From the onomasticon of culture: Names of Poznań Bambers in the 18th century – research reconnaissance

Irena Sarnowska-Giefing

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu


Abstract

The article is an attempt to determine names which were used by colonists from Bamberg
(and their descendants), called Bambers, invited to derelict and deserted villages near
Poznań at the beginning of the 18th century. The thesis adopted in the article concerns
names as carriers of values that created the cultural identity of Bambers. The analysis
of the source material shows that the choice of names in this group was determined by the
Catholic model, based on the recognition of the Catholic religion and Catholic faith as an
authority in all social matters. The names of Bambers were a reflection of their Catholic
tradition and the cultural stability. The article also focuses on adaptation strategies that allowed this small ethno-cultural group to maintain a balance in the new environment
between the memory of their own roots and integration


Keywords:

name, name range, core value, genealogical identity, cultural identity, acculturation strategy, ethno-cultural group


Arneth K. (1956): Die Familiennamen des ehemaligen Hochstifts Bamberg. „Jahrbuch für fränkische Landesforschung“ 16, s. 143–454.   Google Scholar

Bach A. (1943): Die deutsche Personennamen. Heidelberg.
Crossref   Google Scholar

Bär M. (1882): Die „Bamberger” bei Posen. Zugleich ein Beitrag zur Geschichte der Polonisierungsbestreubungen in der Provinz Posen. Posen.   Google Scholar

Brzezińska A. W., Szczepaniak-Kroll A., Szymoszyn A. (2019): 300 lat Bambrów w Poznaniu. Poznań.   Google Scholar

Bauman Z. (2001): Tożsamość jaka była, jest i po co? [W:] Wokół problemów tożsamości. Red. A. Jawłowska. Warszawa, s. 8–25.   Google Scholar

Dzieje wsi wielkopolskiej (1959). Red. W. Rusiński. Poznań.   Google Scholar

Debus F. (2012): Namenkunde und Namengeschichte. Eine Einführung. Berlin.   Google Scholar

Debus F. (2015): Heiligenverehrung und Namengebung am Beispiel ausgewählter Namen. [W:] Funkcje nazw w kulturze i komunikacji. Red. I. Sarnowska-Giefing, M. Balowski, M. Graf. Poznań, s. 141–148.   Google Scholar

Fleischer W. (1964): Die Deutschen Personennamen. Berlin.   Google Scholar

Fros H., Sowa F. (2007): Księga imion i świętych. Kraków.   Google Scholar

Kłoskowska A. (1996): Kultury narodowe u korzeni. Warszawa.   Google Scholar

Kohlheim V. (1996): Die christliche Namengebung. [W:] Namenforschung. Ein internationales Handbuch zur Onomastik. Hrsg. Von E. Eichler. Berlin–New York, s. 1048–1057.   Google Scholar

Kohlheim V. (2000): Die Rufnamen der beiden ersten Bayreuther Stadtbücher (1430–1472). [W:] Stadtbücher als namenkundliche Quelle. Red. F. Debus. Stuttgart, s. 325–339.   Google Scholar

Kossmann O. (1978): Die Deutschen in Polen seit der Reformation. Historisch-geographische Skizzen. Siedlung, Sozialstruktur, Wirtschaft. Marburg-Lain.   Google Scholar

Kunze K. (2004): dtv-Atlas Namenkunde. Vor- und Familiennamen im Deutschen Sprachgebiet. München.   Google Scholar

Kutrzeba S., ks. Mańkowski A. (1938): Polskie Ustawy Wiejskie XV–XVIII w. „Archiwum Komisji Prawniczej PAU”. T. XI. Kraków.   Google Scholar

Lavabre M. C. (2014): Między historią a pamięcią: w poszukiwaniu metody. [W:] (Kon)teksty pamięci. Antologia. Red. K. Kończal. Warszawa, s. 53–63.   Google Scholar

Majewska E. M. (2015): Der Vorname Johannes, seine Neben- und Kurzformen in Deutschlanf, den Niederlanden und Belgien im 18. Und 20. Jahrhundert. [W:] Funkcje nazw własnych w kulturze i komunikacji. Red. I. Sarnowska-Giefing, M. Balowski, M. Graf. Poznań, s. 357–368.   Google Scholar

Malec M. (1994): Imiona chrześcijańskie w średniowiecznej Polsce. Kraków.   Google Scholar

Mrugalska-Banaszak M. (2019): 300 lat razem. Poznańscy Bambrzy. Poznań.   Google Scholar

Opisy i lustracje Poznania z XVI–XVIII w. (1960). Przygotował do druku M. J. Mika. Poznań.   Google Scholar

Palinciuc-Dudek E., Dudek P. (2017): W stronę asymilacji, integracji czy separacji? O imionach w aspekcie dwukulturowości i emigracji. „Onomastica” LXI/2, s. 253–263.
Crossref   Google Scholar

Paradowska M. (2013): Bambrzy mieszkańcy dawnych wsi miasta Poznania. Poznań.   Google Scholar

Plenzler A. (2019): Śladami Bambrów. Poznań.   Google Scholar

Posern-Zieliński A. (2019): Tożsamość zagrożona i odbudowana. Specyfika małych grup etnokulturowych. [W]: 300 lat Bambrów w Poznaniu. Wkład małych wspólnot migracyjnych w dziedzictwo kulturowe Polski. Red. W. W. Brzezińska, A. Szczepaniak-Kroll i A. Szymoszyn. Poznań, s. 15–41.   Google Scholar

Rutkowski J. (1956): Studia z dziejów wsi polskiej XVI–XVIII w. Warszawa.   Google Scholar

Sarnowska-Giefing I. (2020): „Czy Bamberka jest Poznanianką?”. Poznańskość Bambrów w świetle ich antroponimii. „Studia Linguistica”. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis 15, s. 213–226.
Crossref   Google Scholar

Seibicke W. (1987): Was bedeutet -haus in Frauennamen. „Namenkundliche Informationen“ 52, s. 37–39.   Google Scholar

Sierociuk J. (2019/20): Bamber – rozwój znaczeniowy wyrazu. [W:] Bambrzy. „Kronika Miasta Poznania”, s. 41–54.   Google Scholar

Skulina T. (1986/87): Najczęstsze imiona chrzestne kobiet w XIV i XV wieku. „Poznańskie Studia Polonistyczne” XIV/XV, s. 251–258.[Przedruk: T. Skulina (2008): Z przeszłości imion i nazwisk oraz dawnych form polskich. Red. A. Pihan-Kijasowa, I. Sarnowska-Giefing. Poznań, s. 182–192].   Google Scholar

Skulina T. (1988) (1989): Imiona kobiet w Wielkopolsce w XVII i XVIII wieku. „Slavia Occidentalis” XLV s. 47– 60 [Przedruk: T. Skulina: Z przeszłości imion i nazwisk oraz dawnych form polskich. Red. A. Pihan-Kijasowa, I. Sarnowska-Giefing. Poznań, s. 193–216].   Google Scholar

Smolicz J. J. (1987): Wartości rdzenne a tożsamość kulturowa, „Kultura i Społeczeństwo” z. 1, s. 59–75.   Google Scholar

Smolicz J. J. (1990): Język jako wartość podstawowa kultury. [W:] Język polski w świecie. Red. W. Miodunka. Warszawa–Kraków, s. 23–38.   Google Scholar

Strzelczyk J. (1990): Słowianie w północnowschodniej Bawarii w Średniowieczu. Dzieje problemu. „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Historia” XXIV. Toruń, s. 155–174.   Google Scholar

Strzelczyk J. (1996): Bamberg a Polska w średniowieczu. „Roczniki Historyczne” R. LXII, s. 73–83.   Google Scholar

Szczepaniak-Kroll A. (2010): Tożsamość poznańskich rodzin pochodzenia niemieckiego. Losy Bajerleinów i Dittrichów (XVIII–XX w.). Poznań.   Google Scholar

Szymoszyn A. (2019): Czy przybysze z Bambergu przywieźli ze sobą własnych świętych? [W:] Bambrzy. „Kronika Miasta Poznania” 2, s. 109–122.   Google Scholar

Waszczyńska K. (2014): Wokół problematyki tożsamości. „Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego” nr 6, s. 48–79.   Google Scholar

Wiesiołowski J. (1997): Socjotopografia późnośredniowiecznego Poznania. Poznań.   Google Scholar

Wiesiołowski J. (2000a): Jeżyce przed Bambrami (XVI–XVII w.). [W:] Jeżyce. „Kronika Miasta Poznania” 2, s. 16–29.   Google Scholar

Wiesiołowski J. (2000b): Jeżyce średniowieczne. [W:] Jeżyce. „Kronika Miasta Poznania” 2, s. 30–37.   Google Scholar

Wojciechowska Z. (2019): Materiały źródłowe do historii Bambrów w latach 1708–1783 w zasobach Archiwum Państwowego w Poznaniu. [W:] Bambrzy. „Kronika Miasta Poznania” 2, s. 29–40.   Google Scholar

Wysoczański W. (2000): Relacje między etnicznością, kulturą i etnolektem. „Rozprawy Komisji Językoznawczej Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego” XXVI, s. 101–111.   Google Scholar

Żarczyńska J. (2019): O osadnikach bamberskich w prasie polskiej od przełomu XIX i XX wieku do roku 1939. [W:] Bambrzy. „Kronika Miasta Poznania” 2, s. 142–155.   Google Scholar


Published
2021-06-30

Cited by

Sarnowska-Giefing, I. (2021). From the onomasticon of culture: Names of Poznań Bambers in the 18th century – research reconnaissance. Prace Językoznawcze, 23(2), 169–186. https://doi.org/10.31648/pj.6598

Irena Sarnowska-Giefing 
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu