AKCENTY FILOZOFICZNE W PROZIE STANISŁAWA LEMA

Jacek Sobota

doi:10.31648/hip.8515

Published: 2022-12-061

No. 28 (2022)

Philosophical accents in Stanisław Lem’s work

Jacek Sobota

Humanities and Natural Sciences

Section: Articles

https://doi.org/10.31648/hip.8515

Abstract

The year 2021 was proclaimed the year of Stanisław Lem in Poland, due to the hundredth anniversary of his birth. This is a good opportunity for some summaries. The article is an attempt to outline some philosophical aspects of Lem’s science fiction literature. First of all, the epistemological issues finds its interesting development in the works of the author of The Invincible. The treatment of the subject of inter-civilization contact in such books as Eden or Solaris is considered to be Lem’s original contribution to the ideological output of science fiction literature in the world. In other hand, an ontological issues are linked in Lem’s work with a specifically understood “philosophy of fortuity” – the genealogy of which can be found in the meanders of the writer’s biography. The world in his novels (Investigation, Katar) works according to the principles of indeterminism, which find their confirmation in contemporary philosophical and sociological concepts.

Keywords:

science fiction, epistemology, ontology, philosophy of chance, determinism, indeterminism

Most read articles by the same author(s)

Jacek Sobota, Hipotezy pomocnicze , Humanities and Natural Sciences: No. 6 (2000)
Jacek Sobota, Philosophy of fantastic , Humanities and Natural Sciences: No. 20 (2014)
Jacek Sobota, The Political Alliances and Misalliances in Polish Science Fiction Literature , Humanities and Natural Sciences: No. 7 (2001)
Jacek Sobota, Fasada i matrioszka , Humanities and Natural Sciences: No. 20 (2014)
Jacek Sobota, Konieczność niekonieczna , Humanities and Natural Sciences: No. 7 (2001)
Jacek Sobota, V Krajowa Konferencja "Modelowanie cybernetyczne biologicznych" , Humanities and Natural Sciences: No. 6 (2000)
Jacek Sobota, Ontological strategies in selected litter and film works , Humanities and Natural Sciences: No. 27 (2021)
Jacek Sobota, Pro Memoria , Humanities and Natural Sciences: No. 11 (2005)

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Sobota, J. (2022). Philosophical accents in Stanisław Lem’s work. Humanities and Natural Sciences, (28), 145–163. https://doi.org/10.31648/hip.8515

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.

References

Čapek K. (1981), Marsjasz czyli na marginesie literatury, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Google Scholar

Gajewska A. (2016), Zagłada i gwiazdy. Przeszłość w prozie Stanisława Lema, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Google Scholar

Geier M. (1989), Eden: elementy semiologii „pozaziemskiej”, tłum. Z. Wawrzyniak, [w:] Lem w oczach krytyki światowej, J. Jarzębski (red.), Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Google Scholar

Jarzębski J. (2003), Wszechświat Lema, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Google Scholar

Kołakowski L. (1984), Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań, Wydawnictwo Aneks, Londyn.
Google Scholar

Krajewski M. (2017), Incydentologia, Fundacja Bęc Zmiana, Warszawa.
Google Scholar

Lem S. (1973), Eden, Wydawnictwo Iskry, Warszawa.
Google Scholar

Lem S. (1981), Golem XIV, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Google Scholar

Lem S. (1976), Katar, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Google Scholar

Lem S. (2013), Sława i fortuna, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Google Scholar

Lem S. (1961), Solaris, Wydawnictwo MON, Warszawa.
Google Scholar

Lem S. (1959), Śledztwo, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Google Scholar

Lem S. (1962), Wejście na orbitę, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Google Scholar

Lem S. (1966), Wysoki Zamek. Wiersze młodzieńcze, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Google Scholar

Lem T. (2009), Awantury na tle powszechnego ciążenia, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Google Scholar

Mayer-Schönberger V., Cukier K. (2014), Big Data. Rewolucja, która zmieni nasze myślenie, pracę i życie, tłum. M. Głatki, Wydawnictwo MT Biznes, Warszawa.
Google Scholar

Motycka A. (2007), Czynności poznawcze w nauce a epistemologia, [w:] Epistemologia współcześnie, M. Hetmański (red.), Wydawnictwo Universitas, Kraków.
Google Scholar

Orliński W. (2017), Lem. Życie nie z tej planety, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
Google Scholar

Płaza M. (2006), O poznaniu w prozie Stanisława Lema, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Google Scholar

Sloterdijk P. (2011), Kryształowy pałac. O filozoficzną teorię globalizacji, tłum. B. Cymbrowski, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Google Scholar

Stoff A. (1983), Powieści fantastycznonaukowe Stanisława Lema, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Poznań–Toruń.
Google Scholar

Stoff A. (1994), Sposoby stanowienia rzeczywistości niewerystycznej w początkowych partiach utworów science fiction, [w:] Fantastyka, fantastyczność, fantazmaty, A. Martuszewska (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk
Google Scholar