nr 3: 159–174.
REFERENCES IN ENGLISH
Bachtin Michaił. 1986. Estetyka twórczości słownej. Trans. Ulicka D. Adapt. trans. and preface Czaplejewicz E. Warsaw, Państwowy Instytut Wydawniczy. (In Polish)
Berberova Nina Nikolaevna. 2010. Kursiv moj [The Italics are Mine]. Moscow, Izdatelʹstvo Astrelʹ. (In Russ.)
Bibliâ, ili Knigi Svâŝennogo Pisaniâ Vethogo i Novogo Zaveta [The Holy Bible. Old and New Testaments]. 2007. Kiev, Izdanie Svâto-Uspenskoj Kievo-Pečerskoj Lavry. (In Russ.)
Boyd Brian. 2006. Nabokov. Dwa oblicza. Adapt. and trans. Sadkowski W. Warsaw, Wydawnictwo Książkowe Twój Styl. (In Polish)
Buczyńska-Garewicz Hanna. 2005. Język przestrzeni u Heideggera (1). “Teksty Drugie” no 4, pp. 9–28. (In Polish)
Cetlin Mihail. 1997. V. Sirin. Vozvraŝenie Čorba. Rasskazy i stihi [V. Sirin: The Return of Chorb. Short Stories and Poems]. In: Vladimir Nabokov: pro et contra. Vol. 1. Eds Averin B., Malikova M., Dolinin A. Notes by Belodubrovskij E., Levinton G., Malikova M., Novikov V. Saint Petersburg, Izdatelʹstvo RHGA, pp. 212–213. (In Russ.)
Cymborska-Leboda Maria. 2018. Meždu bilingvizmom i intertekstualʹnostʹû (čužoe slovo kak podtekst). Ot Berdâeva do Gazdanova [Between Bilingualism and Intertextuality (the Other Word as a Subtext). From Berdyaev to Gazdanov]. “Educatio Nova” no 3, pp. 159–174. (In Russ.)
Dalʹ Vladimir. 1981. Tolkovyj slovarʹ živogo velikorusckogo âzyka. Vol. 3 [The Explanatory Dictionary of the Living Great Russian Language. Vol. 3]. Moscow, Russkij âzyk. (In Russ.)
Dolinin Aleksandr. 2004. Istinnaâ žiznʹ pisatelâ Sirina. Raboty o Nabokove [The Real Life of The Writer Sirin. Works about Nabokov]. Saint Petersburg, Akademičeskij proekt. (In Russ.)
Gazdanov Gajto. 2009. Sobranie sočinenij: V 5 Vol. Vol. 2: Roman. Rasskazy. Dokumentalʹnaâ proza[Collected Works: 5 volumes. Vol. 2: Novel. Short Stories. Documentary Prose]. Ed. Krasavčenko T.N. et al. Moscow, Èllis Lak. (In Russ.)
Heidegger Martin. 1974. Budować, mieszkać, myśleć. Trans. Michalski K. “Teksty. Teoria literatury, krytyka, interpretacja” no 6 (18), pp. 137–152. (In Polish)
Ivanov Georgij. 1997. V. Sirin. “Mašenʹka”, “Korolʹ, dama, valet”, “Zaŝita Lužina”, “Vozvraŝenie Čorba” [V. Sirin. “Mary”, “King, Queen, Knave”, “The Defense”, “The Return of Chorb”]. In: Vladimir Nabokov: pro et contra. Vol. 1. Eds Averin B., Malikova M., Dolinin A. Notes by Belodubrovskij E., Levinton G., Malikova M., Novikov V. Saint Petersburg, Izdatelʹstvo RHGA, pp. 209–211. (In Russ.)
Nabokov Vladimir. Izgnanʹe [Exile]. Available at: https://45parallel.net/vladimir_nabokov/stihi/#izgnane (Accessed 28 September 2018). (In Russ.)
Nabokov Vladimir. 2004. Pamięci, przemów. Autobiografia raz jeszcze. Trans. Kołyszko A. Afterword by Engelking L. Warsaw, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA. (In Polish)
Nabokov Vladimir. 2013. Polnoe sobranie rasskazov [The Complete Short Stories]. Ed. Babikov A. Preface by Nabokov D. Saint Petersburg, Azbuka. (In Russ.)
Nabokov Vladimir. 2016. Collected Stories. London, Penguin Books.
Nabokov Vladimir. 2016. Własnym zdaniem. Trans. Szczubiałka M. Warsaw, Aletheia. (In Polish)
NDiaye Iwona Anna. 2008. Hipertrofia tęsknoty za utraconym domem w poezji emigrantów rosyjskich „pierwszej fali”. Olsztyn, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. (In Polish)
Nelson Ingrid. Gayk Shannon. 2019. Gatunek jako forma życia. Trans. Grochowski G. “Teksty Drugie” no 3, pp. 168–186. (In Polish)
Pogrebnaâ Âna. 2018. Tema izgnaniâ i koncepciâ iskusstva v neizvestnom intervʹû V.V. Nabokova: Intervʹû Nurit Berecki dlâ izrailʹskoj gazety “Maariv” (ânvarʹ, 1970) [The Theme of “Exile” and the Concept of Art in an Unknown Interview Nabokov: an Interview with Nurit Beretsky for the Israeli Newspaper “Maariv” (January 1970)]. “Bûlletenʹ nauki i tehniki” no 4, pp. 531–547. (In Russ.)
Puškin Aleksandr Sergeevič. 1975. Evgenij Onegin [Eugene Onegin]. In: Sobranie sočinenij:V 10 Vol.Vol. 4: Evgenij Onegin. Dramatičeskie proizvedeniâ [Collected Works in 10 volumes. Vol. 4: Eugene Onegin. Dramatics Works]. Notes by Blagoj D.D., Bondi S.M. Moscow, Hudožes-tvennaâ literatura, pp. 7–180. (In Russ.)
Russkij Berlin [Russian Berlin]. 2003. Select., preface by Sorokina V.V. Moscow, Izdatelʹstvo Moskovskogo universiteta. (In Russ.)
Russova Svetlana. 2010. Po Berlinu. V poiskah sledov isčeznuvših civilizacij [A round Berlin. In Search of Traces of Lost Civilizations]. Moscow, Âzyki slavânskih kulʹtur. (In Russ.)
Scheler Max. 1994. Cierpienie, śmierć, dalsze życie. Pisma wybrane. Trans., preface and notes by Węgrzecki A. Warsaw, Wydawnictwo Naukowe PWN. (In Polish)
Shrayer Maxim D. 1999. The World of Nabokov’s Stories. Austin, University of Texas Press. (In English)
Ułanek Małgorzata. 2019. Oswajanie Berlina: strategie pisarskie w opowiadaniu Vladimira Nabokova “Przewodnik po Berlinie”. “Slavia Orientalis” no 1, pp. 59–71. (In Polish)
Ułanek, M. (2020). Pisarz na wygnaniu: wymiary emigracji w opowiadaniu Vladimira Nabokova Письмо в Россию. Acta Polono-Ruthenica, 1(XXV), 35–46. https://doi.org/10.31648/apr.5383
Małgorzata Ułanek
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Polska
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Polska
