Fatal offences a Przestępstwa przeciwko życiu: stopień ekwiwalencji terminów: murder, manslaughter, zabójstwo i nieumyślne spowodowanie śmierci
Abstrakt
Artykuł ukazuje rozróżnienie pomiędzy różnymi nazwami typów zabójstwa w angielskim
i polskim systemie prawnym. Ogólny termin homicide semantycznie obejmuje wszystkie
rodzaje czynów, które skutkują śmiercią innej osoby, niezależnie od tego, czy zostały
popełnione umyślnie czy nieumyślnie, bezprawnie czy w obronie własnej. Penalizowana
forma homicide jest tradycyjnie podzielona na dwa główne przestępstwa: murder
i manslaughter. Angielski termin murder nie ma ustawowej definicji i jest tradycyjnie
cytowany za Sir Edwardem Cokiem (1797). Początkowo można odnieść złudne wrażenie,
że polski termin zabójstwo w pełni odpowiada angielskiemu murder. Niemniej jednak
na gruncie obu systemów prawnych nawet pomiędzy pozornie izosemantycznymi
określeniami przestępstw można dostrzec różnice w ich znamionach. Podobnie
pojęcie manslaughter nie posiada definicji legalnej, a jego zakres znaczeniowy można
rekonstruować na podstawie granic poszczególnych okoliczności łagodzących (defences),
które zostały rozproszone po licznych ustawach i orzeczeniach. Termin manslaughter
obejmuje zatem sześć typów czynów zabronionych. Pojawia się w związku z tym problem
jurydyczno-semantyczny, związany ze znalezieniem funkcjonalnych ekwiwalentów dla
poszczególnych typów nieumyślności na gruncie języka polskiego i polskiego Kodeksu
karnego. W związku z tym artykuł może być interesujący zarówno dla analityków
dyskursu prawnego, jak i tłumaczy prawniczych, a ponadto jest głosem w dyskusji na temat
(nie)przekładalności asymetrycznych pojęć prawnych.
Słowa kluczowe:
przestępstwa przeciwko życiu, zabójstwo, nieumyślne spowodowanie śmierci, język prawa, wykładnia prawnicza, tłumaczenie prawniczeBibliografia
Bajčić M. (2017): New Insights into the Semantics of Legal Concepts and the Legal Dictionary. Amsterdam–Philadelphia.
Crossref
Google Scholar
Blomsma J. (2012): Mens rea and defences in European criminal law. Maastricht. Google Scholar
Cecil Turner J.W. (1964): Kenny’s Outlines of Criminal Law. 18th ed. Cambridge. Google Scholar
Chromá M. (2008): Semantic and Legal Interpretation: Two Approaches to Legal Translation. [In:] Language, Culture and the Law. V. Bhatia, C. Candlin, P.E. Evangelisti (eds). Bern, pp. 1–13. Google Scholar
Daszkiewicz K. (2000): Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu. Rozdział XIX Kodeksu karnego. Komentarz. Warsaw. Google Scholar
Dubber M. (2016). Histories of Crime and Criminal Justice and the Historical Analysis of Criminal Law. [In:] The Oxford Handbook of the History of Crime and Criminal Justice. P. Knepper, A. Johanses (eds). Oxford, pp. 597–614.
Crossref
Google Scholar
Duběda T. (1997): K typologii ekvivalentů v právním překladu. “Slovo a slovesnost” LXXXII, No. 2, pp. 139–158. Google Scholar
Engberg J. (2002): Legal Meaning Assumptions – What are the Consequences for Legal Interpretation and Legal Translation? “International Journal for the Semiotics of Law” XV, pp. 375–388. Google Scholar
Galdia M. (2017): Lectures on Legal Linguistics. Frankfurt am Main.
Crossref
Google Scholar
Gardocki L. (2008): Prawo karne. Warsaw. Google Scholar
Herring J. (2014): Criminal Law. Text, Cases, and Materials. 4th ed. Oxford.
Crossref
Google Scholar
Herring J. (2020): Great Debates in Criminal Law. 6th ed. London. Google Scholar
Jaślan J., Jaślan H. (1991): Słownik terminologii prawniczej i ekonomicznej. Angielsko-polski. Warsaw. Google Scholar
Katz L. (1987): Bad Acts and Guilty Minds: Conundrums of the Criminal Law. Chicago.
Crossref
Google Scholar
Łagodziński S. (2011): Sądowo-prokuratorska praktyka ścigania przestępstw nieumyślnego spowodowania śmierci człowieka. Warsaw. Google Scholar
Łozińska-Małkiewicz E. (2007): Angielsko-polski słownik terminologii prawniczej. Toruń. Google Scholar
Marek A. (2006): Kodeks karny. Komentarz. Warsaw. Google Scholar
Martin J., Storey T. (2013): Unlocking Criminal Law. 4th ed. London.
Crossref
Google Scholar
Monaghan N. (2012): Criminal Law Directions. 3rd ed. Oxford.
Crossref
Google Scholar
Monaghan N. (2018): Criminal Law. 5th ed. Oxford. Google Scholar
Norrie A. (2001): Crime, Reason and History: A Critical Introduction to Criminal Law. 2nd ed. London. Google Scholar
Ożga E. (2018): The Great Dictionary of Law and Economics. Vol. I. Warsaw. Google Scholar
Peiper L. (1935): Komentarz do kodeksu karnego i prawa o wykroczeniach. Kraków. Google Scholar
Redondo M.C. (1999): Reasons for Action and the Law. Zimmerling transl. Dordrecht.
Crossref
Google Scholar
Smith S. (1995): Culture Clash: Anglo-American Case Law and German Civil Law in Translation. [In:] Translation and the Law. M. Morris (ed.). Amsterdam–Philadelphia, pp. 179–200.
Crossref
Google Scholar
Snyman C.R. (2008): Criminal Law. 5th ed. Durban. Google Scholar
Stefaniak K. (2013): Multilingual Legal Drafting, Translators’ Choices and the Principle of Lesser Evil. “Meta” LVIII, No. 1, pp. 58–65.
Crossref
Google Scholar
Šarčević S. (1997): New Approach to Legal Translation. The Hague–London–Boston. Google Scholar
Williams G. (1987): Oblique intention. “Cambridge Law Journal” XLVI, No. 3, pp. 417–438.
Crossref
Google Scholar
