Problem twórczości artystycznej w teorii Henryka Bergsona

Filip Maj

doi:10.31648/hip.1104

Opublikowane: 2018-09-281

Nr 14 (2008)

Problem twórczości artystycznej w teorii Henryka Bergsona

Filip Maj

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.31648/hip.1104

Abstrakt

Tekst omawia myśl Henryka Bergsona na temat twórczości artystycznej jako efekt „ewolucji twórczej”. Wyłanianiu się dzieła twórczego towarzysza dwa główne procesy, które utrwalaja relacje świata duchowego i materialnego: sympatia i asymilacja. Tworzenie można opisać za pomocą różnych technik, np. skupianie, mentalizacja, wykraczanie poza plan, selekcjonowanie, odwracanie przebiegów fizycznych w stronę przeciwna, obramowanie dzieła itd. Na poziomie analizy metafizycznej Bergson opisuje twórczość nie tyle jako relacje artysta–człowiek, ale jako relacje duszy artysty i świata natury, które wymykają się regułom logicznym.

Słowa kluczowe:

ewolucja, sztuka, twórczość, techniki tworzenia, życie, estetyka, metafizyka

Inne teksty tego samego autora

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Maj, F. (2018). Problem twórczości artystycznej w teorii Henryka Bergsona. Humanistyka I Przyrodoznawstwo, (14), 191–204. https://doi.org/10.31648/hip.1104

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bergson H., Dwa źródła moralności i religii, przedmowa B. Skarga, przeł. P. Kostyło i H. Skorupski, Znak, Kraków 1993.

Bergson H., Energia duchowa, przeł. H. Skorupski, P. Kostyło, IFiS PAN, Warszawa 2004. Bergson H., Ewolucja twórcza, przeł. F. Znaniecki, wstęp L. Kołakowski, Zielona Sowa, Kraków

2004.

Bergson H., Myśl i ruch. Dusza i ciało, przeł. P. Beylin i H. Błeszynski, PWN, Warszawa 1963.

Bergson H., O bezpośrednich danych świadomości, przeł. H. Bobrowska, Księgarnia E. Wende i S-ka, Warszawa 1913.

Bergson H., Oeuvres. Editions du centenaire, ed. A. Robinem, PUF, Paris 1959.

Bergson H., Śmiech. Esej o komizmie, przeł. S. Cichowicz, HR, Kraków 1995.

Borzym S., Bergson a przemiany światopoglądowe w Polsce, IFiS PAN, Wrocław – Warszaw – Kraków – Gdańsk 1984.

Ingarden R., Intuicja i intelekt u Henryka Bergsona – przedstawienie teorii i próba krytyki, (w:) Z badan nad filozofia współczesna, PWN, Warszawa 1963, s. 11–191.

Kloskowski H., Filozofia ewolucji i filozofia stworzenia, ATH, Warszawa 1999.

Kobierzycki T., Gnothi Seauton: dusza, charakter, jaźń, osobowość, osoba. Dzieje pięciu pojęć, AMFC, Warszawa 2001.

Kobierzycki T., Od twórczości do osobowości, Stakroos, Warszawa 1995.

Kołakowski L., Bergson, PWN, Warszawa 1997.

Romanowski H., Renan i Bergson, Warszawa 1931.

Sobeski M., Filozofia sztuki. Dzieje estetyki. Zagadnienie metody. Twórczość artysty, Fisher i Majewski, Poznań 1924.

Tatarkiewicz W., Estetyka Bergsona i sztuka jego czasów, (w:) Droga przez estetykę, PWN, Warszawa 1972, s. 409–418. Google Scholar