A cognitive perspective on animal-based similitative derivatives in Polish
Olga Kielak
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w LublinieAbstract
The study analyses nationwide, dialectal and sociolectal word-formations (nominal, adjectival and verbal structural derivatives) created from the names of selected domestic animals. Following Ronald Langacker’s proposal, the author tries to answer the question how new words are formed. In addition, the analysis of the collected material shows what derivatives reveal about the human conceptualisation of the world and how Ronald Langacker’s Cognitive Grammar and Jerzy Bartmiński’s Lublin-based Ethnolinguistics are close to each other.
Keywords:
similitative derivative, associative (onomasiological) derivative, word-formation motivation, ethnolinguistics, cognitive linguisticsReferences
Bartmiński J. (1988): Definicja kognitywna jako narzędzie opisu konotacji. [W:] Konotacja. Red. J. Bartmiński. Lublin, s. 169–183. Google Scholar
Bartmiński J. (1990): Punkt widzenia, perspektywa interpretacyjna, językowy obraz świata. [W:] Językowy obraz świata. Red. J. Bartmiński. Lublin, s. 109–127. Google Scholar
Bartmiński J. (1993): Styl potoczny. [W:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. T. 2. Red. J. Bartmiński. Wrocław, s. 115–134. Google Scholar
Bartmiński J. (2006): Porównanie jako gra na stereotypach. Podobieństwo realne, podobieństwo kulturowo stanowione. [W:] Podobieństwo. Red. H. Kardela, Z. Muszyński, M. Rajewski. Lublin, s. 153–162. Google Scholar
Bartmiński J. (2020): O (a)symetrii semantycznej wzroku i słuchu. [W:] Między słowem i obrazem. Red. J. Winiarska, A. Załazińska. Kraków, s. 41–48.
Crossref
Google Scholar
Brzozowska M. (2000): Derywaty onomazjologiczne (asocjacyjne) w językowym obrazie świata. [W:] „Język a Kultura”. T. 13: Językowy obraz świata i kultura. Red. A. Dąbrowska, J. Anusiewicz. Wrocław, s. 143–152. Google Scholar
Głaz A. (2013): Prostowanie zwierciadła. Przyczynek do (jeszcze?) niezaistniałej dyskusji nt. kondycji lubelskiej etnolingwistyki. „Biuletyn PTJ” 69, s. 139–151. Google Scholar
Grzegorczykowa R., Puzynina J. (1984): Problemy ogólne słowotwórstwa. [W:] Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia. Red. R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel. Warszawa, s. 307–331. Google Scholar
Grzegorczykowa R., Szymanek B. (1993): Kategorie słowotwórcze w perspektywie kognitywnej. [W:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. T. 2. Red. J. Bartmiński. Wrocław 1993, s. 459–476. Google Scholar
Kardela H. (1994): Metaforyczne rozszerzenie kategorii a onomazjologiczna perspektywa znaczenia wyrażeń. [W:] Podstawy gramatyki kognitywnej. Red. H. Kardela. Warszawa, s. 77–84. Google Scholar
Kardela H. (2006): (Nie)podobieństwo w morfologii: amalgamaty kognitywne. [W:] Kognitywistyka. Google Scholar
T. 2. Red. H. Kardela, Z. Muszyński, M. Rajewski. Lublin, s. 195–210. Google Scholar
Kardela H. (2014): Blends, Acronyms and Nonce Words: A Cognitive Grammar Account. [W:] From Sound to Meaning in Context. Studies in Honour of Piotr Ruszkiewicz. Red. A. Witalisz. Frankfurt am Main, s. 129–14. Google Scholar
Kempf Z. (1985): Wyrazy „gorsze” dotyczące zwierząt. „Język Polski” 65, s. 125–144. Google Scholar
Kempf Z. (1989): Dwa aspekty wyrazów negatywnych dotyczących zwierząt. „Język Polski” 69, s. 208–209. Google Scholar
Kielak O. (2018): Językowo-kulturowy obraz zwierząt domowych w polskiej tradycji ludowej. Maszynopis rozprawy doktorskiej, napisanej pod kierunkiem prof. dr hab. S. Niebrzegowskiej- Bartmińskiej w Instytucie Filologii Polskiej UMCS w Lublinie. Google Scholar
Kielak O. (2020): Zwierzęta domowe w języku i kulturze. Studium etnolingwistyczne. Lublin. Google Scholar
Kielak O. (2021): Końska mięta (Mentha arvensis), kobyli szczaw (Rumex obtusifolius) i krowi mlecz (Taraxacum officinale). O nazwach zwierząt domowych w ludowych fitonimach. „LingVaria”. T. 16, nr 2(32), s. 151–166.
Crossref
Google Scholar
Kielak O. (2022): The symbolism of domestic animals in Polish erotic folk lyrics. „Folklore”. T. 133, nr 2, s. 158–179.
Crossref
Google Scholar
Langacker R.W. (1988): A Viev of Linguitic Semantics. [W:] Topics in Cognitive Linguistics. Red. B. Rudzka-Ostyn. Amsterdam, s. 49–90.
Crossref
Google Scholar
Langacker R.W. (1995): Wykłady z gramatyki kognitywnej. Kazimierz nad Wisłą, grudzień 1993. Red. H. Kardela. Lublin. Google Scholar
Langacker R.W. (2005): Wykłady z gramatyki kognitywnej. Lublin 2001. Red. H. Kardela, P. Łozowski. Lublin. Google Scholar
Langacker R.W. (2009): Gramatyka kognitywna. Wprowadzenie. Tłum. E. Tabakowska i in. Kraków. Google Scholar
Langacker R.W. (2016): Nominal structure in cognitive grammar. The Lublin lectures. Red. A. Głaz, H. Kowalewski, P. Łozowski. Lublin. Google Scholar
Łozowski P. (1999): Panchronia, czyli językoznawstwo bez synchronii. [W:] Przeszłość w językowym obrazie świata. Red. A. Pajdzińska, P. Krzyżanowski. Lublin, s. 25–50. Google Scholar
Mierzwińska-Hajnos A. (2017): Fuga deamonum czyli dziurawiec jako amalgamat pojęciowy. Studium kognitywne. „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 29, s. 27–41.
Crossref
Google Scholar
Niebrzegowska-Bartmińska S. (2020): Definiowanie i profilowanie pojęć w (etno)lingwistyce. Lublin. Google Scholar
Pajdzińska A. (1990): Antropocentryzm frazeologii potocznej. „Etnolingwistyka” 3, s. 59–68. Google Scholar
Pawłowski E. (1974): Polskie nazwy roślin (Próba klasyfikacji semantycznej). [W:] Studia indoeuropejskie. Red. J. Kuryłowicz. Wrocław, s. 163−169. Google Scholar
Przybylska R. (2002): Polisemia przyimków polskich w świetle semantyki kognitywnej. Kraków. Google Scholar
Przybylska R. (2006): Schematy wyobrażeniowe a semantyka polskich prefiksów czasownikowych do-, od-, prze-, roz-, u-. Kraków. Google Scholar
Puzynina J. (1994): Kategorie słowotwórcze w świetle lingwistyki kognitywnej. [W:] En slavisti humanismens tegn. Festskrift till Kristine Heltberg. Red. P. Jacobsen at al. Kopenhaga, s. 79–85. Google Scholar
Tabakowska E. (2004): O językowych wyznacznikach punktu widzenia. [W:] Punkt widzenia w języku i w kulturze. Red. J. Bartmiński, S. Niebrzegowska-Bartmińska, R. Nycz. Lublin, s. 47–65. Google Scholar
Tabakowska E. (2013): A linguistic picture, image, or view of ‘Polish Cognitive Studies’. [W:] The Linguistic Worldview. Ethnolinguistics, Cognition, and Culture. Red. A. Głaz, D.S. Danaher, P. Łozowski. London, s. 321–338. Google Scholar
Tokarski R. (1993): Słownictwo jako interpretacja świata. [W:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. T. 2. Red. J. Bartmiński. Wrocław, s. 335−362. Google Scholar
Tolstaja S.M. (2018): Świat człowieka i jego granice w świetle danych językowych. „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 33, s. 15–30.
Crossref
Google Scholar
Waniakowa J. (2012): Polskie gwarowe nazwy dziko rosnących roślin zielnych na tle słowiańskim. Zagadnienia ogólne. Kraków. Google Scholar
Waszakowa K. (1996): Słowotwórstwo w gramatyce kognitywnej (problem nominalizacji). „Biuletyn PTJ” 52, s. 113−125. Google Scholar
Waszakowa K. (2004): Punkt widzenia konceptualizatora jako kategoria kognitywnego opisu derywatów słowotwórczych. [W:] Punkt widzenia w języku i w kulturze. Red. J. Bartmiński, S. Niebrzegowska-Bartmińska, R. Nycz. Lublin, s. 197−208. Google Scholar
Waszakowa K. (2015): Kognitywistyczne ujęcia derywatów słowotwórczych a koncepcja Miloša Dokulila. „Biuletyn PTJ” LXXI, s. 111–126. Google Scholar
Waszakowa K. (2017): Kognitywno-komunikacyjne aspekty słowotwórstwa. Wybrane zagadnienia opisu derywacji w języku polskim. Warszawa. Google Scholar
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.