The ballast or the heritage? Some aspects of the conceptualization of the past in view of collocations of the noun przeszłość (‘the past’) in the Polish language

Monika Szymańska




Abstract

This paper presents the results of cognitive semantic analysis of both: collocations of the
lexeme przeszłość (‘the past’) and grammatical structures associated with them. The aim
of the analysis is to reconstruct some elements of the mental image of the past reflected in
those language structures and to show some aspects of the conceptualization of the past
in Polish. The analysis shows that the past is perceived as a determinant shaping the
identity of a particular human being or some kind of community (e.g. nation). It indicates
that we tend to picture the past in our utterances as an important factor having an effect
on the presence and the future.


Keywords:

cognitive semantics, collocation, construction, the past, conceptualization of notion


Bartmiński J. (red.) (2003): Język w kręgu wartości. Lublin.   Google Scholar

Bartmiński J. (2006): Językowe podstawy obrazu świata. Lublin.   Google Scholar

Bartmiński J., Tokarski R. (red.) (1998): Profilowanie w języku i tekście. Lublin.   Google Scholar

Burzyńska A.B., Libura A. (2000): Obraz czasu w języku potocznym i naukowym. [W:] „Język a Kultura” 13: Językowy obraz świata i kultura. Red. A. Dąbrowska, J. Anusiewicz. „Acta Universitatis Wratislaviensis” 2218. Wrocław, s. 131–141.   Google Scholar

Dróżdż G. (2005): Metaforyka czasu – analiza porównawcza w języku polskim, angielskim i francuskim. [W:] Czas w języku i kulturze. Red. J. Arabski, E. Borkowska, A. Łyda. Katowice, s. 82–91.   Google Scholar

Evans V. (2004): How we conceptualize time: language, meaning and temporal cognition. „Essays in Arts and Sciences” 33, 2.   Google Scholar

Goldberg A.E. (1995): Constructions. A Construction Grammar Approach to Argument Structure. Chicago.   Google Scholar

Goldberg A.E. (2006): Constructions at Work. The Nature of Generalizations in Language. Oxford.   Google Scholar

Handke K. (2008): Socjologia języka. Warszawa.   Google Scholar

Haspelmath M. (1997): From space to time. Munich.   Google Scholar

Janda L.A. (2002): Concepts of case and time in Slavic. “Glossos” nr 3. Online: , dostęp: 15.04.2019.   Google Scholar

Kallas K. (1999): Przymiotnik. [W:] Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia. Red. R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel. Warszawa, s. 469–523.   Google Scholar

Krawuczka A (2005): Czas a językowy obraz świata. Uwagi o postrzeganiu czasu w niektórych językach słowiańskich. [W:] Czas w języku i kulturze. Red. J. Arabski, E. Borkowska, A. Łyda. Katowice, s. 67–72.   Google Scholar

Lakoff G., Johnson M. (1980): Metaphors We Live By. 1980.   Google Scholar

Langacker R. (2009): Gramatyka kognitywna. Wprowadzenie. Przeł. E. Tabakowska i in. Kraków.   Google Scholar

Łyda A. (2005): Czas, przestrzeń, komunikacja. [W:] Czas w języku i kulturze. Red. J. Arabski, E. Borkowska, A. Łyda. Katowice, s. 73–81.   Google Scholar

Narodowy Korpus Języka Polskiego. Online: , dostęp: 15.04.2019 (NKJP).   Google Scholar

Núñez, R. E., Sweetser E. (2006): With the Future Behind Them: Convergent Evidence From Aymara Language and Gesture in the Crosslinguistic Comparison of Spatial Construals of Time. „Cognitive Science” 30, s. 401–450.   Google Scholar

Pęzik P. (2012): Wyszukiwarka PELCRA dla danych NKJP. [W:] Narodowy Korpus Języka Polskiego. Red. A. Przepiórkowski i in. Warszawa, s. 253–273.   Google Scholar

Przepiórkowski i in. (red.) (2012): Narodowy Korpus Języka Polskiego. Warszawa.   Google Scholar

Przybylska R. (1985): Znaczenia temporalne polskich przyimków. „Polonica”. T. XI, s. 77–117.   Google Scholar

Przybylska R. (2006): Spacjalizacja c zasu w p rzyimkowych f razach t emporalnych. [W:] „Język a Kultura” 19: Czas – język – kultura. Red. A. Dąbrowska, A. Nowakowska. „Acta Universitatis Wratislaviensis” 2883. Wrocław, s. 45–59.   Google Scholar

Sinclair J. (2004): Trust the Text. Language, Corpus and Discourse. London.   Google Scholar

Wielki słownik języka polskiego PAN. Red. P. Żmigrodzki. Online: , dostęp: 15.04.2019 (WSJP PAN).   Google Scholar

Wojdyła-Świerzowska M. (2006): Słownictwo czasu i przestrzeni. [W:] „Język a Kultura” 19: Czas – język – kultura. Red. A. Dąbrowska, A. Nowakowska. „Acta Universitatis Wratislaviensis” 2883. Wrocław, s. 67–72.   Google Scholar


Published
2020-01-22

Cited by

Szymańska, M. (2020). The ballast or the heritage? Some aspects of the conceptualization of the past in view of collocations of the noun przeszłość (‘the past’) in the Polish language. Prace Językoznawcze, 22(1), 271–282. https://doi.org/10.31648/pj.4985

Monika Szymańska