Polish Community of the ’Internal Borderlands’ at the Turn of the 20th and 21st Centuries. Cultural and Identity Changes

Halina Kurek

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
https://orcid.org/0000-0002-9578-7293


Abstract

The objective of the article is to present the changes that, after 1989, and particularly after 2004, occurred in the language and culture of the Polish communities living in the internal (territorial, virtual and individual) borderlands and their influence on the cultural identity of Poles. These changes are discussed based on materials collected in southern Poland (in the regins of Nowy Sącz and Podhale) and in the Low Beskid mountains in south-eastern Poland. By ‘internal (psychological, individual) borderland’ within a country, the author refers to the contact between two linguistic and cultural complexes: the rural and the municipal one, as well as the virtual borderland of two cultures: the national and the regional, i.e. local culture (related to one’s identity), and techno-managerial culture, which has a global range.


Keywords:

‘internal borderland’, language, culture, identity


Alvarez R.R., Collier G.A. (1994): The long haul in Mexican trucking: traversing the borderlands of the north and the south. „American Ethnologist”. T. 21, nr 3, s. 606–627.
Crossref   Google Scholar

Chlebowczyk J. (1975): Procesy narodotwórcze we wschodniej Europie środkowej w dobie kapitalizmu: od schyłku XVIII do początków XX wieku. Kraków.   Google Scholar

Engelking A., Golachowska E., Zielińska A. (2008): Tożsamość, język i pamięć w sytuacji pogranicza. Uwagi wprowadzające. [W:] Tożsamość – Język – Rodzina. Z badań na pograniczu słowiańsko-bałtyckim. Red. A. Engelking, E. Golachowska, E. Zielińska.   Google Scholar

Warszawa, s. 7–24.   Google Scholar

Fiń A. (2007): Społeczno-kulturowy obraz pogranicza polsko-ukraińskiego: analiza socjologiczna. [W:] Ponad granicami. Kultura, literatura i język obszarów pogranicza. Red. J. Kułakowska-Lis, K. Sikora. Krosno, s. 27–40.   Google Scholar

Gerlach T. (1972): Środowisko geograficzne powiatu krośnieńskiego. [W:] Krosno. Studia z dziejów miasta i regionu (do roku 1918). T. I. Red. J. Garbacik. Kraków, s. 7–40.   Google Scholar

Greń Z. (2012): Tożsamość jako narzędzie operacjonalizacji relacji międzyludzkich. [W:] Konstrukcje i dekonstrukcje tożsamości. T. II: Tożsamość wobec wielojęzyczności. Red. E. Golachowska, A. Zielińska. Warszawa, s. 13–18.   Google Scholar

Handke K. (1992): Przedmowa. [W:] Słowiańskie pogranicza językowe. Red. K. Handke. Warszawa, s. 5.   Google Scholar

Kłoskowska A. (1996): Kultury narodowe u korzeni. Warszawa.   Google Scholar

Kostyrko T. (2003): Pytania o tożsamość kulturową w perspektywie integracji z Unią Europejską. Konteksty problemu. „Kultura Współczesna. Teoria – Interpretacje – Praktyka” 1–2(35–36), s. 7–12.   Google Scholar

Krzysztofek K. (2003): Spójność Unii Europejskiej a problemy wielokulturowości i wieloetniczności. „Kultura Współczesna. Teoria – Interpretacje – Praktyka” 1–2(35–36), s. 13–29.   Google Scholar

Kurek H. (1995): Przemiany językowe wsi regionu krośnieńskiego. Studium socjolingwistyczne. Kraków.   Google Scholar

Kurek H. (2003): Przemiany leksyki gwarowej na Podkarpaciu. Kraków.   Google Scholar

Kurek H. (2009): Polska wieś południowo-wschodniego pogranicza – trzy typy języka i kultury   Google Scholar

(na przykładzie regionu krośnieńskiego). [W:] W kręgu języka. Materiały konferencji „Słowotwórstwo   Google Scholar

– słownictwo – polszczyzna kresowa” poświęconej pamięci Profesor Zofii Kurzowej,   Google Scholar

Kraków 16–17 maja 2008. Red. M. Skarżyński, M. Szpiczakowska. Kraków, s. 123–133.   Google Scholar

Kurek H. (2010): Przemiany kulturowo-językowego wizerunku polskiej wsi w ostatnim półwieczu   Google Scholar

(na przykładzie gwar małopolskich). „Studia Dialektologiczne” IV. Red. H. Kurek,   Google Scholar

A. Tyrpa, J. Wronicz. Kraków, s. 71–79.   Google Scholar

Kurek H. (2016): Krakowianie o wiejskich korzeniach. Podzielona tożsamość. „Socjolingwistyka”
Crossref   Google Scholar

XXX, s. 73–80.   Google Scholar

Kurek H. (2019): Współczesna polska wieś – pogranicze języków i kultur. „Rozprawy Komisji   Google Scholar

Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego”. T. LXVII, s. 209–217.   Google Scholar

Kurek H. (2023): Globalizacja a językowo-kulturowy przekaz tożsamościowy Polaków o wiejskich korzeniach. [W:] Horyzont polszczyzny. Prace ofiarowane Profesorowi Stanisławowi Dubiszowi w pięćdziesięciolecie Jego pracy naukowej i dydaktycznej. Red. M. Piasecka,   Google Scholar

M. Wojtyńska-Nowotka. „Poradnik Językowy”. Vol. okolicznościowy, s. 515–523.   Google Scholar

Lubaś W. (2009): Polityka językowa. Opole.   Google Scholar

Nikitorowicz J. (1995): Pogranicze. Tożsamość. Edukacja międzykulturowa. Białystok.   Google Scholar

Nowicka E. (1991): Wprowadzenie. Inny jako obcy. [W:] Religia a obcość. Red. E. Nowicka. Kraków, s. 9–25.   Google Scholar

Reinfuss R. (1990): Śladami Łemków. Warszawa.   Google Scholar

Pasieka A. (2016): Jak uratować pogranicze? O teoretycznych modach i metodologicznych pułapkach. „Wielogłos” 2(28), s. 125–144.   Google Scholar

Sadowski A. (1995): Pogranicze polsko-białoruskie. Tożsamość mieszkańców. Białystok.   Google Scholar

Skudrzyk A., Urban K. (2010): Małe ojczyzny. Świadomość językowo-kulturowa społeczności lokalnych. Katowice.   Google Scholar

Straczuk J. (2012): Społeczne konteksty negocjowania tożsamości przez praktyki językowe. [W:] Konstrukcje i dekonstrukcje tożsamości. T. II: Tożsamość wobec wielojęzyczności. Red. E. Golachowska, A. Zielińska. Warszawa, s. 43–47.   Google Scholar

Szymczak M. (red.) (1979): Słownik języka polskiego. T. II. Warszawa.   Google Scholar

Wróbel H. (1980): Uwagi teoretyczno-metodologiczne o badaniu odmian współczesnej polszczyzny. [W:] Współczesna polszczyzna i jej odmiany. Red. H. Wróbel. Katowice, s. 9–16.   Google Scholar

Żarski W. (2008): Tożsamość kulinarna jako wykładnik odrębności kulturowej. [W:] Tożsamość na styku kultur. Red. I. Masojć, R. Naruniec. Wilno, s. 80–92.   Google Scholar


Published
2023-09-30

Cited by

Kurek , H. (2023). Polish Community of the ’Internal Borderlands’ at the Turn of the 20th and 21st Centuries. Cultural and Identity Changes. Prace Językoznawcze, 25(3), 107–116. https://doi.org/10.31648/pj.9185

Halina Kurek  
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
https://orcid.org/0000-0002-9578-7293