Ludzkość uplanetyzowana : pojęcie noosfery Pierre'a Teilharda de Chardin

Grzegorz Pacewicz

Opublikowane: 2018-10-161

Nr 8 (2002)

Ludzkość uplanetyzowana : pojęcie noosfery Pierre'a Teilharda de Chardin

Grzegorz Pacewicz

Abstrakt

Celem artykułu jest wyjaśnienie pojęcia noosfery Pierre’a Teilharda de Chardin. Słowo to ma kilka zbliżonych do siebie znaczeń, które chciałbym przybliżyć, przedstawiając najpierw inne wyrażenia używane przez Teilharda na oznaczenie noosfery. W dalszej części próbuję wskazać, jaka cecha człowieka decyduje ojej powstaniu, oraz jaki jest stosunek nazwy „noosfera” do nazw „cywilizacja” i „kultura”. Na zakończenie staram się krótko porównać koncepcję noosfery Teilharda z koncepcją noosfery stworzoną przez rosyjskiego uczonego Vladimira Vemadsky’ego.

Słowa kluczowe:

noosfera, refleksja, korefleksja, cywilizacja, kultura, Vernadsky, Teilhard

Inne teksty tego samego autora

Grzegorz Pacewicz, Dyskusja z relatywizmem aksjologicznym a psychologizm Kazimierza Twardowskiego , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 21 (2015)
Grzegorz Pacewicz, Wartości i normy jako zdania w logice. Z historii logiki w Polsce , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 22 (2016)
Grzegorz Pacewicz, Czy można sensownie mówić o wartościach? , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 19 (2013)
Grzegorz Pacewicz, Wszystkiego próbować: etyka dynamiczna Pierre’a Teilharda de Chardin , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 6 (2000)
Grzegorz Pacewicz, Siedmiu filozofów, jedna zasada , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 10 (2004)

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Pacewicz, G. (2018). Ludzkość uplanetyzowana : pojęcie noosfery Pierre’a Teilharda de Chardin. Humanistyka I Przyrodoznawstwo, (8), 33–47. Pobrano z https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/hip/article/view/1746

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

H. Bergson, Dwa źródła moralności i religii, tł. P. Kostyło, K. Skorulski, Wydawnictwo Znak, Kraków 1993

P. Teilhard de Chardin, L'Hominisation. Introduction a une étude scientifique du phénomène humain (1925), [w:] tegoż, La Vision du Passé. Oeuvres t. III, Éditions du Seuil, Paris 1957

P. Teilhard de Chardin, Serce materii (1950), [w:] tegoż, Moja wizja świata i inne pisma, przeł. M. Tazbir, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1987

P. Teilhard de Chardin, La Grande Monade (1918), [w:] tegoż, Écrits du temps de la Guerre. Oeuvres t. XII, Editons du Seuil, Paris 1976

P. Teilhard de Chardin, La nostalgie dufront (1917)

P. Teilhard de Chardin, La Vie cosmique (1916)

P. Teilhard de Chardin, Szczególne cechy gatunku Homo sapiens (1954), [w:] tegoż, Zarys wszechświata personalistycznego i inne pisma, przeł. M. Tazbir, K. Waloszczyk, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1985

P. Teilhard de Chardin, Le Milieu mystique

P. Teilhard de Chardin, O postępie

É. Le Roy, Essai d'une philosophie première, Presses Universitaires de France, Paris 1956-58

C. Cuénot, Pierre Teilhard de Chardin. Les grands étapes de son évolution, Libraire Plon, Paris 1958

P. Teilhard de Chardin, L'Hominisation

P. Teilhard de Chardin, La Formation de la Noosphère (1947), [w:] tegoż, L'Avenir de l'Homme. Oeuvres t. V, Éditions du Seuil, Paris 1959

P. Teilhard de Chardin, Ludzkizmysł gatunku (1949), [w:] tegoż, Moja wizja świata

P. Teilhard de Chardin, Refleksja a energia (1952)

Cz. S. Bartnik, Teilhardowska wizja dziejów, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 1975

P. Teilhard de Chardin, Fenomen człowieka, przeł. K. Waloszczyk, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1993

P. Teilhard de Chardin, Kierunki i warunki przyszłości (1948), [w:] tegoż, Człowiek i inne pisma, przeł. J. i F. Fedorowscy, W. Sukiennicka, M. Tazbir, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1984

P. Teilhard de Chardin, Człowiek. Struktura i kierunki ewolucji grupy zoologicznej ludzkiej (1949), [w.] tegoż, Człowiek i inne pisma

N. Łubnicki, „Filozofia uniwersalna" Teilharda de Chardin, „Studia Filozoficzne” 1969, nr 6, s. 24; Z. Łotys, Teilhardowska koncepcja postępu, Wydawnictwo WSP, Olsztyn 1998

I. Tattersall, I stał się człowiek, tł. M. Ryszkiewicz, Wydawnictwo CiS, WAB, Warszawa 2001

P. Teilhard de Chardin, Fenomen człowieka

A. Haas, Teilhard de Chardin - Lexikon, Grundbegriffe - Erläuterungen - Texte, Herderbücherei Freiburg - Basel - Wien 1971

P. Teilhard de Chardin, Fenomen człowieka

P. Teilhard de Chardin, Refleksja a energia

P. Teilhard de Chardin, Zarys mego „fenomenologicznego" ujęcia rzeczywistości. Punkt wyjścia i klucz do całego systemu (1954), [w:] tegoż, Zarys wszechświata personalistycznego

P. Teilhard de Chardin, Człowiek

I. Tattersall, op. cit.

P. Teilhard de Chardin, La structure phylétique du Groupe Humain (1951), [w:] tegoż, L’Apparition de l'Homme. Oeuvres t. II, Éditions du Seuil, Paris 1956

W. Tatarkiewicz, O filozofii i sztuce, PWN, Warszawa 1986

S. P. Huntington, Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, przeł. H. Jankowska, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA, Warszawa 1997

P. Teilhard de Chardin, La structure phylétique du Groupe Humain

C. Cuénot, op. cit., s. 80. Nazwisko Vemadsky’ego pojawia się w pracy Teilharda L'Énergie Humaine (1937), [w:] tegoż, L'Énergie Humaine. Oeuvres t. VI, Éditions du Seuil, Paris 1962

W. I. Wiernadski, Kilka słów о noosferze, tl. J. Rybkowski, „Studia Filozoficzne” 1980, nr 10 (or. ok. 1940), s. 58; V. I. Vernadsky, Biosfera i noosfera, „Nauka”, Moskva 1989

S. R. Mikulinskij, O ponjatii noosfery, [w:] V. I. Vernadsky, Filosofskie myśli naturalista, „Nauka”, Moskva 1988

1. Shinkova-Tuuli, On the Concept of Ecological Optimism

S. R. Mikulinskij, op. cit.

W. I. Wiernadski, Kilka słów o noosferze

J. Rybkowski, Od tłumacza. Włodzimierz Wiernadski jako uczony i myśliciel, „Studia Filozoficzne” 1980

S. R. Mikulinskij, op. cit.

P. Teilhard de Chardin, Refleksja a energia, Google Scholar