Pozycja spoczynkowa języka u niemowląt – norma i zaburzenia funkcji

Agnieszka Borowiec

Laboratorium Mowy w Warszawie
https://orcid.org/0009-0001-6580-8321

Anita Lorenc

Uniwersytet Warszawski
https://orcid.org/0000-0002-7614-0881


Abstract

Celem artykułu jest opis prawidłowej pozycji spoczynkowej języka u niemowląt oraz jej zaburzeń, przedstawiony na tle rozwoju anatomiczno-funkcjonalnego rejonu ustno-twarzowego w okresie prenatalnym. W pracy uwzględniono opis budowy anatomicznej języka oraz stabilizacji funkcjonalnej pozycji spoczynkowej układu stomatognatycznego w świetle wybranych pozycji z literatury. Przedstawiono analizy badań własnych dotyczących normatywnej i zaburzonej pozycji spoczynkowej języka u dziesięciorga niemowląt (5 prawidłowo rozwijających się i 5 z zaburzeniami funkcji prymarnych), opracowane w ramach studium wielokrotnego przypadku. Ich wyniki dowodzą istnienia automatycznego, bezwysiłkowego mechanizmu kontroli rejonu ustno-twarzowego obecnego już od narodzin, gdzie kluczową i nadrzędną rolę wobec pozostałych funkcji prymarnych pełni pozycja spoczynkowa języka. Jej wzorzec będzie przekładał się bezpośrednio na rozwój artykulacji, w związku z czym przeprowadzone badania mają fundamentalne znaczenie w zakresie lingwistycznych podstaw logopedii.


Schlagworte:

funkcje prymarne, normatywna i zaburzona pozycja spoczynkowa języka, niemowlęta, badanie logopedyczne


Avery J.K., Chiego D.J. (2006): Essentials of Oral Histology and Embryology: A Clinical Approach. St. Louis.   Google Scholar

Bartel H. (2012): Embriologia. Wyd. V. Warszawa.   Google Scholar

Bielawska-Victorini H., Doniec-Zawidzka I., Rucińska-Grygiel B., Wędrychowska-Szulc B. (2008): Rozwój i wzrost twarzy. [W:] Zarys współczesnej ortodoncji. Red. I. Karłowska. Warszawa, s. 18–58.   Google Scholar

Borowiec A. (2018): Kinestetyczne mechanizmy wytwarzania mowy. Zależności czynnościowo-morfologiczne. [Niepublikowana rozprawa doktorska. Materiały Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego].   Google Scholar

Donders F.C. (1875): Under den Mechanismus des Saugens. „Pflügers Archiv” 10, s. 91–94.
Crossref   Google Scholar

Engelke W., Jung K., Knösel M. (2011): Intra-oral compartment pressures: a biofunctional model and experimental measurements under different conditions of posture. „Clinical Oral Investigations” 15, s. 165–176.
Crossref   Google Scholar

Gołąb B. (1998): Anatomia czynnościowa obwodowego układu nerwowego. Lublin.   Google Scholar

Hazelbaker A.K. (2010): Tongue-Tie, Morphogenesis, Impact, Assessment and Treatment. Ohio.   Google Scholar

Hiraki K., Yamada Y., Kurose M., Ofusa W., Sugiyama T., Ishida R. (2016): Application of a barometer for assessment of oral functions: Donders space. „Journal of Oral Rehabilitation” Vol. 44, Issue 1, s. 65–72.
Crossref   Google Scholar

Kantaputra P.N., Paramee M., Kaewkhampa A., Hoshino A., Lees M., McEntagart M., Masrour N., Moore G.E., Pauws E., Stanier P. (2011): Cleft lip with cleft palate, ankyloglossia, and hypodontia are associated with TBX22 mutations. „Journal of Dental Research” 90(4), s. 450–455.
Crossref   Google Scholar

Kier W.M., Smith K.K. (1985): Tongues, tentacles and trunks: the biomechanics of movement in muscular-hydrostats. „Zoological Journal of the Linnean Society” Vol. 83, Issue 4, s. 307–324.
Crossref   Google Scholar

Knychalska-Karwan Z. (2000): Język – fizjologia i patologia. Kraków.   Google Scholar

Kornas-Biela D. (1998): Prenatalne uwarunkowania rozwoju mowy. [W:] Opieka logopedyczna od poczęcia. Red. B. Rocławski. Gdańsk, s. 13–23.   Google Scholar

Kornas-Biela D. (2002): Okres prenatalny. [W:] Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów rozwoju człowieka. T. 2. Red. B. Harwas-Napierała, M. Przetacznik-Gierowska, J. Trempała. Warszawa, s. 17–46.   Google Scholar

Lorenc A., Borowiec A. (2024): Normatywna pozycja spoczynkowa języka. Badania wstępne z wykorzystaniem systemu EMA i techniki CBCT. „Prace Językoznawcze” XXVI/4, s. 69–92.
Crossref   Google Scholar

Łabiszewska-Jaruzelska F. (1981): Czynność narządu żucia i jej rozwój. [W:] Zarys ortopedii szczękowej – ortodoncji. Red. A. Masztalerz. Warszawa.   Google Scholar

Łasiński W. (1974): Anatomia głowy dla stomatologów. Warszawa.   Google Scholar

Masztalerz A. (red.) (1981): Zarys ortopedii szczękowej – ortodoncji. Warszawa.   Google Scholar

Mackiewicz B. (1998): Znaczenie pionizacji końca języka dla poprawnej artykulacji głosek. [W:] Opieka logopedyczna od poczęcia. Red. B. Rocławski. Gdańsk.   Google Scholar

Miller J.L., Sonies B.C., Macedonia C. (2003): Emergence of oropharyngeal, laryngeal and swallowing activity in the developing fetal upper aerodigestive tract: an ultrasound evaluation. „Early Human Development” 71, s. 61–87.
Crossref   Google Scholar

Mills N., Geddes D.T., Amirapu S., Mirjalili S.A. (2020): Understanding the Lingual Frenulum: Histological Structure, Tissue Composition, and Implications for Tongue Tie Surgery. „International Journal of Otolaryngology” 28, 12 ss.
Crossref   Google Scholar

Moss M.L., Rankow R.M. (1968): The role of the Functional Matrix in Mandibular Growth. „Angle Orthodontics” 38(2), s. 95–103.   Google Scholar

Nazar K. (2004): Wysiłek fizyczny i adaptacja do środowiska naturalnego. [W:] Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej. Red. W.Z. Traczyk, A. Trzebski. Warszawa, s. 890–914.   Google Scholar

Niechaj A. (2004): Fizjologia receptorów. [W:] Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej. Red. W.Z. Traczyk, A. Trzebski. Warszawa, s. 93–99.   Google Scholar

Ostapiuk B. (2013): Dyslalia ankyloglosyjna. O krótkim wędzidełku języka, wadliwej wymowie i skuteczności terapii. Szczecin.   Google Scholar

Pisulska-Otremba A. (1995): Rozwój narządu żucia. [W:] Ortopedia szczękowa. Zasady i praktyka. Red. F. Łabiszewska-Jaruzelska. Warszawa, s. 13–45.   Google Scholar

Proffit W.R. (1978): Equilibrium theory revisited: factors influencing position of the teeth. „The Angle Orthodontist” 48, s. 175–186.   Google Scholar

Proffit W.R. (2007): Wczesne etapy rozwoju. [W:] Ortodoncja współczesna. T. 1. Red. W.R. Proffit, H. Fields, D. Sarver, A. Komorowska. Wrocław, s. 71–104.   Google Scholar

Reicher M., Łasiński W. (2008): Jama ustna i gruczoły ślinowe. Podrozdział: Język. [W:] Anatomia człowieka. T. 2. Red. A. Bochenek. Warszawa, s. 93–111.   Google Scholar

Rakosi T., Jonas I., Graber T.M. (1993): Orthodontic – Diagnosis. Stuttgart–New York.   Google Scholar

Ronin-Walknowska E., Samborska M., Płonka T. (2006): Nieprawidłowości języka u płodu i noworodka. „Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie”. T. 52, supl. 3, s. 8–11.   Google Scholar

Rządzka M. (2020): Odruchy oralne u noworodków i niemowląt. Diagnoza i stymulacja. Kraków.   Google Scholar

Sanders I., Mu L. (2013): A tree dementional atlas of human tongue muscles. „Anat Rec” (Hoboken) 296(7), s. 1102–1114.
Crossref   Google Scholar

Simons D.G., Mense S. (1997): Understanding and measurement of muscle tone as related to clinical muscle pain. „Pain” 75(1), s. 1–17.
Crossref   Google Scholar

Stecko E. (1998): Czynności przygotowujące niemowlęcy narząd artykulacyjny do podjęcia funkcji mowy. [W:] Opieka logopedyczna od poczęcia. Red. B. Rocławski. Gdańsk, s. 58–67.   Google Scholar

Śmiech-Słomkowska G., Rytlowa W. (1993): Wybrane zagadnienia z profilaktyki i wczesnego leczenia ortodontycznego. Warszawa.   Google Scholar

Trzebski A. (2004): Regulacja czynności fizjologicznych. [W:] Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej. Red. W.Z. Traczyk, A. Trzebski. Warszawa, s. 1–29.   Google Scholar


Veröffentlicht
2025-09-30

##plugins.themes.libcom.cytowania##

Borowiec, A., & Lorenc, A. (2025). Pozycja spoczynkowa języka u niemowląt – norma i zaburzenia funkcji. Prace Językoznawcze, 27(3), 327–348. https://doi.org/10.31648/pj.11543

Agnieszka Borowiec 
Laboratorium Mowy w Warszawie
https://orcid.org/0009-0001-6580-8321
Anita Lorenc 
Uniwersytet Warszawski
https://orcid.org/0000-0002-7614-0881