Oikonyms as a form of expression of bilingualism. On the use of the settlement names in the Chronicle of the parish of Zawada Ks.

Daniela Pelka

Uniwersytet Opolski


Abstract

Over the years, the linguistic situation in Upper Silesia developed in such a way that nowadays many localities in the region have names that can be attributed to the German or Polish language system. If an author has different names of the same place at their disposal, it is interesting which of them is used in the text, as in such cases there is always a possibility that a given name will also convey content beyond the pure function
of designation. On the basis of the Chronicle of the Parish of Zawada Ks. – in the original: Chronik der Pfarrei Zawada Ks. – written in the post-war period by a bilingual parish
priest and containing accounts from the period up to 1957, the article presents in which languages the individual oikonyms are used in the text, showing at the same time that the use of names in German or Polish does not fulfil here a function exceeding mere identification of individual localities, but simply reflects the regional bilingualism of the
region and the individual bilingualism of the author of the text.


Keywords:

onomastics, oikonyms, bilingualism, chronicle, Upper Silesia, Zawada Książęca


Chmiel P. (2004): Oberschlesische Ortsnamen im historischen Wandel. „Oberschlesisches Jahrbuch” 2002/2003, S. 49–75.   Google Scholar

Choroś M. (2015): „Chrzty” nazewnicze i inne zmiany nazw miejscowych. [In:] B. Linek/A. Michalczyk (Hg.): Leksykon mitów, symboli i bohaterów Górnego Śląska XIX–XX wieku. Opole, S. 354–357.   Google Scholar

Choroś M./Jarczak Ł. (1995): Veränderungen von Orts- und Personennamen in Schlesien vor und nach dem Zweiten Weltkrieg / Zmiany nazw miejscowości i nazwisk na Śląsku przed II wojną światową i po 1945 roku. [In:] Gesellschaft für internationalen Kulturaustausch   Google Scholar

e.V. Berlin und Verein Schlesisches Institut Oppeln (Hg.): Wach auf mein Herz und denke. Zur Geschichte der Beziehungen zwischen Schlesien und Berlin-Brandenburg von 1740 bis heute / Przebudź się serce moje, i pomyśl. Przyczynek do historii stosunków między   Google Scholar

Śląskiem a Berlinem-Brandenburgią od 1740 roku do dziś. Berlin/Opole, S. 458–469.   Google Scholar

Choroś M./Jarczak Ł./Sochacka S. (1997): Słownik nazw miejscowych Górnego Śląska polsko-niemiecki i niemiecko-polski / Wörterbuch der Ortsnamen in Oberschlesien polnisch-deutsch und deutsch-polnisch. Opole/Kluczbork.   Google Scholar

Debus F. (2012): Namenkunde und Namengeschichte. Eine Einführung (= Grundlagen der Germanistik 51). Berlin.   Google Scholar

Groetschel K. (2014): Myśli kilka… (zamiast wstępu do wydania drugiego). [In:] K. Groetschel (Hg.): Kronika Parafii Ostropa. Gliwice, S. 9.   Google Scholar

Jakus-Borkowa E. (1999): Die ältesten geographischen Namensschichten in Oberschlesien. [In:] M.K. Lasatowicz/I. Surynt (Hg.): Prace Germanistyczne / Germanistische Werkstatt 1. Opole, S. 9–20.   Google Scholar

Jarczak Ł./Choroś M. (1993): Zmiany w nazewnictwie miejscowym i osobowym na Śląsku przed i po II Wojnie Światowej. „Śląsk Opolski” 1(8), rok III, styczeń–marzec, S. 12–21.   Google Scholar

Karczyńska H. (2001): Wstęp. [In:] H. Karczyńska (Hg.): Kronika Pawłowiczek: z dziejów parafii von Alfred Passon. Opole, S. 7–11.   Google Scholar

Księżyk F. (2008): Zur sprachlichen Varianz des Deutschen in Oberschlesien. „Studia Niemcoznawcze“ 37, S. 563–573.   Google Scholar

Kunze K. (2002): Wörter als Etiketten. Grundzüge der Namenkunde. [In:] J. Dittmann/C. Schmidt (Hg.): Über Wörter. Grundkurs Linguistik. Freiburg im Breisgau, S. 147–166.   Google Scholar

Linek B. (1999): Orts- und Namensänderungen in Oberschlesien in den Jahren 1922–1945 aus historischer Sicht. [In:] M. Hirschfeld/A. Trautmann (Hg.): Via Silesia. gdpv-Jahrbuch 1998. Beiträge der Gemeinschaft für deutsch-polnische Verständigung zur deutsch-polnischen Verständigung. Münster, S. 107–115.   Google Scholar

Morciniec N. (2011): Welche Sprachen kannten die ersten schlesischen Piastenherzöge? Von Wladislaus II. (*1105) bis Heinrich IV. († 1290). [In:] S. Prędota/A. Rudolph (Hg.): Der Worte Echo im Spiegel der Sprache. Festschrift für Maria Katarzyna Lasatowicz.   Google Scholar

Berlin (= SILESIA Schlesien im europäischen Bezugsfeld. Quellen und Forschungen. Bd. 12. Sonderband), S. 29–42.   Google Scholar

Pelka D. [im Druck]: Zur Sprache der „Chronik der Pfarrei Zawada Książęca“: Deutsch-polnische Sprachkontakterscheinungen auf der Ebene der Orthographie. [In:] Germanoslavica. Zeitschrift für germano-slawische Studien. Pelka D./Widok N. (Hg.) [im Druck a]: Chronik der Pfarrei Zawada Książęca von Ewald Pelka. Opole.   Google Scholar

Pelka D./Widok N. [im Druck b]: Einführung. [In:] D. Pelka/N. Widok (Hg.): Chronik der Pfarrei Zawada Książęca von Ewald Pelka. Opole.   Google Scholar

Riehl C.M. (2004): Sprachkontaktforschung. Eine Einführung. Tübingen.   Google Scholar

Rospond S. (1951): Słownik nazw geograficznych Polski zachodniej i północnej. Wrocław.   Google Scholar

Schwarz E. (1935): Die mundartlichen Grundlagen des gesamtschlesischen Sprachraumes. „Schlesisches Jahrbuch für deutsche Kulturarbeit im gesamtschlesischen Raume“ 7, S. 15–28.   Google Scholar

Słownik etymologiczny nazw geograficznych Śląska (1970–2014). Red. S. Sochacka. Bd. 1–16. Warszawa/Wrocław/Opole.   Google Scholar

Słownik etymologiczny nazw geograficznych Śląska (1992). Red. S. Sochacka. Bd. 6: Kos – Lig. Opole.   Google Scholar

Słownik etymologiczny nazw geograficznych Śląska (1994). Red. S. Sochacka. Bd. 7: Lig – Miez. Opole.   Google Scholar

Słownik etymologiczny nazw geograficznych Śląska (1997). Red. S. Sochacka. Bd. 8: Mię – Niż. Opole.   Google Scholar


Published
2021-12-10

Cited by

Pelka, D. (2021). Oikonyms as a form of expression of bilingualism. On the use of the settlement names in the Chronicle of the parish of Zawada Ks. Prace Językoznawcze, 23(4), 123–138. https://doi.org/10.31648/pj.7040

Daniela Pelka 
Uniwersytet Opolski