Przeznaczenie a stoicka koncepcja wolności

Piotr Kozioł

doi:10.31648/hip.356

Opublikowane: 2018-08-141

Nr 1 (1995)

Przeznaczenie a stoicka koncepcja wolności

Piotr Kozioł

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.31648/hip.356

Abstrakt

Artykuł prezentuje i charakteryzuje sto-icką koncepcję wolności. Uważa się, że stoicki determinizm nie wyklucza koherentnej teorii wolności ludzkiej woli. Autor twierdzi, że stoi¬cy pozostawili wyjątek w teorii przeznaczenia, aby człowiek mógł być twórcą własnych myśli. Tylko w takiej sytuacji ludzie mogą być odpo-wiedzialni za efekty swych rozważań i ma sens uprawianie etyki normatywnej.

Stoicy uważali, że aktów psychicznych nie dotyczy determinizm. Jest to założenie me-todologiczne, którego podstawą jest niemożliwość pełnego poznania przez człowieka tej sfery rzeczywistości. W rezultacie takiego rozumienia człowiek może się ciągle zgadzać lub nie zgadzać z wydarzeniami występującymi na świecie i zależy to wyłącznie od niego samego.

Słowa kluczowe:

stoicy, Chryzyp, Epiknet, Seneka, wolność, przeznaczenie, opatrzność, determinizm

Inne teksty tego samego autora

Piotr Kozioł, Ekologia głęboka Arne Naessa – wizja panteistycznej religii współczesności , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 4 (1998)
Piotr Kozioł, Panteizm akosmiczny – herezja Parmenidesa , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 5 (1999)
Piotr Kozioł, Egipskie arche panteizmu pierwszych filozofów greckich , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 3 (1997)
Piotr Kozioł, Świat bez kreacji, czyli z perspektywy antyku , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 2 (1996)
Piotr Kozioł, Elementy filozofii kartezjańskiej a zagrożenie ekologiczne , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 2 (1996)
Piotr Kozioł, Filozofia ekologii w natarciu , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 3 (1997)

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Kozioł, P. (2018). Przeznaczenie a stoicka koncepcja wolności. Humanistyka I Przyrodoznawstwo, (1), 55–68. https://doi.org/10.31648/hip.356

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bergson H., O bezpośrednich danych świadomości (w:) Wojnar I. Bergson, WP, Warszawa 1985.

Borobaj J.M., Ot prirodno-biologičeskoj k social’noj i istoričeskoj determinacii povedinja čeloveka (w:) Biologija v poznanii čeloveka, Nauka, Moskwa 1989.

Christensen J., An Essay on the Unity of Stoic Philosophy, Munagaard, Copenhagen 1962.

Cicero M.T., O naturze bogów (w:) Pisma filozoficzne t. I, PWN, Warszawa 1960.

Cicero M.T., O przeznaczeniu(w:) Pisma filozoficzne t. I, PWN, Warszawa 1960.

Cicero M.T., O wróżbiarstwie (w:) Pisma filozoficzne t. I, PWN, Warszawa 1960.

Cicero M.T., Paradoksy stoików (w:) Pisma filozoficzne t. III, PWN, Warszawa 1961.

Cicero M.T., Rozmowy Tuskulańskie (w:) idem, Pisma filozoficzne t. III, PWN, Warszawa 1961.

Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, PWN, Warszawa 1988.

Epiktet, Diatryby, (w:) Diatryby.Encheridion z dodaniem Fragmentów i Gnomologium Epiktetowego, PWN, Warszawa 1961.

Epiktet, Encheridion, (w:) Diatryby.Encheridion z dodaniem Fragmentów i Gnomologium Epiktetowego, PWN, Warszawa 1961.

Farkas V., Niewytłumaczalne zjawiska, ŚK, 1994.

Grimal P., Seneka, PIW, Warszawa 1994.

Hicks R.D., Stoic and Epicurean, Russel and Russel, New York 1962.

Joachimowicz L., Seneka, WP, Warszawa 1977.

Kleantes, Hymn do Zeusa, “Meander” 1946, nr 10.

Krokiewicz A., Stoicyzm, „Meander”1978, nr 5.

Marek Aureliusz, Rozmyślania, PWN, Warszawa 1988.

Platon, Kriton, (w:) idem, Uczta, Eutyfron, Obrona Sokratesa, Kriton, Fedon, PWN, Warszawa 1984.

Pohlenz M., Die Stoa. Gesichte einer geistigen Bewegung, t. 2, Vandenhoeck und Ruprecht, Göttingen 1948.

Poniński L., Pod wrażeniem „Rozmyślań” Marka Aureliusza, Wydawnuctwo UJ, Kraków 1911.

Reale G., Historia filozofii starożytnej, t. 1, KUL, Lublin 1993.

Rist J.M., Stoic Philosophy, The University Press, Cambridge 1969.

Sekstus Empiryk, Przeciw logikom, PWN, Warszawa 1970.

Seneka L.A., Herkules szalejący (w:) idem, Myśli, WL, Kraków 1987.

Seneka L.A., Listy moralne do Lucyliusza, PWN, Warszawa 1961.

Seneka L.A., O dobrodziejstwach (w:) idem, Pisma filozoficzne, t.II, Pax, Warszawa 1965.

Seneka L.A., O gniewie (w:) idem, Dialogi, Pax, Warszawa 1989.

Seneka L.A., O pocieszaniu do matki Helwii (w:) idem, Dialogi, Pax, Warszawa 1989.

Seneka L.A., O pocieszeniu do Polibiusza (w:) idem, Dialogi, Pax, Warszawa 1989.

Seneka L.A., O pokoju ducha (w:) idem, Dialogi, Pax, Warszawa 1989.

Strawson P.F., Analiza i metafizyka, WZ, Kraków 1994.

The Stoic Philosophy of Seneca Essays and Letters of Seneca Translated and with an Introductrion by Moses Hades, Doubleday amd Co., New York 1958. Google Scholar