Tzw. ekspresywne jeden – znaczenie i funkcja

Magdalena  Żabowska

doi:10.31648/pj.7607

Tzw. ekspresywne jeden – znaczenie i funkcja

Magdalena Żabowska

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

DOI: https://doi.org/10.31648/pj.7607

Анотація

Artykuł dotyczy słownictwa ekspresywnego, przedmiotem opisu jest polskie „ekspresywne”
wyrażenie jeden. Artykuł nawiązuje do dyskusji na temat funkcji tego wyrażenia
(Mel’čuk, Milićević 2011; Kosek 2020). Przeprowadzona analiza jest zakorzeniona
w semantyce strukturalnej, autorka omawia współczesne znaczenie i funkcję wyrażenia
jeden. W artykule opisano różnice między funkcjami rzeczowników wartościujących
i eksklamatywów, a także między jeden a innymi wyrażeniami, w szczególności
intensyfikatorami. Autorka wychodzi od cech składniowych jeden, następnie przechodzi
do analiz semantycznych. Wykazuje, że ekspresywność, intensyfikacja, predykacja czy
referencja są funkcją innych elementów zdania, a nie jeden. Ustalenia autorki pozwalają
powiązać jeden z kategorią anafory. W artykule wykazano, że tzw. komponent ekspresywny
może być rozpatrywany jako znaczenie danego typu zdania, znaczenie całej konstrukcji
lub jako funkcja elementu konstrukcji.

Ключові слова:

słownictwo ekspresywne, polszczyzna potoczna, leksyka oceniająca, intensyfikacja, referencja

Посилання

Bańko M. (2008): O tzw. prozodii semantycznej i jej opisie w słownikach. [W:] Nowe studia leksykograficzne 2. Red. P. Żmigrodzki, R. Przybylska. Kraków, s. 151–161. Google Scholar

Bogusławski A. (1977): O identyfikacji zdań w wyrażeniami okazjonalnymi. „Przegląd Humanistyczny” 2, s. 39–56. Google Scholar

Bogusławski A. (2009): Myśli o gwiazdce i o regule. Warszawa. Google Scholar

Danielewiczowa M. (2014): Struktura i znaczenie eksklamatywów: na materiale współczesnej polszczyzny. Warszawa. Google Scholar

Grochowski M. (1991): Frazy nominalne generyczne w zdaniach ogólnych i w zdaniach analitycznych. [W:] Problemy opisu gramatycznego języków słowiańskich. Red. M. Grochowski. Warszawa, s. 61–74. Google Scholar

Grzegorczykowa R. (1990): Wprowadzenie do semantyki językoznawczej. Warszawa. Google Scholar

Kamasa V. (2015): Prozodia semantyczna. Pojęcie, problemy, przydatność. „Socjolingwistyka” 24, s. 105–120.
Crossref Google Scholar

Kosek I. (2010): Z problemów opisu tzw. form deprecjatywnych. „Prace Językoznawcze” XII, s. 105–114. Google Scholar

Kosek I. (2020): „A to prostak jeden!” – o ekspresywnej jednostce „jeden”. „Prace Językoznawcze” XXII/1, s. 119–130.
Crossref Google Scholar

Mel’čuk I., Milićević J. (2011): The Budalo jedna! – Type Construction in Contemporary Serbian. “Journal of Slavic Linguistics” 19(1), s. 85–118, DOI: 10.1353/jsl.2011.0010.
Crossref Google Scholar

Topolińska Z. (1984): Składnia grupy imiennej. [W:] Gramatyka współczesnego języka polskiego: składnia. Red. Z. Topolińska. Warszawa, s. 301–389. Google Scholar

Topolińska Z. (2008): Wtórna copula „to” w języku literackim. [W:] tejże: Z Polski do Macedonii. Studia językoznawcze. T. 1: Problemy predykacji. Kraków, s. 36–41. Google Scholar

Wajszczuk J. (2005): O metatekście. Warszawa. Google Scholar

Wierzbicka A. (1969): Dociekania semantyczne. Wrocław. Google Scholar

Żabowska M. (2017): Niedookreślenie, dekonkretyzacja i zmienne językowe – o quasi-tautologicznych układach typu „ten i ten”, „to i to”, „tak a tak”. „LingVaria” (1)23, s. 115–129.
Crossref Google Scholar

##plugins.themes.libcom.download##