Filozofia fantastyki

Jacek Sobota

doi:10.31648/hip.497

Opublikowane: 2018-09-031

Nr 20 (2014)

Filozofia fantastyki

Jacek Sobota

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.31648/hip.497

Abstrakt

Autor artykułu próbuje udowodnić tezę, że pisarze tworzący literaturę science fiction często podejmują istotne problemy filozoficzne. Artykuł ogranicza się do dwóch pól tematycznych: epistemologii i ontologii w fantastyce. Problematyka ontologiczna wynika z samych rozróżnień gatunkowych wewnątrz fantastyki (literatura fa n tasy, science fiction, opowieści niesamowite), które warunkują strategie pisarskie w metodach kreacji rzeczywistości wyobrażonej. W ramach problematyki epistemologicznej artykuł koncentruje się na zagadnieniu wyimaginowanych scenariuszy kontaktu ludzkości z obcymi cywilizacjami oraz implikacjami - przede wszystkim filozoficznymi (antropologia filozoficzna, epistemologia) - wynikłymi z tego niezwykłego wydarzenia.

Słowa kluczowe:

science fiction, fantasy, baśń, ontologia, epistemologia, światy równoległe, utopia, dystopia, obcy

Inne teksty tego samego autora

Jacek Sobota, Hipotezy pomocnicze , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 6 (2000)
Jacek Sobota, Polityczne alianse i mezalianse polskiej literatury fantastycznonaukowej , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 7 (2001)
Jacek Sobota, Fasada i matrioszka , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 20 (2014)
Jacek Sobota, STRATEGIE ONTOLOGICZNE W WYBRANYCH UTWORACH LITERACKICH I FILMOWYCH , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 27 (2021)
Jacek Sobota, Konieczność niekonieczna , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 7 (2001)
Jacek Sobota, V Krajowa Konferencja "Modelowanie cybernetyczne biologicznych" , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 6 (2000)
Jacek Sobota, Pro Memoria , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 11 (2005)
Jacek Sobota, AKCENTY FILOZOFICZNE W PROZIE STANISŁAWA LEMA , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 28 (2022)

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Sobota, J. (2018). Filozofia fantastyki. Humanistyka I Przyrodoznawstwo, (20), 277–290. https://doi.org/10.31648/hip.497

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Aldiss B.W., Billion Year Spree. The True Story of Science Fiction, London 1973

Amis, Nowe mapy piekła, tłum. L. Jęczmyk, (w:) R. Handke, L. Jęczmyk, B. Okólska (red.),

Barmeyer E., Formy komunikacji, tłum. K. Jachimczak, (w:) Spór o SF, Wyd. Poznańskie, Poznań 1989

Baronian J.-B., Czy istnieje czysta science fiction?, tłum. B. Okólska, (w:) Spór o SF, Wyd. Poznańskie, Poznań 1989

Caillois R., Od baśni do science fiction, tłum. J. Lisowski, (w:) idem, Odpowiedzialność i styl. Eseje, PIW, Warszawa 1967

Delaney S. R., Babel-17, tłum. J. Pers, Solaris, Stawiguda 2008

Dukaj J., Szkoła, „Nowa Fantastyka” 1996

Geier M., Fantastyczny ocean Stanisława Lema (Przyczynek do semantycznej interpretacji powieści „Solaris"), tłum. R. Wojnakowski, (w:) J. Jarzębski (red.), Lem w oczach krytyki światowej, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1989

Gunn J., Droga do science fiction, t. 1: Od Gilgamesza do Wellsa, Alfa, Warszawa 1985

Handke R., Wokół tożsamości science fiction, „Fantastyka” 1985

Ingarden R., O dziele literackim, PWN, Warszawa 1960

Jarzębski J., Wszechświat Lema, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2002

Lem S., Fantastyka i futurologia, t. 1, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1989

Lem S., Solaris, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1961

Lipiec J., Ontologia świata realnego, WN PWN, Warszawa 1979

Lotman J.M., O znaczeniach we wtórnych systemach modelujących, „Pamiętnik Literacki” 1969

Motycka A., Czynności poznawcze w nauce a epistemologia, (w:) M. Hetmański (red.), Epistemologia współcześnie, Universitas, Kraków 2007

Muszyński Z., Epistemologiczne problemy w lingwistyce, (w:) M. Hetmański (red.), Epistemologia współcześnie, Universitas, Kraków 2007

Niewiadowski A., Literatura fantastycznonaukowa, WN PWN, Warszawa 1992

Opara S., Przedmiot i sposoby uprawiania filozofii, (w:) S. Opara, A. Kucner, B. Zielewska-Rudnicka (red.), Podstawy filozofii, Wyd. UWM, Olsztyn 2009

Pinker S., The Language Instict. The New Science o f Language and Mind, Penguin Book, London 1994

Schmerl R.B., Fantasy as Technique, „The Virginia Quaterly Review” 1967, nr 4

Sobota J., Konflikty moralne. Literatura fantastycznonaukowa jako próba symulacji sytuacji konfliktowych, Wyd. UWM, Olsztyn 2011

Sobota J., Ontologia w fantastyce, (w:) A. Bastek, G. Pacewicz (red.), Z punktu widzenia ontologii, Wyd. UWM, Olsztyn 2012

Sutin L., Boże inwazje. Życie Philipa K. Dicka, tłum. L. Jęczmyk, Rebis, Poznań 2005

Watts P., Ślepowidzenie, tłum. W. M. Próchniewicz, Mag, Warszawa 2008

Zgorzelski A., Fantastyka, utopia, science fiction, PWN, Warszawa 1980 Google Scholar