Sen w poezji Julii Hartwig

Anna  Pajdzińska

doi:10.31648/pj.9190

Sen w poezji Julii Hartwig

Anna Pajdzińska

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
https://orcid.org/0000-0002-0321-2485

DOI: https://doi.org/10.31648/pj.9190

Abstract

Autorka, wykorzystując metody badań językowego obrazu świata oraz semantyki tekstu artystycznego, dokonuje rekonstrukcji dwóch obrazów snu – utrwalonego w polszczyźnie i wpisanego w utwory Julii Hartwig, wybitnej polskiej poetki współczesnej. Z porównania tych obrazów wynika, że: 1) poetyckie przedstawienie snu-stanu fizjologicznego jest w większym stopniu niż doznań sennych zakorzenione w polszczyźnie i w utrwalonych językowo schematach konceptualnych, a kreatywność przejawia się przede wszystkim na poziomie językowego ukształtowania tekstu; 2) poetycki obraz śnienia cechuje rozbudowana charakterystyka jego podmiotu i preferencja sądu o dominacji snu nad osobą śniącą; 3) ukazywana przez Hartwig interakcyjność dwóch procesów: śnienia i pamięci nie uobecnia się w językowym obrazie snu; 4) w poezji zakres sądów aksjologicznych został rozszerzony: śnieniu przypisywane bywają także ambiwalentne wartości etyczne oraz melioratywne wartości witalno-hedonistyczne, a spaniu – melioratywne wartości poznawcze.

Schlagworte:

językowy obraz świata, semantyka tekstu poetyckiego, wartościowanie, pamięć, konceptualizacja, sen

Literaturhinweise

Badyda E. (2008): Świat barw – świat znaczeń w poezji Zbigniewa Herberta. Gdańsk. Google Scholar

Bartmiński J. (2006): Językowe podstawy obrazu świata. Lublin. Google Scholar

Bartmiński J., Niebrzegowska-Bartmińska S., Nycz R. (red.) (2004): Punkt widzenia w tekście i w dyskursie. Lublin. Google Scholar

Bartmiński J., Tokarski R. (red.) (1998): Profilowanie w języku i w tekście. Lublin. Google Scholar

Dubisz S. (red.) (2003): Uniwersalny słownik języka polskiego. T. IV. Warszawa. Google Scholar

Freud S. (1987 [1901]): Psychopatologia życia codziennego. Marzenia senne. Przekład H. Ivánka, L. Jekels, W. Szewczuk. Warszawa. Google Scholar

Freud S. (1996 [1900]): Objaśnianie marzeń sennych. Przekład R. Reszke. Warszawa. Google Scholar

Fromm E. (1973 [1951]): Zapomniany język. Przekład J. Marzęcki. Warszawa. Google Scholar

Głaz A., Danaher D.S., Łozowski P. (red.) (2013): The Linguistic Worldview: Ethnolinguistics, Cognition, and Culture. London.
Crossref Google Scholar

Grzegorczykowa R., Pajdzińska A. (red.) (1996): Językowa kategoryzacja świata. Lublin. Google Scholar

Jung C.G. (1993 [trzy eseje, pierwodruk: 1945, 1931, 1916]): O istocie snów. Przekład R. Reszke. Warszawa. Google Scholar

Kowalewska-Dąbrowska J. (2006): Językowy obraz Boga i człowieka w poezji Jana Twardowskiego. Gdańsk. Google Scholar

Lewicki A.M., Tokarski R. (red.) (1995): Kreowanie świata w tekstach. Lublin. Google Scholar

Maćkiewicz J. (1999): Co to jest „językowy obraz świata”. [W:] tejże: Słowo o słowie. Potoczna wiedza o języku. Gdańsk, s. 8–25. Google Scholar

Okopień-Sławińska A. (1973): Sny i poetyka. „Teksty” nr 2(8), s. 7–23. Google Scholar

Pajdzińska A. (2002): Którędy wyjść ze słowa? „Poznańskie Spotkania Językoznawcze” X, s. 77–85. Google Scholar

Pajdzińska A. (2004): W ostrym świetle lampy pamięci. [W:] W kręgu wiernej mowy. Red. M. Wojtak, M. Rzeszutko. Lublin, s. 215–224. Google Scholar

Pajdzińska A. (2005): Interpretacja w języku. [W:] Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja. Zjazd Polonistów, Kraków, 22–25 września 2004. Red. M. Czermińska i in. T. I. Kraków. s. 293–304. Google Scholar

Pajdzińska A., Filar D. (1999): Językowy obraz świata a teksty poetyckie. [W:] Język. Teoria – dydaktyka. Red. B. Greszczuk. Rzeszów, s. 187–196. Google Scholar

Pajdzińska A., Tokarski R. (1996): Językowy obraz świata – konwencja i kreacja. „Pamiętnik Literacki” z. 4, s. 143–158. Google Scholar

Pajdzińska A., Krzyżanowski P. (red.) (1999): Przeszłość w językowym obrazie świata. Lublin. Google Scholar

Pajdzińska A., Tokarski R. (red.) (2001): Semantyka tekstu artystycznego. Lublin. Google Scholar

Piekarczyk D. (2004): Kwiaty we współczesnym językowym obrazie świata. Lublin. Google Scholar

Różyło A. (2004): Dzień, noc i inne pory doby – studium porównawcze polszczyzny ogólnej i poezji Haliny Poświatowskiej. Sandomierz. Google Scholar

Sadowska-Dobrowolska K. (2013): Wacław Mrozowski. Językowe studium choroby i śmierci. Lublin. Google Scholar

Tokarski R. (1995): Semantyka barw we współczesnej polszczyźnie. Lublin. Google Scholar

Tokarski R. (2013): Światy za słowami. Wykłady z semantyki leksykalnej. Lublin. Google Scholar

Weinrich H. (1971 [1963]): Semantyka śmiałej metafory. Przekład R. Handke. „Pamiętnik Literacki” z. 4, s. 101–121. Google Scholar

Wysocka A. (2009): O miłości uskładanej ze słów. Obraz miłości erotycznej w polszczyźnie ogólnej oraz poezji Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Anny Świrszczyńskiej i Haliny Poświatowskiej. Lublin. Google Scholar

Download