Dwójka – radio z kulturą. O kulturotwórczej misji Programu II Polskiego Radia. Ujęcie monograficzne
Mirosława Wielopolska-Szymura
dr, adiunkt w Instytucie Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Medioznawczyni i politolog. Zainteresowaniami naukowymi obejmuje problematykę radia jako medium, ze szczególnym uwzględnieniem radia publicznego, procesów cyfryzacji i konwergencji radia, a także roli radia w komunikowaniu międzynarodowym i komunikacji międzykulturowej. Zajmuje się też polityką kulturalną. Członek Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej (członek Komisji Rewizyjnej) oraz ECREA (European Communication Research and Education Association). Autorka m.in. opracowań: Radio as an Old and a New Medium: Sustaining Cultural Identities of Listeners (w: Radio: The Resilient Medium, red. Magdalena Oliveira, Grażyna Stachyra, Guy Starkey, Sunderland 2014); Techniczne aspekty cyfryzacji radia i telewizji w Polsce (w: Systemy medialne w dobie cyfryzacji, red. Zbigniew Oniszczuk, Katowice 2015); Radio w dyplomacji publicznej. Mediatyzacja polityki na odległość (w: Polityka w zmediatyzowanym świecie. Perspektywa politologiczna i medioznawcza, red. Małgorzata Adamik-Szysiak, Lublin 2016).
Abstrakt
Celem rozważań jest omówienie kulturotwórczej funkcji radia w ujęciu monograficznym na przykładzie działalności Programu II Polskiego Radia. Ważnym elementem analizy jest przyjęta perspektywa historyczna, która pozwala na wskazanie najważniejszych cech Dwójki na różnych etapach jej rozwoju oraz opis aktualnych działań podejmowanych w celu wypełnienia kulturotwórczej misji rozgłośni. Funkcja kulturotwórcza przejawia się w trzech wymiarach funkcjonalnych: 1) upowszechniania kultury, 2) edukacji kulturalnej i 3) twórczości artystycznej. Od powstania Dwójka była rozgłośnią poświęcającą dużo czasu antenowego na audycje o charakterze kulturalnym. Związani z nią byli i są wybitni dziennikarze i artyści, tworzący audycje radiowe o wysokim poziomie intelektualnym i estetycznym. Ważną częścią działalności Dwójki jest prowadzenie orkiestry radiowej oraz nagrywanie wykonawców w studiu radiowym, a także oryginalna twórczość radiowa – audycje w formie słuchowisk radiowych, dokumentów, reportaży czy Teatru Radia. Działania te są świadectwem wypełniania funkcji kulturotwórczej i stanowią bogaty dorobek kulturalny rozgłośni.
Słowa kluczowe:
Program II Polskiego Radia, Dwójka, funkcja kulturotwórcza, audycje kulturalne, radio publiczne, historia Programu IIBibliografia
Ustawa z dnia 29 grudnia 1992 roku o radiofonii i telewizji (Dz.U. 1993, poz. 34 z późn. zm.).
Opracowania
Grad J., Badania uczestnictwa w kulturze artystycznej w polskiej socjologii kultury, Poznań 1997.
Hopfinger M., Sztuka i komunikacja: sygnały zmian całej kultury, w: Nowe media w komunikacji społecznej XX wieku. Antologia, red. M. Hopfinger, Warszawa 2005, s. 448–460 .
Igraszki wiosenne i miliardy. Dawne ramówki Dwójki, [online] <http://www.polskieradio.pl/8/1874/Artykul/1728617,Igraszki-wiosenne-i-miliardy-Dawne-ramowki-Dwojki>, dostęp: 10.12.2016.
Jędrzejewski S., Radio publiczne w Europie, Warszawa 2015.
Kozielski M., Polskie Radio po 23 latach rozstało się z Marcinem Majchrowskim, [online] <http://www.press.pl/tresc/46745,polskie-radio-po-23-latach-rozstaje-sie-z-marcinem-majchrowskim>,dostęp: 12.12.2016.
Kozielski M., Radiowa Dwójka wprowadza kilka nowości, 9.09.2016, [online] <http://www.press.pl/tresc/45565,radiowa-dwojka-wprowadza-kilka-nowosci>, dostęp: 10.12.2016.
Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, Sprawozdanie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z działalności w 2015 roku, [online] <http://www.krrit.gov.pl/krrit/sprawozdania/>, dostęp: 3.12.2016.
Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, Wskaźniki słuchalności i audytorium programów radiowych w 2015 roku, [online] <http://www.krrit.gov.pl/dla-nadawcow-i-operatorow/kontrola-nadawcow/badania-odbioru-programow-radiowych-i-telewizyjnych/rynek-radiowy/raporty-okresowe/>,dostęp: 3.12.2016.
Krzemień-Ojak S., Ziemilski A., Wiedza o polityce kulturalnej. Próba typologii problemów, Warszawa 1984.
Kultura polska w dekadzie przemian, red. T. Kostyrko, M. Czerwiński, Warszawa 1999.
Kwiatkowski M.J., Kulisy radia, Warszawa 1973.
Kwiatkowski M.J., Narodziny Polskiego Radia. Radiofonia w Polsce w latach 1918–1929, Warszawa 1972.
Kwiatkowski M.J., „Tu Polskie Radio Warszawa”, Warszawa 1980.
Kwiatkowski M.J., Wrzesień 1939 w warszawskiej rozgłośni Polskiego Radia, Warszawa 1984.
Miszczak S., Radiofonia i telewizja w świecie 1920–1970, Warszawa 1971.
Nowe media w komunikacji społecznej XX wieku. Antologia, red. M. Hopfinger, Warszawa 2005.
Pisarek W., O mediach i języku, Kraków 2007.
Pleszkun-Olejniczakowa E., Kulturowy przekaz radia, w: Radio i społeczeństwo, red. G. Stachyra, E. Pawlak-Hejno, Lublin 2011, s. 225–242.
Polskie Radio w czasie II wojny światowej, red. A. Budzyński, K. Jasiewicz, Warszawa 2015.
Radio i społeczeństwo, red. G. Stachyra, E. Pawlak-Hejno, Lublin 2011.
„Radio i Świat”, wyd. z 3 października 1949 roku, za: Program II nadaje! – ważny moment w historii Polskiego Radia, [online] <http://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/946190,Program-II-nadaje-%E2%80%93-wazny-moment-w-historii-Polskiego-Radia>, dostęp: 10.12.2016.
Radio w cyfrowym świecie. Regionalne rozgłośnie radiowe, red. M. Łyszczarz, M. Sokołowski, Olsztyn 2016.
Stachyra G., Gatunki audycji w radiu sformatowanym, Lublin 2008.
Szpociński A., Edukacja kulturalna i uczestnictwo w kulturze, w: Kultura polska w dekadzie przemian, red. T. Kostyrko, M. Czerwiński, Warszawa 1999, s. 153–182.
Tusk: abonament rtv to haracz, 29.04.2008, [online] <https://www.wprost.pl/128832/Tusk-abonament-rtv-to-haracz>, dostęp: 3.12.2016.
Wielopolska-Szymura M., Misja radia publicznego, „Studia Medioznawcze” 2006, nr 3, s. 23–31.
Wielopolska-Szymura M., „Radiowy Dom Kultury” – o kulturotwórczej i edukacyjnej roli radia, w: Radio w cyfrowym świecie. Regionalne rozgłośnie radiowe, red. M. Łyszczarz, M. Sokołowski, Olsztyn 2016, s. 103–113.
Zwyrzykowski M., Studio Eksperymentalne Polskiego Radia i początki muzyki elektroakustycznej w Polsce, [online] <http://culture.pl/pl/artykul/studio-eksperymentalne-polskiego-radia-i-poczatki-muzyki-elektroakustycznej-w-polsce>, dostęp: 3.12.2016.
Strona internetowa Programu II Polskiego Radia
Dwójka – Polskie Radio, [online] <http://www.polskieradio.pl/8,Dwojka>, dostęp: listopad – grudzień 2016.
<p>dr, adiunkt w Instytucie Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Medioznawczyni i politolog. Zainteresowaniami naukowymi obejmuje problematykę radia jako medium, ze szczególnym uwzględnieniem radia publicznego, procesów cyfryzacji i konwergencji radia, a także roli radia w komunikowaniu międzynarodowym i komunikacji międzykulturowej. Zajmuje się też polityką kulturalną. Członek Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej (członek Komisji Rewizyjnej) oraz ECREA (European Communication Research and Education Association). Autorka m.in. opracowań: Radio as an Old and a New Medium: Sustaining Cultural Identities of Listeners (w: Radio: The Resilient Medium, red. Magdalena Oliveira, Grażyna Stachyra, Guy Starkey, Sunderland 2014); Techniczne aspekty cyfryzacji radia i telewizji w Polsce (w: Systemy medialne w dobie cyfryzacji, red. Zbigniew Oniszczuk, Katowice 2015); Radio w dyplomacji publicznej. Mediatyzacja polityki na odległość (w: Polityka w zmediatyzowanym świecie. Perspektywa politologiczna i medioznawcza, red. Małgorzata Adamik-Szysiak, Lublin 2016).</p> Polska
dr, adiunkt w Instytucie Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Medioznawczyni i politolog. Zainteresowaniami naukowymi obejmuje problematykę radia jako medium, ze szczególnym uwzględnieniem radia publicznego, procesów cyfryzacji i konwergencji radia, a także roli radia w komunikowaniu międzynarodowym i komunikacji międzykulturowej. Zajmuje się też polityką kulturalną. Członek Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej (członek Komisji Rewizyjnej) oraz ECREA (European Communication Research and Education Association). Autorka m.in. opracowań: Radio as an Old and a New Medium: Sustaining Cultural Identities of Listeners (w: Radio: The Resilient Medium, red. Magdalena Oliveira, Grażyna Stachyra, Guy Starkey, Sunderland 2014); Techniczne aspekty cyfryzacji radia i telewizji w Polsce (w: Systemy medialne w dobie cyfryzacji, red. Zbigniew Oniszczuk, Katowice 2015); Radio w dyplomacji publicznej. Mediatyzacja polityki na odległość (w: Polityka w zmediatyzowanym świecie. Perspektywa politologiczna i medioznawcza, red. Małgorzata Adamik-Szysiak, Lublin 2016).
