Functional chrematonyms of dialectal base as a commercial way of gaining regional recipient

Izabela Łuc

Uniwersytet Śląski, Katowice
https://orcid.org/0000-0002-0899-5802


Abstract

The article concerns the role of dialect-based functional chrematonyms in the process
of attracting the regional (Upper Silesian) recipient. Not much attention has so far been
paid to the meaning of the names in this category so, thus it has become the subject
of the research. The article aims 1) to describe the commercial ways (model) of translocating
functional-categorical aspects of local dialect into the naming sphere; 2) to point out the structural-semantic naming variants, together with an attempt to determine the
phenomena and changing tendencies related to naming acts. The study focused on two
subcategories of functional chrematonyms: ideational and social ones; occasionally, some
other naming types beyond this classification were mentioned. The semantic-functional
analysis of names shows that in naming processes the Upper Silesian local dialect is
exploited as a valuating onymic tool and that some dialectal lexemes (bajtel, gryfny,
maszkety) are extremely popular. These dialectalisms 1) evaluate names, and as elements
of collocations with other units of language create commercial terms with clear meanings
for local recipients and 2) evaluate the Upper Silesian sphere and the microcommunity
which lives there. The extraordinary popularity of these lexemes in the naming acts
allows one to speak about the repeatability of creating scheme and about the phenomenon
of onymic fashion for dialectal units.


Keywords:

functional chrematonyms, regionality, glocalization, element of promotion, Upper Silesia


Barker Ch. (2004): Glocalization. [W:] The SAGE Dictionary of Cultural Studies. Red. Ch. Barker. London–Thousand Oaks–New Delhi.   Google Scholar

Bartmiński J. (2003): Miejsce wartości w językowym obrazie świata. [W:] Język w kręgu wartości. Studia semantyczne. Red. J. Bartmiński. Lublin, s. 59–86.   Google Scholar

Biolik M. (2015): Funkcja kumulatywna nazw własnych a etniczne stereotypy językowe. [W:] Funkcje nazw własnych w kulturze i komunikacji. Red. I. Sarnowska-Giefing, M. Balowski, M. Graf. Poznań, s. 51–62.   Google Scholar

Breza E. (1998): Nazwy obiektów i instytucji związanych z nowoczesną cywilizacją (chrematonimy). [W:] Polskie nazwy własne. Encyklopedia. Red. E. Rzetelska-Feleszko. Kraków, s. 342–362.   Google Scholar

Bruce S., Yearley S. (2006): Globalisation. [W:] The Sage Dictionary of Sociology. Red. S. Bruce, S. Yearley. London–Thousand Oaks–New Delhi.   Google Scholar

Cieślikowa A. (1996): Metody w onomastycznych badaniach różnych kategorii nazw własnych. „Onomastica” XLI, s. 5–19.   Google Scholar

Gałkowski A. (2007): Socjoideonimy a chrematonimy – miejsce nazw organizacji i inicjatyw społecznych w dynamice onimicznej języka. [W:] Nowe nazwy własne. Nowe tendencje badawcze. Red. A. Cieślikowa, B. Czopek-Kopciuch, K. Skowronek. Kraków, s. 495–508.   Google Scholar

Gałkowski A. (2011a): Chrematonimy w funkcji kulturowo-użytkowej. Onomastyczne studium porównawcze na materiale polskim, włoskim, francuskim. Łódź.   Google Scholar

Gałkowski A. (2011b): Chrematoonomoastyka jako autonomizująca się subdyscyplina nauk onomastycznych. [W:] Chrematonimia jako fenomen współczesności. Red. M. Biolik, J. Duma. Olsztyn, s. 181–193.   Google Scholar

Gałkowski A. (2012): Propozycje a rozstrzygnięcia terminologiczno-pojęciowe dotyczące chrematonimii. [W:] W komunikacyjnej przestrzeni nazw własnych i pospolitych. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Robertowi Mrózkowi. Red. I. Łuc, M. Pogłódek. Katowice, s. 189–200.   Google Scholar

Gałkowski A. (2014): Motywacja w procesach tworzenia chrematonimii marketingowej. „Poznańskie Spotkania Językoznawcze”. T. 27: Przestrzenie językoznawstwa. Prace dedykowane Profesor Irenie Sarnowskiej-Giefing. Red. M. Graf. Poznań, s. 63–72.   Google Scholar

Grabias S. (1999): Uwagi o wartościowaniu w socjolektach. [W:] Wartościowanie w dyskursie edukacyjnym. Studia Logopedyczne 5. Red. J. Ożdżyński, S. Śmiatkowski. Kraków, s. 53–67.   Google Scholar

Jaracz M. (2002): Uwagi na temat mody językowej w wybranych systemach nazw własnych. [W:] Moda jako problem lingwistyczny. Red. K. Wojtczuk. Siedlce, s. 177–287.   Google Scholar

Kaleta Z. (1998): Teoria nazw własnych. [W:] Polskie nazwy własne. Encyklopedia. Red. E. Rzetelska-Feleszko. Warszawa–Kraków, s. 15–36.   Google Scholar

Kosyl C. (1993): Chrematonimy. [W:] Współczesny język polski. Red. J. Bartmiński. Wrocław, s. 447–452.   Google Scholar

Lech-Kirstein D. (2015): Zwrot kulturowy w badaniach onomastycznych. [W:] Pogranicza językoznawstwa polonistycznego. Prace dedykowane Profesorowi Zygmuntowi Zagórskiemu i Karolowi Zierhofferowi dla uczczenia odnowienia doktoratów po pięćdziesięciu latach. Red. M. Rybka, P. Wiatrowski. Poznań, s. 85–95.   Google Scholar

Łuc I. (2015): Gry onimiczne jako modna strategia reklamowa. [W:] Kulturowy obraz mód społecznych. Red. J. Bujak-Lechowicz. Szczecin, s. 129–142.   Google Scholar

Łuc I. (2018): Komercyjna waloryzacja gwary śląskiej w reklamowej narracji. „Białostockie Archiwum Językowe” nr 18 [w druku].   Google Scholar

Łuc I. (2019a): Gwara śląska jako wartościujący determinant reklamowy. „Słowo. Studia Językoznawcze” nr 9 [w druku].   Google Scholar

Łuc I. (2019b): Chrematonimy marketingowe o podstawie gwarowej jako nośnik wartościowania przestrzeni Górnego Śląska [w druku].   Google Scholar

Młynarczyk E. (2010): Metaforyczne związki wyrazowe w nazwach placówek usługowo-handlowych we współczesnej polszczyźnie. „Język Polski” z. 4–5, s. 277–285.   Google Scholar

Młynarczyk E. (2016): Modne nazwy firmowe (na przykładzie nazw salonów kosmetycznych). „Poznańskie Spotkania Językoznawcze” 32, s. 117–125.   Google Scholar

Mrózek R. (2004): Nazwy własne jako przedmiot badawczy onomastyki. [W:] Nazwy własne w języku, kulturze i komunikacji społecznej. Red. R. Mrózek. Katowice, s. 9–19.   Google Scholar

Mrózek R. (2007): Regionalizacja w badaniach onomastycznych. [W:] Region w świetle nazw miejscowych. W setną rocznicę urodzin Profesora Stanisława Rosponda i w dwudziestą rocznicę śmierci Profesora Henryka Borka. Red. S. Gajda. Opole, s. 71–78.   Google Scholar

Mrózek R. (2016): Sfera onimiczna języka i jej właściwości kategorialno-funkcjonalne. Kraków.   Google Scholar

Ożóg K. (2001): Polszczyzna przełomu XX i XXI wieku. Wybrane zagadnienia. Rzeszów. Pelcowa H. (2010): Specyfika i tożsamość gwarowa regionu. [W:] Studia Dialektologiczne IV. Red. H. Kurek, A. Tyrpa, J. Wronicz. Kraków, s. 63–70.   Google Scholar

Pelcowa H. (2013): Gwara jako nośnik lokalnego i regionalnego dziedzictwa kulturowego. [W:] Niematerialne dziedzictwo kulturowe: źródła – wartości – ochrona. Red. J. Adamowski, K. Smyk, Lublin–Warszawa, s. 219–229.   Google Scholar

Piętkowa R. (1991): O aksjologizacji przestrzeni w języku i poezji. [W:] „Język a Kultura”. T. 2: Zagadnienia leksykalne i aksjologiczne. Red. J. Puzynina, J. Bartmiński. Wrocław, s. 187–196.   Google Scholar

Przybylska R. (2003): Wstęp do nauki o języku polskim. Kraków.   Google Scholar

Puzynina J. (1992): Język wartości. Warszawa.   Google Scholar

Puzynina J. (2004): Problemy wartościowania w języku i w tekście. [W:] Etnolingwistyka: problemy języka i kultury. T. 16. Red. J. Bartmiński. Lublin, s. 179–189.   Google Scholar

Rutkowski M. (2007): Nazwy własne w strukturze metafory i metonimii. Proces deonimizacji. Olsztyn.   Google Scholar

Rutkowski M. (2012): Słownik metafor i konotacji nazw własnych. Olsztyn.   Google Scholar

Rybka P. (2017): Gwarowa wymowa mieszkańców Górnego Śląska w ujęciu akustycznym (w oparciu o autorską metodę badawczą). Katowice [rozprawa doktorska].   Google Scholar

Rzetelska-Feleszko E. (2004): Kontynuacja i innowacyjność w nazewnictwie doby współczesnej. [W:] Nazwy własne w języku, kulturze i komunikacji społecznej. Red. R. Mrózek. Katowice, s. 131–139.   Google Scholar

Rzetelska-Feleszko E. (2007): Onomastyka kulturowa. [W:] Nowe nazwy własne. Nowe tendencje badawcze. Red. A. Cieślikowa, B. Czopek-Kopciuch, K. Skowronek. Kraków, s. 57–62.   Google Scholar

Wronicz J. (2013): Gwara jako element regionalnego dziedzictwa kulturowego. [W:] Niematerialne dziedzictwo kulturowe: źródła – wartości – ochrona. Red. J. Adamowski, K. Smyk. Lublin–Warszawa, s. 231–237.   Google Scholar

Żebrowska B. (2016): W krainie dzieciństwa – nazwy krakowskich przedszkoli. „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria językoznawcza”. Vol. 23 (43), nr 2, s. 263–281.   Google Scholar

, dostęp: 15.02.2019.   Google Scholar

, dostęp: 15.02.2019.   Google Scholar

, dostęp: 15.02.2018.   Google Scholar


Published
2020-07-30

Cited by

Łuc, I. (2020). Functional chrematonyms of dialectal base as a commercial way of gaining regional recipient. Prace Językoznawcze, 22(3), 147–164. https://doi.org/10.31648/pj.5713

Izabela Łuc 
Uniwersytet Śląski, Katowice
https://orcid.org/0000-0002-0899-5802