Egipskie arche panteizmu pierwszych filozofów greckich

Piotr Kozioł

Opublikowane: 2018-09-251

Nr 3 (1997)

Egipskie arche panteizmu pierwszych filozofów greckich

Piotr Kozioł

Abstrakt

Przedstawiono i scharakteryzowano panteistyczne idee występujące w myśli egipskiej i w początkowej fazie filozofii greckiej.

Kształtująca swe oblicze cywilizacja grecka wiele elementów przejęła z tradycji egipskiej. Również panteistyczne wyobrażenia wyraźnie przejawiają się w tych dwóch stykających się ze sobą kulturach.

Cechami idei panteistycznych występujących w refleksji egipskiej i początkowej fazie myśli greckiej jest traktowanie wszechświata jako organizmu. Kapłani egipscy mówili tu o świecie – ciele boga Ptaha, natomiast filozofowie greccy o arche rzeczywistości, które najczęściej kojarzyło się z funkcjonowaniem organizmu, chcąc w ten sposób określić całość zjawisk żywego bytu.

Słowa kluczowe:

panteizm, arche, Tales, Anaksymander, Anaksymenes, Pitagoras

Inne teksty tego samego autora

Piotr Kozioł, Przeznaczenie a stoicka koncepcja wolności , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 1 (1995)
Piotr Kozioł, Ekologia głęboka Arne Naessa – wizja panteistycznej religii współczesności , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 4 (1998)
Piotr Kozioł, Panteizm akosmiczny – herezja Parmenidesa , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 5 (1999)
Piotr Kozioł, Świat bez kreacji, czyli z perspektywy antyku , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 2 (1996)
Piotr Kozioł, Elementy filozofii kartezjańskiej a zagrożenie ekologiczne , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 2 (1996)
Piotr Kozioł, Filozofia ekologii w natarciu , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 3 (1997)

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Kozioł, P. (2018). Egipskie arche panteizmu pierwszych filozofów greckich. Humanistyka I Przyrodoznawstwo, (3), 111–128. Pobrano z https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/hip/article/view/1028

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Arystoteles. Fizyka. III 204 b.

Arytsoteles. O duszy. I 5, 411, a 7.

Bator W. 1993. Myśl starożytnego Egiptu. Nomos, Kraków.

Bator W. 1995. Kosmogonia I kosmologia starożytnych Egipcjan. 3-4.

Canysev A.N. 1970. Egejskaja predfilosofija. Izdatelstvo Moskovskogo Universiteta, Moskva.

Cerny J. 1974. Religia starożytnych Egipcjan. PIW, Warszawa.

Cyceron O naturze bogów, I 10, 26.

Diels H., Krantz W. 1951-2. Die Fragmente der Vorsokratiker. Berlin, 12 A 9.

Diogenes Laertios. Żywoty i poglądy słynnych filozofów. I 24.

Egipskie teksty kosmologiczne i kosmogoniczne. Kwartalnik Filozoficzny, 1995, zesz. 3-4.

Gajda J. 1966. Kryzys linearnego modelu dziejów. Humanistyka i Przyrodoznawstwo 2, Olsztyn.

Guthrie W.K.C. 1975. A History of Greek Philosophy. T. I Cambridge University Press, Cambridge.

Guthrie W.K.C. 1996. Filozofowie greccy od Talesa do Arystotelesa. Znak, Kraków.

Horning E. 1991. Jeden czy wielu? Koncepcja Boga w starożytnym Egipcie. PWN, Warszawa.

Jaeger W. 1962. Paideia. T. I. Przeł. M. Plezia, Pax, Warszawa.

Jamblich De vita Pythagorica, 25 W: De Vogel C. J. 1966. Pythagoras and Early Pythagoreanism, Van Gorcum, Assen.

Kahn Ch. H. 1964. Anaximander and the Origins of Greek Cosmology. Columbia University Press, New York, London.

Kaku M. 1995. Hiperprzestrzeń. Prószyński i S-ka, Warszawa.

Kowalczyk W.S. 1993. Filozofia Boga. KUL, Lublin.

Krokiewicz A. 1995. Od Taesa do Platona. W: Zarys filozofii greckiej. Aletheia, Warszawa.

Lengaue W. 1994. Religijność starożytnych Greków. PWN, Warszawa.

Leśniak K. 1972. Materialiści greccy w epoce przedsokratejskiej. WP, Warszawa.

Lutosławski W. 1910. Początki filozofii greckiej. Gebethner i Wolff, Warszawa.

Mostowicz A. 1987. O tych, co z kosmosu, T. II, KAW, Warszawa.

Ochorowicz J. 1984. Wiedza tajemna w Egipcie. Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa.

Plutarch 1968. Stromata 2 W: Filozofia starożytna Grecji i Rzymu. Red. Legowicz J. PWN, Warszawa.

Reale G. 1993. Historia filozofii starożytnej. T. I. KUL, Lublin.

Ryszkiewicz M. 1995. Ziemia i życie. Rozważania o ewolucji i ekologii. Prószyński i S-ka, Warszawa.

Simplikios Physica. 24, 13. W: Gajda J. 1992. Główne stanowiska myśli filozoficznej starożytności. Uniwersytet Wrocławski, Wrocław.

Św. Augustyn O państwie Bożym. VIII 2.

The New Encyclopedia Britannica, 15th edition, 1974 – 1984. T. 12.

Trzciński Ł. 1995. Elementy pierwotnych kosmogonii. Kwartalnik Filozoficzny, 3-4.

Wiedemann A. 1890. Die Religion der alten Agypter, Munster.

Van der Lrew G. 1940. Altagyptischer Pantheismus. W: Frick W. H., Quellenstudien zur Religionsgeschichte, Berlin.

Vernant J. P. 1996. Źródła myśli greckiej. Wyd. Słowo, Gdańsk.

Zeller E. 1951. Outlines of the History of Greek Philosophy. Routledge & Kegan Paul Ltd., London, New York. Google Scholar