Polish Community of the ’Internal Borderlands’ at the Turn of the 20th and 21st Centuries. Cultural and Identity Changes
Abstract
The objective of the article is to present the changes that, after 1989, and particularly after 2004, occurred in the language and culture of the Polish communities living in the internal (territorial, virtual and individual) borderlands and their influence on the cultural identity of Poles. These changes are discussed based on materials collected in southern Poland (in the regins of Nowy Sącz and Podhale) and in the Low Beskid mountains in south-eastern Poland. By ‘internal (psychological, individual) borderland’ within a country, the author refers to the contact between two linguistic and cultural complexes: the rural and the municipal one, as well as the virtual borderland of two cultures: the national and the regional, i.e. local culture (related to one’s identity), and techno-managerial culture, which has a global range.
Keywords:
‘internal borderland’, language, culture, identityReferences
Alvarez R.R., Collier G.A. (1994): The long haul in Mexican trucking: traversing the borderlands of the north and the south. „American Ethnologist”. T. 21, nr 3, s. 606–627.
Crossref
Google Scholar
Chlebowczyk J. (1975): Procesy narodotwórcze we wschodniej Europie środkowej w dobie kapitalizmu: od schyłku XVIII do początków XX wieku. Kraków. Google Scholar
Engelking A., Golachowska E., Zielińska A. (2008): Tożsamość, język i pamięć w sytuacji pogranicza. Uwagi wprowadzające. [W:] Tożsamość – Język – Rodzina. Z badań na pograniczu słowiańsko-bałtyckim. Red. A. Engelking, E. Golachowska, E. Zielińska. Google Scholar
Warszawa, s. 7–24. Google Scholar
Fiń A. (2007): Społeczno-kulturowy obraz pogranicza polsko-ukraińskiego: analiza socjologiczna. [W:] Ponad granicami. Kultura, literatura i język obszarów pogranicza. Red. J. Kułakowska-Lis, K. Sikora. Krosno, s. 27–40. Google Scholar
Gerlach T. (1972): Środowisko geograficzne powiatu krośnieńskiego. [W:] Krosno. Studia z dziejów miasta i regionu (do roku 1918). T. I. Red. J. Garbacik. Kraków, s. 7–40. Google Scholar
Greń Z. (2012): Tożsamość jako narzędzie operacjonalizacji relacji międzyludzkich. [W:] Konstrukcje i dekonstrukcje tożsamości. T. II: Tożsamość wobec wielojęzyczności. Red. E. Golachowska, A. Zielińska. Warszawa, s. 13–18. Google Scholar
Handke K. (1992): Przedmowa. [W:] Słowiańskie pogranicza językowe. Red. K. Handke. Warszawa, s. 5. Google Scholar
Kłoskowska A. (1996): Kultury narodowe u korzeni. Warszawa. Google Scholar
Kostyrko T. (2003): Pytania o tożsamość kulturową w perspektywie integracji z Unią Europejską. Konteksty problemu. „Kultura Współczesna. Teoria – Interpretacje – Praktyka” 1–2(35–36), s. 7–12. Google Scholar
Krzysztofek K. (2003): Spójność Unii Europejskiej a problemy wielokulturowości i wieloetniczności. „Kultura Współczesna. Teoria – Interpretacje – Praktyka” 1–2(35–36), s. 13–29. Google Scholar
Kurek H. (1995): Przemiany językowe wsi regionu krośnieńskiego. Studium socjolingwistyczne. Kraków. Google Scholar
Kurek H. (2003): Przemiany leksyki gwarowej na Podkarpaciu. Kraków. Google Scholar
Kurek H. (2009): Polska wieś południowo-wschodniego pogranicza – trzy typy języka i kultury Google Scholar
(na przykładzie regionu krośnieńskiego). [W:] W kręgu języka. Materiały konferencji „Słowotwórstwo Google Scholar
– słownictwo – polszczyzna kresowa” poświęconej pamięci Profesor Zofii Kurzowej, Google Scholar
Kraków 16–17 maja 2008. Red. M. Skarżyński, M. Szpiczakowska. Kraków, s. 123–133. Google Scholar
Kurek H. (2010): Przemiany kulturowo-językowego wizerunku polskiej wsi w ostatnim półwieczu Google Scholar
(na przykładzie gwar małopolskich). „Studia Dialektologiczne” IV. Red. H. Kurek, Google Scholar
A. Tyrpa, J. Wronicz. Kraków, s. 71–79. Google Scholar
Kurek H. (2016): Krakowianie o wiejskich korzeniach. Podzielona tożsamość. „Socjolingwistyka”
Crossref
Google Scholar
XXX, s. 73–80. Google Scholar
Kurek H. (2019): Współczesna polska wieś – pogranicze języków i kultur. „Rozprawy Komisji Google Scholar
Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego”. T. LXVII, s. 209–217. Google Scholar
Kurek H. (2023): Globalizacja a językowo-kulturowy przekaz tożsamościowy Polaków o wiejskich korzeniach. [W:] Horyzont polszczyzny. Prace ofiarowane Profesorowi Stanisławowi Dubiszowi w pięćdziesięciolecie Jego pracy naukowej i dydaktycznej. Red. M. Piasecka, Google Scholar
M. Wojtyńska-Nowotka. „Poradnik Językowy”. Vol. okolicznościowy, s. 515–523. Google Scholar
Lubaś W. (2009): Polityka językowa. Opole. Google Scholar
Nikitorowicz J. (1995): Pogranicze. Tożsamość. Edukacja międzykulturowa. Białystok. Google Scholar
Nowicka E. (1991): Wprowadzenie. Inny jako obcy. [W:] Religia a obcość. Red. E. Nowicka. Kraków, s. 9–25. Google Scholar
Reinfuss R. (1990): Śladami Łemków. Warszawa. Google Scholar
Pasieka A. (2016): Jak uratować pogranicze? O teoretycznych modach i metodologicznych pułapkach. „Wielogłos” 2(28), s. 125–144. Google Scholar
Sadowski A. (1995): Pogranicze polsko-białoruskie. Tożsamość mieszkańców. Białystok. Google Scholar
Skudrzyk A., Urban K. (2010): Małe ojczyzny. Świadomość językowo-kulturowa społeczności lokalnych. Katowice. Google Scholar
Straczuk J. (2012): Społeczne konteksty negocjowania tożsamości przez praktyki językowe. [W:] Konstrukcje i dekonstrukcje tożsamości. T. II: Tożsamość wobec wielojęzyczności. Red. E. Golachowska, A. Zielińska. Warszawa, s. 43–47. Google Scholar
Szymczak M. (red.) (1979): Słownik języka polskiego. T. II. Warszawa. Google Scholar
Wróbel H. (1980): Uwagi teoretyczno-metodologiczne o badaniu odmian współczesnej polszczyzny. [W:] Współczesna polszczyzna i jej odmiany. Red. H. Wróbel. Katowice, s. 9–16. Google Scholar
Żarski W. (2008): Tożsamość kulinarna jako wykładnik odrębności kulturowej. [W:] Tożsamość na styku kultur. Red. I. Masojć, R. Naruniec. Wilno, s. 80–92. Google Scholar
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.