A.F. Nessler’s Moscow German-Russian Dictionary as a source for studying German military lexis of the 1920s. A pilot study
Abstract
This article addresses the little-studied problem of German military lexis of the interwar
period. The linguistic source for the analysis is the Moscow German-Russian Dictionary
by A.F. Nessler, published in 1928. The military lexical items excerpted from the source
(entries for letters A-B) were compared with the headword grid of the Berlin Military
Dictionary, published in the same year by Offene Worte. As a result of the undertaken
analysis, based on the DWDS dictionary and text databases, it was determined which
of the collected lexemes (and with what frequency) occurred in German before 1928.
The aim of the research was to determine whether such a unique general dictionary
is a valuable source for the study of German military vocabulary of the interwar period.
Considering the results of the analyses, which proved that Nessler’s compilation contains
rare military lexicon (including agnonyms), it was concluded that its further scrutiny
is justified and promising.
Keywords:
A.F. Nessler’s German-Russian Dictionary, German-Russian Military Dictionary Offene Wrote, military lexis, interwar periodReferences
Benoit-Méchin J. (2015): Niemcy i armia niemiecka 1918–1938. T. I. Przekład S. Skarżyński. Warszawa. Google Scholar
Berend N. (2011): Russlanddeutsches Dialektbuch. Die Herkunft, Entstehung und Vielfalt einer ehemals blühenden Sprachlandschaft weit außerhalb des geschlossenen deutschen Sprachgebiets. Halle. Google Scholar
Cieszkowski M. (2015): Zur Sowjetisierung der wolgadeutschen Sprachvarietät in den 20erund 30er Jahren. „Studia Germanica Gedanensia” 33, s. 40–55. Google Scholar
Cieszkowski M. (2017): Wczesny sowiecki język niemiecki (na podstawie prasy, wydawnictw książkowych i materiałów propagandowych wydawanych w Związku Sowieckim). Bydgoszcz. Google Scholar
Cieszkowski M., Mędelska J. (2010): O potrzebie podjęcia badań nad radziecką wersją języków mniejszości narodowych byłego Związku Radzieckiego. „Acta Baltico-Slavica” 34, s. 103–119.
Crossref
Google Scholar
Cieszkowski M., Mędelska J. (2011): О раннем варианте немецкого советского языка (на материале Русско-немецкого словаря А.Ф. Несслера). „Slavia Orientalis” 2, s. 253–276. Google Scholar
Iwanow M. (1991): Pierwszy naród ukarany. Polacy w Związku Radzieckim 1921–1939. Warszawa. Google Scholar
Just A. (2012): Die Entwicklung des deutschen Militärwortschatzes in der späten frühneuhochdeutschen Zeit (1500–1648). Frankfurt am Main.
Crossref
Google Scholar
Kania S. (1986): Polska gwara konspiracyjno-partyzancka 1939–1945. Warszawa. Google Scholar
Lebioda T. (2004): Niemcy rosyjscy w polityce RFN na tle ich znaczenia w Rosji i relacjach niemiecko-rosyjskich w latach 1763–2003. Wrocław. Google Scholar
Marciniak S. (1987): Język wojskowy. Warszawa. Google Scholar
Mariak L. (2011): Leksyka z zakresu wojskowości w Trylogii Henryka Sienkiewicza. Cz. I: Analiza i interpretacja. Szczecin. Google Scholar
Mędelska J. (2015): Niemcy i Polacy – dwa największe skupiska narodowościowe w ZSRR: uwagi o sowietyzacji języków. [W:] Rosja w dialogu kultur. Red. K. Dembska, M. Głuszkowski. Toruń, s. 320–338. Google Scholar
Mędelska J. (2016): U źródeł dialektu kulturalnego Niemców radzieckich. Próba skodyfikowania wczesnych niemieckich sowietyzmów. „Slavia Orientalis” 4, s. 781–803. Google Scholar
Mędelska J., Cieszkowski M. (2012): Pierwsze sowietyzmy w niemczyźnie współczesnej (na podstawie porewolucyjnego słownika rosyjsko-niemieckiego). [W:] Sprachkontakte in Zentraleuropa. Red. A. Kątny. Frankfurt am Main, s. 91–111. Google Scholar
Mędelska J., Jankowiak-Rutkowska M. (2016): O unifikacji słownictwa mniejszości narodowych w ZSRR na wybranych przykładach z radzieckich odmian polszczyzny i niemczyzny (okres międzywojenny). „Poradnik Językowy” 2, s. 79–93. Google Scholar
Moczulski L. (1968): Miecz Nibelungów. Zarys historii armii pruskiej i niemieckiej 1618–1967. Warszawa. Google Scholar
Morkovkin V.V., Morkovkina A.V. (1997): Russkie agnonimy (slova, kotorye my ne znaem). Moskva. Google Scholar
Sakson A. (2004): Migracje w XX wieku. [W:] Wędrówka, etnogeneza w starożytności i średniowieczu. Red. M. Salomon, J. Strzelczyk. Kraków, s. 441–456. Google Scholar
Slater A. (2015): Militärsprache. Die Sprachpraxis der Bundeswehr und ihre geschichtliche Entwicklung. Freiburg. Google Scholar
Sobczak M. (2016a): Einige Anmerkungen zur Struktur der Kurzwörter im deutschen flugtechnischen Wortschatz des Zweiten Weltkrieges. „Heteroglossia. Studia Kulturoznawczo-Filologiczne” 6, s. 183–192. Google Scholar
Sobczak M. (2016b): Entlehnungen im deutschen Militärwortschatz der Zwischenkriegszeit am Beispiel des Deutsch-Russischen Wörterbuches von A.F. Nessler. [W:] Interlinguales und kulturelles Sprachhandeln: interdisziplinäre Perspektiven. Red. K. Mihułka, M. Sieradzka. Rzeszów, s. 107–118. Google Scholar
Sobczak M. (2016c): Język niemieckich lotników wojskowych okresu międzywojennego i początku II wojny światowej (na podstawie broszury z 1941 roku). „Prace Językoznawcze” XVIII/2, s. 159–173. Google Scholar
Steenberg S. (1989): Die Rußlanddeutschen. Schicksal und Erleben. München. Google Scholar
Vavžinčik Â. (2007): Slovarnye agnonimy russkogo âzyka. Łódź. Google Scholar
