The Polish-language version of the French grammar book by François de Wailly (1792) in light of Onufry Kopczyński’s grammatical terminology
Abstract
Applying the research methodology used in the history of linguistics, the study presents a synthesis of Polish grammatical terminology included in the grammar book of French written by François de Wailly, translated into Polish by Kajetan Kamieński. The work covers the subject matter including phonetics, spelling, morphology, syntax, and punctuation. The article discusses approximately a hundred Polish grammatical terms, and on this basis a conclusion is drawn that the translation by Kamieński proves to be
a modern grammar, containing the latest Polish grammatical nomenclature of the current
time, codified by Onufry Kopczyński in Gramatyka dla szkół narodowych [‘Grammar
book of Polish for national schools’] (1778–1785). This shows that Kamieński took most
of the terms from Kopczyński’s work. The study is the first analysis of the Polish-language
version of the grammar book by de Wailly in literature on lingustics.
Keywords:
grammatical terminology, history of grammars, history of linguistics, the French language, the Polish languageReferences
DAF = Dictionnaire de l’Académie française en ligne, https://www.dictionnaire-academie.fr Google Scholar
Kamieński K. (1802): Gramatyka albo pierwsze początki języka francuskiego. Edycja druga powiększona. Warszawa, https://crispa.uw.edu.pl/object/files/621747/display/Default. Google Scholar
Krótki zbiór… = Wailly F. de (1792): Abrégé de la grammaire française de M. de Wailly = Krótki zbiór gramatyki francuskiej Pana Wailly. Przekład K. Kamieński. Warszawa, https://polona.pl/item/abrege-de-la-grammaire-francoise-de-m-de-wailly-krotki-zbior-grammatykifrancuzkiey, MTM0MTA1NDA3. Google Scholar
SHTG = Decyk-Zięba W. et al. (red.) (w opracowaniu): Słownik historyczny terminów gramatycznych online, https://shtg.uw.edu.pl/ Google Scholar
Wailly F. de (1759): Abrégé de la grammaire française. Paris, https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k82627s. Google Scholar
Wailly F. de. (1770): Principes généraux et particuliers de la langue française…, sixième édition. Paris, https://books.google.pl/books?id=wAxbAAAAcAAJ. Google Scholar
Blanco X., Bogacki K. (2014): Introduction à l’histoire de la langue française. Bellaterra. Google Scholar
CKP = Biblioteka Narodowa (1970): Centralny Katalog Poloników XVII–XVIII wieku. Warszawa, https://polona.pl/card_catalogs/centralny-katalog-polonikow-xvii-xviiiwiek,ODYzODk5MTg/. Google Scholar
Decyk-Zięba W. (2020): O kształtowaniu się polskiej terminologii gramatycznej. „Poradnik Językowy” 5, s. 60–75.
Crossref
Google Scholar
Estreicher = Estreicher K. (online): Bibliografia XIX wieku. [W:] Elektroniczna baza bibliografii Estreichera, https://www.estreicher.uj.edu.pl/xixwieku/. Google Scholar
Foremniak K. (2014): O sztuce przestankowania w Polsce i we Włoszech. Rozwój normy interpunkcyjnej od XVI wieku do współczesności. Warszawa.
Crossref
Google Scholar
Fournier J.-M. (2013): Histoire des théories du temps dans les grammaires françaises, nouvelle édition. Lyon, http://books.openedition.org/enseditions/4724.
Crossref
Google Scholar
Jakubczyk M. (w druku): Polska terminologia gramatyczna w podręcznikach do nauki języka francuskiego (Duchênebillot, Malicki, Nałęcz-Moszczeński). Google Scholar
Koronczewski A. (1961): Polska terminologia gramatyczna. Warszawa. Google Scholar
Kresa M. (2014): Onufry Kopczyński: „Grammatyka dla szkół narodowych”. [W:] Dawne ortografie, gramatyki i podręczniki języka polskiego. Internetowe kompendium edukacyjne. Red. W. Decyk-Zięba et al., https://gramatyki.uw.edu.pl/book/162. Google Scholar
Michalski J. (1964–1965): Kamieński Kajetan. [W:] Polski słownik biograficzny. T. XI. Wrocław, http://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/kajetan-kamienski. Google Scholar
Nikliborc A. (1961): Les manuels du français publiés en Pologne au XVIIIe siècle. „Rozprawy Komisji Językowej Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego” 3, s. 151–178. Google Scholar
Podracki J. (2007): Konstrukcje złożone w gramatykach języka polskiego (rys historyczny). Warszawa. Google Scholar
Skubalanka T. (1959): Stanowisko O. Kopczyńskiego wobec nowotworów językowych. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Filologia Polska” 1(2), s. 3–50, https://kpbc.ukw.edu.pl/dlibra/plain-content?id=20489. Google Scholar
