Tzw. ekspresywne jeden – znaczenie i funkcja

Magdalena  Żabowska

doi:10.31648/pj.7607

Semantics and functions of the so-called expressive jeden

Magdalena Żabowska

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

DOI: https://doi.org/10.31648/pj.7607

Abstract

This paper is concerned with expressive vocabulary, it focuses on Polish the “expressive”
word jeden [Pol. ‘one’]. The article refers to discussions on the function of this expression
(Mel’čuk and Milićević 2011; Kosek 2020). The undertaken analysis is rooted in the
structural semantics, and it investigates the contemporary meaning and function of jeden.
The article scrutinizes differences between functions of evaluative nouns and exclamatives,
and also between jeden and other expressions, in particular intensifiers. The scrutiny
starts from syntactic features of jeden and proceeds to semantic analyses. It is underlined
that expressiveness, intensification, predication, and reference are functions of other
elements of the sentence rather than of jeden. The findings enable one to make a connection
between jeden and the category of anaphora. The paper demonstrates that the so-called
expressive component might be analysed as a meaning of a given type of sentence,
a meaning of the entire construction, or as a function of the element of the construction.

Keywords:

expressive vocabulary, colloquial Polish, evaluative lexis, intensification, reference

References

Bańko M. (2008): O tzw. prozodii semantycznej i jej opisie w słownikach. [W:] Nowe studia leksykograficzne 2. Red. P. Żmigrodzki, R. Przybylska. Kraków, s. 151–161. Google Scholar

Bogusławski A. (1977): O identyfikacji zdań w wyrażeniami okazjonalnymi. „Przegląd Humanistyczny” 2, s. 39–56. Google Scholar

Bogusławski A. (2009): Myśli o gwiazdce i o regule. Warszawa. Google Scholar

Danielewiczowa M. (2014): Struktura i znaczenie eksklamatywów: na materiale współczesnej polszczyzny. Warszawa. Google Scholar

Grochowski M. (1991): Frazy nominalne generyczne w zdaniach ogólnych i w zdaniach analitycznych. [W:] Problemy opisu gramatycznego języków słowiańskich. Red. M. Grochowski. Warszawa, s. 61–74. Google Scholar

Grzegorczykowa R. (1990): Wprowadzenie do semantyki językoznawczej. Warszawa. Google Scholar

Kamasa V. (2015): Prozodia semantyczna. Pojęcie, problemy, przydatność. „Socjolingwistyka” 24, s. 105–120.
Crossref Google Scholar

Kosek I. (2010): Z problemów opisu tzw. form deprecjatywnych. „Prace Językoznawcze” XII, s. 105–114. Google Scholar

Kosek I. (2020): „A to prostak jeden!” – o ekspresywnej jednostce „jeden”. „Prace Językoznawcze” XXII/1, s. 119–130.
Crossref Google Scholar

Mel’čuk I., Milićević J. (2011): The Budalo jedna! – Type Construction in Contemporary Serbian. “Journal of Slavic Linguistics” 19(1), s. 85–118, DOI: 10.1353/jsl.2011.0010.
Crossref Google Scholar

Topolińska Z. (1984): Składnia grupy imiennej. [W:] Gramatyka współczesnego języka polskiego: składnia. Red. Z. Topolińska. Warszawa, s. 301–389. Google Scholar

Topolińska Z. (2008): Wtórna copula „to” w języku literackim. [W:] tejże: Z Polski do Macedonii. Studia językoznawcze. T. 1: Problemy predykacji. Kraków, s. 36–41. Google Scholar

Wajszczuk J. (2005): O metatekście. Warszawa. Google Scholar

Wierzbicka A. (1969): Dociekania semantyczne. Wrocław. Google Scholar

Żabowska M. (2017): Niedookreślenie, dekonkretyzacja i zmienne językowe – o quasi-tautologicznych układach typu „ten i ten”, „to i to”, „tak a tak”. „LingVaria” (1)23, s. 115–129.
Crossref Google Scholar

Download

PDF (Język Polski)

Published

2022-03-31

Cited by

Żabowska, M. . (2022). Semantics and functions of the so-called expressive jeden. Prace Językoznawcze, 24(1), 187–201. https://doi.org/10.31648/pj.7607