Word games, translator games – the intercultural dynamics of the language game (on the example of the aphorisms of Stanisław Jerzy Lec)
Katarzyna Sadowska-Dobrowolska
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w LublinieAbstract
The article is dedicated to reflection on the process of interpretation and translation of the
different types of wordplays, understood as both a linguistic and cultural phenomenon.
The presented analyzes of selected games and their translations are an introduction
to more extensive research aimed at developing new, or improving already used, techniques
for translating games and other linguistic and cultural phenomena. We analyze the
linguistic structures and the pragmatic aspect of games in order to highlight their
semantic dynamics as well as the special role of the translator. The collected material was
developed using, among others such research tools as component analysis, verification
of intrinsic motivation of meanings or pragmatic analysis of the message, focusing on the
diversity of cultural contexts. The analyzes presented in the article illustrate the examples
of which the translator, thanks to his creativity, succeeds in overcoming the obstacles
and preserving the original meaning of the game. The examples analyzed illustrate
the different degrees of creation and/or recreation of the game in the process of their
translation. They present the different types of games whose mechanism relates to the
formal structure, semantics and extratextual references (inter-linguistic and cultural).
Through such selection of examples, reflection on the intercultural dynamics of games
and the analysis of the role of translator in the process of their transmission to the target
language are complete and more diversified.
Keywords:
wordplays, translation of wordplays, semantic effect, equivalence, role of translator, dynamics of word gamesReferences
Balcerzan E. (1998): Czym jest nieprzekładalność – faktem praktyki translatorskiej czy zmyśleniem teoretyków? [W:] Przekład artystyczny a współczesne teorie translatologiczne. Red. P. Fast. Katowice, s. 57–72. Google Scholar
Buttler D. (1968): Polski dowcip językowy. Warszawa. Google Scholar
Delabastita D. (1996): Introduction. „The Translator. Studies in Intercultural Communication 2:2. Special Issue on Wordplay and Translation”, s. 1–22.
Crossref
Google Scholar
Delabastita D. (2004): Wordplay as a translation problem: a linguistic perspective. [W:] Übersetzung, translation, traduction. Red. H. Kittel, A.P. Frank, N. Greiner, T. Hermans, W. Koller, J. Lambert, F. Paul. Berlin–New York, s. 600–606.
Crossref
Google Scholar
Fast P. (1991): O granicach przekładalności. [W:] Przekład artystyczny. T. 1: Problemy teorii i krytyki. Red. P. Fast. Katowice, s. 19–31. Google Scholar
Głowiński M., Kostkiewiczowa T. et al. (red.) (1988): Słownik terminów literackich. Wrocław. Google Scholar
Grzegorczykowa R. (1990): Pojęcie językowego obrazu świata. [W:] Językowy obraz świata. Red. J. Bartmiński. Lublin, s. 39–46. Google Scholar
Heibert F. (1993): Das Wortspiel als Stilmittel und seine Übersetzung am Beispiel von sieben Übersetzungen des ‘Ulysses’ von James Joyce. Tübingen. Google Scholar
Henry J. (2003): La traduction des jeux de mots. Paris. Google Scholar
Jędrzejko E. (1997): Strategia tekstotwórcza a gry językowe w literackich nazwach własnych. [W:] Gry w języku, literaturze i kulturze. Red. E. Jędrzejko, U. Żydek-Bednarczuk. Warszawa, s. 65–75. Google Scholar
Kielar B. (1988): Tłumaczenie i koncepcje translatoryczne. Wrocław. Google Scholar
Korniejenko A. (1995): Dlaczego nieprzekładalność jest niemożliwa? [W:] Między oryginałem a przekładem. Red. J. Konieczna-Twardzikowa, U. Kropiwiec, M. Filipowicz-Rudek. Kraków, s. 155–163. Google Scholar
Ladmiral J.-R. (2014): Sourcier ou cibliste. Paris. Google Scholar
Lec St. J. (2006): Myśli nieuczesane. Wszystkie. Warszawa. Google Scholar
Lec St. J. (2000): Nouvelles pensées échevelées (Traduit par André et Zofia Kozimor). Paris. Google Scholar
Leppihalme R. (1996): Caught in the Frame. A Target-Culture View point on Allusive Wordplay.„The Translator. Studies in Intercultural Communication 2:2. Special Issue on Wordplay and Translation”, s. 199–218.
Crossref
Google Scholar
Marco J. (2010): The translation of wordplay in literary texts. Typology, techniques and factors in a corpus of English-Catalan source text and target text segments. „Target” 22(2), s. 264–297.
Crossref
Google Scholar
Pajdzińska A., Tokarski R. (1996): Językowy obraz świata – konwencja i kreacja. „Pamiętnik Literacki” 87/4, s. 143–158. Google Scholar
Perek M. (1995): Zabawy z humorem, czyli o tłumaczeniu komizmu. [W:] Między oryginałem a przekładem. Red. J. Konieczna-Twardzikowa, U. Kropiwiec, M. Filipowicz-Rudek. Kraków, s. 193–198. Google Scholar
Sadowska-Dobrowolska K. (2016): Traduction ancrée dans la culture: les connotations linguistiques comme un défi traductologiques. [W:] Traduire les (Non)-Dits. Red. S. Berbinski. Saarbrücken, s. 83–93. Google Scholar
Tokarski R. (2004): Semantyka barw we współczesnej polszczyźnie. Lublin. Google Scholar
Walkiewicz B. (2005): Traduction des jeux de mots. Łask. Google Scholar
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
