Walenty Barczewski's arguments for the Polishness of southern Warmia in the second half of the 19th century (based on the work "Kiermasy w Warmii")

Maria Biolik

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
https://orcid.org/0000-0003-1166-784X


Abstract

The article presents Priest Walenty Barczewski’s  arguments for the Polishness of southern Warmia, which belonged to the Prussian partition in the second half of the 19th century. At that time Warmia saw intensifying nationalistic anatagonisms and at the same time the sense of separateness of Warmians from the Catholic German and Masurian population began to develop. The rise of the national consciousness and the conviction about Warmia’s historical and cultural connection with Poland and the Polish nation was embraced by Priest W. Barczewski, which found confirmation in his work "Kiermasy na Warmii."

For Walenty Barczewski Polishness was linked to belonging to "the ancient Polish population" and the attachment of the people to the Catholic religion, which was identified with Polishness. He emphasized the Polishness of Warmia’s dialect, pointed out traditional Polish hospitality and the cultural experiences encoded in the language of Warmia’s inhabitatnts, which were close to the experiences of the Polish people.


Keywords:

Warmia, Polishness, national consciousness, Warmian dialect, Walenty Barczewski


Achremczyk 1997 - S. Achremczyk, Historia Warmii i Mazur, Wyd. II, Olsztyn 1997   Google Scholar

Achremczyk 2011 - S. Achremczyk, Warmia, Olsztyn 2011   Google Scholar

Bar. 1923. K. – Walenty Barczewski, Kiermasy na Warmiji. Wydanie czwarte znacznie rozszerzone, Olsztyn 1923.   Google Scholar

Bar. K. – Walenty Barczewski, Kiermasy na Warmii i inne pisma wybrane. Wydał i wstępem poprzedził Władysław Ogrodziński, Olsztyn 1984   Google Scholar

Biolik 2017 – Maria Biolik, Cechy fonetyczne gwary warmińskiej w „Kiermasach na Warmii” Walentego Barczewskiego, w: Socjolekt. Idiolekt. Idiostyl. Historia i współczesność, pod redakcją Urszuli Sokólskiej, Białystok 2017, s. 1-11.   Google Scholar

Chlebda 2017 – Wojciech Chlebda, Czy polskość jest (słownikowo) definiowalna? Sprawy Narodowościowe. Seria nowa, 2017 (49), s. 1-12.   Google Scholar

Chłosta 1997 - J. Chłosta, Księża trudnych czasów. Biografie 30 warmińskich duchownych, Olsztyn 1997, s. 9.   Google Scholar

Chłosta 2002 - J. Chłosta, Słownik Warmii, Olsztyn 2002, s. 27-28.   Google Scholar

Chłosta 2015 - Jan Chłosta, Niezwykły proboszcz z Brąswałdu, Olsztyn 2015.   Google Scholar

Chłosta 2017, Z Gryźlin do Berlina i polskiego Dębna. Nad bibliografią Jana Baczewskiego (1890-19580, Olsztyn 2017.   Google Scholar

Hochleitner 2013 - Janusz Hochleitner, Warmińskie łosiery. Studium lokalnego pielgrzymowania, Olsztyn 2013   Google Scholar

Jasiński 1983 – Janusz Jasiński, Świadomość narodowa na Warmii w XIX wieku. Narodziny i rozwój, Olsztyn 1983.   Google Scholar

Linde - M. Samuel Bogumił Linde, Słownik języka polskiego, t. I – VI, Warszawa 1994-1995. (reprint)   Google Scholar

Ogrodziński 1977, 1984 – Władysław Ogrodziński, Wstęp, w: Walenty Barczewski, Kiermasy na Warmii i inne pisma wybrane. Wydał i wstępem poprzedził Władysław Ogrodziński, Olsztyn 1977, s. 5 – 64, 1984, s. V – LXIV.   Google Scholar

Pospiszyl 1987 – A. Pospiszylowa, Toponimia południowej Warmii. Nazwy miejscowe, Olsztyn 1987.   Google Scholar

Rospond – Stanisław Rospond, Słownik nazw geograficznych Polski zachodniej i północnej. Według uchwał Komisji Ustalania Nazw Miejscowych pod przewodnictwem Stanisława Srokowskiego, Wrocław, Warszawa 1951.   Google Scholar

SFJP – Stanisław Skorupka, Słownik frazeologiczny języka polskiego, t. II, R/Ż, Warszawa 1989.   Google Scholar

SGOWiM III – Słownik gwar ostródzkiego, Warmii i Mazur, pod redakcją Zofii Stamirowskiej i Henryki Perzowej, Warszawa, Kraków 1993, t. III. H-K.   Google Scholar

SJP.Dor. - Słownik języka polskiego. Redaktor naczelny: Witold Doroszewski, tom I – XI, Warszawa 1958-1969 (reprint)   Google Scholar

Steffen – Wiktor Steffen, Słownik warmiński, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź 1984.   Google Scholar

Szyfer 1996 – Anna Szyfer, Warmiacy. Studium tożsamości, Poznań 1996.   Google Scholar

Taszycki 1973 - Witold Taszycki, Zadania i osiągnięcia Komisji Ustalania Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych przy Prezesie Rady Ministrów. w: Gospodarka i Administracja Terenowa 1968, nr 4, s. 11-12. Przedruk w: Rozprawy i Studia Polonistyczne, t. V. Onomastyka i historia języka polskiego, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1973, s. 9-13. Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo.   Google Scholar

Traba 1994 – Robert Traba, Niemcy – Warmiacy – Polacy 1871-1914. Z dziejów niemieckiego ruchu katolickiego i stosunków polsko-niemieckich w Prusach, Olsztyn 1994.   Google Scholar

Wakar 1982 – Andrzej Wakar, Przebudzenie narodowe Warmii 1886 -1893, Olsztyn 1982.   Google Scholar


Published
2019-04-25

Cited by

Biolik, M. (2019). Walenty Barczewski’s arguments for the Polishness of southern Warmia in the second half of the 19th century (based on the work "Kiermasy w Warmii"). Prace Językoznawcze, 21(2), 21–34. https://doi.org/10.31648/pj.3900

Maria Biolik 
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
https://orcid.org/0000-0003-1166-784X