Realizacja struktur typu antypasywnego w języku polskim oraz ich ograniczenia w zakresie aspektu czasownika
Katarzyna Mroczyńska
Abstract
Celem niniejszego artykułu jest prezentacja (na podstawie zgromadzonego materiału z języka polskiego) zjawiska antypasywizacji. Realizacja konstrukcji typu antypasywnego w języku polskim jest ściśle powiązana z wielofunkcyjnym, polisemicznym elementem się. W niniejszej pracy proponujemy opartą na rozprawie doktorskiej Janic (2013), popartą licznymi przykładami zaczerpniętymi z Narodowego Korpusu Języka Polskiego, klasyfikację różnego rodzaju konstrukcji typu antypasywnego występujących w języku polskim. Przedstawiamy również wyjaśnienie widocznych w zaprezentowanych przykładach pewnych ograniczeń aspektowych w występowaniu konstrukcji typu antypasywnego.
Schlagworte:
antypasywizacja, konstrukcja nieprzechodnia, składnia, leksykon, polski, walencja czasownikaLiteraturhinweise
Bloch-Trojnar M. (2013): A note on the alleged hybrid status of -nie/-cie in Polish. [W:] Ambiguity. Multifaceted structures in syntax, morphology and phonology. Red. A. Bondaruk, A. Malicka-Kleparska. Lublin, s. 35–58. Google Scholar
Bloch-Trojnar M. (2015): Grammatical aspect and the lexical representation of Polish verbs. “Poznań Studies in Contemporary Linguistics” 51(4), s. 487–510. Google Scholar
Bloch-Trojnar M., Malicka-Kleparska A. (2015): Introduction to aspect vs. verbal and nominal valency. Referat wygłoszony na 48. Dorocznym Zjeździe Societas Linguistica Europea, 2–5 września 2015 University Centre for Linguistics (LUCL). Leiden. Google Scholar
Borer H. (2005a): Structuring sense. Vol. I: In name only. Oxford. Google Scholar
Borer H. (2005b): Structuring Sense. Vol. II: The normal course of events. Oxford. Google Scholar
Chiercha G. (2004): A semantics for unaccusatives and its syntactic consequences. [W:] The unaccusativity puzzle: Explorations of the syntax-lexicon interface. Red. A. Alexiadou, E. Anagnostopoulou, M. Everaert. Oxford, s. 22–59. Google Scholar
Chomsky N. (1965): Aspects of the theory of syntax. Cambridge. Google Scholar
Chomsky N. (1986): Barriers. Linguistic Inquiry Monograph Thirteen. Cambridge. Google Scholar
Chomsky N. (1995): The Minimalist Program. Cambridge. Google Scholar
Dixon R. M. W., Aikhenvald A. Y. (red.) (2000): Changing valency: Case studies in transitivity. Cambridge–New York. Google Scholar
Emonds J. (2000): Lexicon and grammar: The English syntacticon. Berlin. Google Scholar
Everaert M., Marelj M., Siloni T. (2012): The theta system: An introduction. [W:] The mental representation of grammatical relations. Red. J. Bresnan. Cambridge, s. 1–19. Google Scholar
Gelderen van E. (2013): Clause structure. New York–Cambridge University Press. Google Scholar
Grzegorczykowa R., Laskowski R., Wróbel H. (red.) (1998): Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia. T. 2. Wyd. II (zmienione). Warszawa. Google Scholar
Haspelmath M., Muller-Bardley T. (2004): Valence change. [W:] Morphology. An international handbook on inflection and word formation. Vol. 2. Red. G. Booij, Ch. Lehmann, J. Mugdan and S. Skopeteas. Berlin–New York, s. 1130–1145. Google Scholar
Herslund M. (1997): Passive and antipassive in a functional description of French reflexive verbs. “Hermes. Journal of Linguistics” 19, s. 75–92. Google Scholar
Janic K. (2013): L’antipassif dans les langues accusatives. Rozprawa doktorska. Université Lumière Lyon 2. Lyon. Francja. (J) Google Scholar
Kępińska A. (2001): Jedno małe się. [W:] Język w komunikacji. T. 1. Red. G. Habrajska. Łódź, s. 142–153. Google Scholar
Kleszczowa K. (1991): Historyczna motywacja refleksywnych postaci czasowników. [W:] „Prace Językoznawcze” 19: Studia polonistyczne. Red. A. Kowalska, A. Wilkoń. Katowice, s. 91–99. Google Scholar
Laskowski R. (1998): Kategorie morfologiczne języka polskiego – charakterystyka funkcjonalna. [W:] Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia. T. 2. Wyd. II (zmienione). Red. R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel. Warszawa, s. 151–224. Google Scholar
Levin B. (1993): English verb classes and alternations. Preliminary investigation. Chicago–London. (L) Google Scholar
Levin B., Rappaport Hovav M. (1995): Unaccusativity: At the syntax-lexical semantics interface. Linguistic Inquiry Monograph 26. Cambridge. Google Scholar
Malicka-Kleparska A. (2013): Root-based or lexicalist approach in verbal morpoho-syntax: Polish non-active morphology. “Poznań Studies in Contemporary Linguistics” 49(4), s. 531–555. Google Scholar
Marantz A. (2000): Reconstructing the lexical domain with a single generative engine. Cambridge. Google Scholar
Misz H. (1966): Szyk się w dzisiejszej polszczyźnie pisanej. „Język Polski” 46, s. 102–110. Google Scholar
Mroczyńska K. (2018): Realizations of antipassive-like structures in Polish and English. Lublin. Google Scholar
Nagórko A. (1997): Zarys gramatyki polskiej. Warszawa. Google Scholar
Piernikarski C. (1969): Typy opozycji aspektowych czasownika polskiego na tle słowiańskim. Wrocław. Google Scholar
Polinsky M. (2005): Antipassive constructions. [W:] The world atlas of language structures. Red. M. Haspelmath, M. Dryer, D. Gil i in. Oxford, s. 438–439. Google Scholar
Przepiórkowski A., Bańko A., Górski R., Lewandowska-Tomaszczyk B. (red.) (2012): Narodowy Korpus Języka Polskiego. Warszawa. Google Scholar
Ramchand G. (2008): Verb meaning and the lexicon: A first phase syntax. Cambridge. Google Scholar
Rappaport Hovav M., Levin B. (2012): Lexicon uniformity and the causative alternation. [W:] Argument structure at the interface. Red. M. Everaert, M. Marelj, T. Siloni. Oxford, s. 150–176. Google Scholar
Reinhart T. (2002): The Theta-system – An overview. “Theoretical Linguistics” 28(3), s. 229–290. Google Scholar
Rokoszowa J. (1981): Antropocentryzm języka i znaczenie tego faktu dla badań nad stroną. „Studia Gramatyczne” 4, s. 127–184. Google Scholar
Ruda M. (2013): Missing [HUMAN] objects: Active and SE morphology investigated. [W:] Proceedings of ConSOLE XXI. Red. M. Kohlberger, K. Bellamy, E. Dutton. Leiden, 206–228. Google Scholar
Saloni Z. (1976): Cechy składniowe polskiego czasownika. Warszawa–Wrocław–Kraków–Gdańsk. Google Scholar
Silverstein M. (1972): Chinook jargon: Language contact and the problem of multi-level generative systems. “Language” 48, s. 378–406. Google Scholar
Szlifersztejnowa S. (1968): Bierne czasowniki zaimkowe (reflexiva) w języku polskim. Wrocław–Warszawa–Kraków. Google Scholar
Wilczewska K. (1966): Czasowniki zwrotne we współczesnej polszczyźnie. Toruń. Google Scholar
Narodowy Korpus Języka Polskiego (2012). Red. A. Przepiórkowski, M. Bańko, R. Górski, B. Lewandowska-Tomaszczyk. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa. http://korpus/pl (NKJP) Google Scholar
Wielki słownik języka polskiego PAN. Red. P. Żmigrodzki, http://www.wsjp.pl (KWSJP) (WSJP) Google Scholar
Lizenz
Dieses Werk steht unter der Lizenz Creative Commons Namensnennung - Keine Bearbeitungen 4.0 International.