Realizacja struktur typu antypasywnego w języku polskim oraz ich ograniczenia w zakresie aspektu czasownika

Katarzyna Mroczyńska




Анотація

Celem niniejszego artykułu jest prezentacja (na podstawie zgromadzonego materiału z języka polskiego) zjawiska antypasywizacji. Realizacja konstrukcji typu antypasywnego w języku polskim jest ściśle powiązana z wielofunkcyjnym, polisemicznym elementem się. W niniejszej pracy proponujemy opartą na rozprawie doktorskiej Janic (2013), popartą licznymi przykładami zaczerpniętymi z Narodowego Korpusu Języka Polskiego, klasyfikację różnego rodzaju konstrukcji typu antypasywnego występujących w języku polskim. Przedstawiamy również wyjaśnienie widocznych w zaprezentowanych przykładach pewnych ograniczeń aspektowych w występowaniu konstrukcji typu antypasywnego.


Ключові слова:

antypasywizacja, konstrukcja nieprzechodnia, składnia, leksykon, polski, walencja czasownika


Bloch-Trojnar M. (2013): A note on the alleged hybrid status of -nie/-cie in Polish. [W:] Ambiguity. Multifaceted structures in syntax, morphology and phonology. Red. A. Bondaruk, A. Malicka-Kleparska. Lublin, s. 35–58.   Google Scholar

Bloch-Trojnar M. (2015): Grammatical aspect and the lexical representation of Polish verbs. “Poznań Studies in Contemporary Linguistics” 51(4), s. 487–510.   Google Scholar

Bloch-Trojnar M., Malicka-Kleparska A. (2015): Introduction to aspect vs. verbal and nominal valency. Referat wygłoszony na 48. Dorocznym Zjeździe Societas Linguistica Europea, 2–5 września 2015 University Centre for Linguistics (LUCL). Leiden.   Google Scholar

Borer H. (2005a): Structuring sense. Vol. I: In name only. Oxford.   Google Scholar

Borer H. (2005b): Structuring Sense. Vol. II: The normal course of events. Oxford.   Google Scholar

Chiercha G. (2004): A semantics for unaccusatives and its syntactic consequences. [W:] The unaccusativity puzzle: Explorations of the syntax-lexicon interface. Red. A. Alexiadou, E. Anagnostopoulou, M. Everaert. Oxford, s. 22–59.   Google Scholar

Chomsky N. (1965): Aspects of the theory of syntax. Cambridge.   Google Scholar

Chomsky N. (1986): Barriers. Linguistic Inquiry Monograph Thirteen. Cambridge.   Google Scholar

Chomsky N. (1995): The Minimalist Program. Cambridge.   Google Scholar

Dixon R. M. W., Aikhenvald A. Y. (red.) (2000): Changing valency: Case studies in transitivity. Cambridge–New York.   Google Scholar

Emonds J. (2000): Lexicon and grammar: The English syntacticon. Berlin.   Google Scholar

Everaert M., Marelj M., Siloni T. (2012): The theta system: An introduction. [W:] The mental representation of grammatical relations. Red. J. Bresnan. Cambridge, s. 1–19.   Google Scholar

Gelderen van E. (2013): Clause structure. New York–Cambridge University Press.   Google Scholar

Grzegorczykowa R., Laskowski R., Wróbel H. (red.) (1998): Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia. T. 2. Wyd. II (zmienione). Warszawa.   Google Scholar

Haspelmath M., Muller-Bardley T. (2004): Valence change. [W:] Morphology. An international handbook on inflection and word formation. Vol. 2. Red. G. Booij, Ch. Lehmann, J. Mugdan and S. Skopeteas. Berlin–New York, s. 1130–1145.   Google Scholar

Herslund M. (1997): Passive and antipassive in a functional description of French reflexive verbs. “Hermes. Journal of Linguistics” 19, s. 75–92.   Google Scholar

Janic K. (2013): L’antipassif dans les langues accusatives. Rozprawa doktorska. Université Lumière Lyon 2. Lyon. Francja. (J)   Google Scholar

Kępińska A. (2001): Jedno małe się. [W:] Język w komunikacji. T. 1. Red. G. Habrajska. Łódź, s. 142–153.   Google Scholar

Kleszczowa K. (1991): Historyczna motywacja refleksywnych postaci czasowników. [W:] „Prace Językoznawcze” 19: Studia polonistyczne. Red. A. Kowalska, A. Wilkoń. Katowice, s. 91–99.   Google Scholar

Laskowski R. (1998): Kategorie morfologiczne języka polskiego – charakterystyka funkcjonalna. [W:] Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia. T. 2. Wyd. II (zmienione). Red. R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel. Warszawa, s. 151–224.   Google Scholar

Levin B. (1993): English verb classes and alternations. Preliminary investigation. Chicago–London. (L)   Google Scholar

Levin B., Rappaport Hovav M. (1995): Unaccusativity: At the syntax-lexical semantics interface. Linguistic Inquiry Monograph 26. Cambridge.   Google Scholar

Malicka-Kleparska A. (2013): Root-based or lexicalist approach in verbal morpoho-syntax: Polish non-active morphology. “Poznań Studies in Contemporary Linguistics” 49(4), s. 531–555.   Google Scholar

Marantz A. (2000): Reconstructing the lexical domain with a single generative engine. Cambridge.   Google Scholar

Misz H. (1966): Szyk się w dzisiejszej polszczyźnie pisanej. „Język Polski” 46, s. 102–110.   Google Scholar

Mroczyńska K. (2018): Realizations of antipassive-like structures in Polish and English. Lublin.   Google Scholar

Nagórko A. (1997): Zarys gramatyki polskiej. Warszawa.   Google Scholar

Piernikarski C. (1969): Typy opozycji aspektowych czasownika polskiego na tle słowiańskim. Wrocław.   Google Scholar

Polinsky M. (2005): Antipassive constructions. [W:] The world atlas of language structures. Red. M. Haspelmath, M. Dryer, D. Gil i in. Oxford, s. 438–439.   Google Scholar

Przepiórkowski A., Bańko A., Górski R., Lewandowska-Tomaszczyk B. (red.) (2012): Narodowy Korpus Języka Polskiego. Warszawa.   Google Scholar

Ramchand G. (2008): Verb meaning and the lexicon: A first phase syntax. Cambridge.   Google Scholar

Rappaport Hovav M., Levin B. (2012): Lexicon uniformity and the causative alternation. [W:] Argument structure at the interface. Red. M. Everaert, M. Marelj, T. Siloni. Oxford, s. 150–176.   Google Scholar

Reinhart T. (2002): The Theta-system – An overview. “Theoretical Linguistics” 28(3), s. 229–290.   Google Scholar

Rokoszowa J. (1981): Antropocentryzm języka i znaczenie tego faktu dla badań nad stroną. „Studia Gramatyczne” 4, s. 127–184.   Google Scholar

Ruda M. (2013): Missing [HUMAN] objects: Active and SE morphology investigated. [W:] Proceedings of ConSOLE XXI. Red. M. Kohlberger, K. Bellamy, E. Dutton. Leiden, 206–228.   Google Scholar

Saloni Z. (1976): Cechy składniowe polskiego czasownika. Warszawa–Wrocław–Kraków–Gdańsk.   Google Scholar

Silverstein M. (1972): Chinook jargon: Language contact and the problem of multi-level generative systems. “Language” 48, s. 378–406.   Google Scholar

Szlifersztejnowa S. (1968): Bierne czasowniki zaimkowe (reflexiva) w języku polskim. Wrocław–Warszawa–Kraków.   Google Scholar

Wilczewska K. (1966): Czasowniki zwrotne we współczesnej polszczyźnie. Toruń.   Google Scholar

Narodowy Korpus Języka Polskiego (2012). Red. A. Przepiórkowski, M. Bańko, R. Górski, B. Lewandowska-Tomaszczyk. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa. http://korpus/pl (NKJP)   Google Scholar

Wielki słownik języka polskiego PAN. Red. P. Żmigrodzki, http://www.wsjp.pl (KWSJP) (WSJP)   Google Scholar

##plugins.themes.libcom.download##


Опубліковано
2020-01-22

##plugins.themes.libcom.cytowania##

Mroczyńska, K. (2020). Realizacja struktur typu antypasywnego w języku polskim oraz ich ograniczenia w zakresie aspektu czasownika. Prace Językoznawcze, 22(1), 197–217. https://doi.org/10.31648/pj.4981

Katarzyna Mroczyńska 




Ліцензія

Creative Commons License

Ця робота ліцензується відповідно до Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.uk