The heritage of the Christian Ortodox religion reflected in proper names. First names and place names

Małgorzata Magda-Czekaj

Instytut Języka Polskiego PAN w Krakowie


Abstract

The article presents names of Orthodox saints which are the basis of toponyms in the south-eastern Bialystok region. The most numerous group of proper names are family names (50), then there are derivative names (14) and patronymics (6). The most popular Orthodox church names from which toponyms were created include: Grigorij (local names: Gryćki, Hryce, Hryniewicze, Hryniewicze Duże, Hryniewicze Małe, Gregorowce), Simieon (→ Siemianówka, Sieniewice, Siemiony, Siemieniakowszczyzna), Wasilij
(→ Waśki, Klopoty-Waśki, Wasilkowo, Wasilków), and also Ioann (→ Iwanki, Iwanówka, Waniewo). These oikonyms preserved various linguistic changes which came into being because of mutual linguistic influences (Belarusian, Ukrainian, Polish) in this area, and
thus ultimately contributed to shaping modern anthroponomic toponyms. These toponyms
show not only the ethnic, cultural and linguistic diversity of the border population, but
above all they are authentic. Their significance relies on their longevity and presence in
the contemporary naming.


Keywords:

Orthodox religion, heritage, hagioanthroponyms, toponyms


Abramowicz Z. (1988): Religia a wybór imienia. Imiona ludności wyznania prawosławnego na Białostocczyźnie w latach 1915–1939. „Roczniki Humanistyczne”. T. XXXVI, z. 7, s. 17–32.   Google Scholar

Abramowicz Z. (1996): Wschodniosłowiańskie cechy językowe w nazewnictwie osobowym Podlasia. „Acta Polono-Ruthenica” I, s. 317–323.   Google Scholar

Abramowicz Z. (2008): Imiona chrześcijańskie staroobrzędowców polskich (charakterystyka fonetyczna). „Białostockie Archiwum Językowe” nr 7, s. 17–28.
Crossref   Google Scholar

Abramowicz Z. (2021): Adaptacja spółgłosek w imionach chrześcijańskich Podlasian w XVI– XVII wieku. [W:] Chrześcijańskie dziedzictwo duchowe narodów słowiańskich. Literatura. Język. Kultura. Historia. Seria V: Monastycyzm i mistycyzm w literaturze, kulturze i języku Słowian. Red. L. Citko, J. Ławski, współpr. K. Rutkowski. Białystok, s. 349–392.   Google Scholar

Biolik M. (2016): Formy wschodniosłowiańskie imion męskich używane w dobrach ofiaro¬wanych zakonowi kamedułów wigierskich w 1668 roku. „Acta Neophilologica”. T. XVIII, z. 2, s. 5–16.   Google Scholar

Charkiewicz J. (2015): Kult świętych w Kościele prawosławnym. Warszawa.   Google Scholar

Dacewicz L. (2013): Imiona w strukturze nazwisk dawnych mieszkańców polsko-litewsko¬-wschodniosłowiańskiego pogranicza jako fakt kulturowy. [W:] Pogranicza, Kresy, Wschód a idee Europy. Red. A. Janicka, G. Kowalski, Ł. Zabielski. Białystok, s. 267–280.   Google Scholar

Dacewicz L. (2022): „Przymusowy” kontakt dwóch kultur chrześcijańskich – wschodniej i za¬chodniej – a imiennictwo Podlasia w drugiej połowie XIX w. Rusyfikacja imion Tatarów podlaskich. [W:] Wielkie religie świata w języku i kulturze. Chrześcijaństwo, islam, dialog. Red. M. Jaszczewska, T. Kopac, W. Stec. Gdańsk, s. 167–180.   Google Scholar

Górny H. (2017): Słowiańskie imiona dwuczłonowe zachowane w najstarszych polskich topo¬nimach (rekonesans). „Onomastica” LXI/1, s. 255–264.
Crossref   Google Scholar

Kondratiuk M. (1974): Nazwy miejscowe południowo-wschodniej Białostocczyzny. Wrocław– Warszawa–Kraków–Gdańsk.   Google Scholar

Kondratiuk M. (2016): Nazwy geograficzne i osobowe Białostocczyzny. Białystok.   Google Scholar

Koper M. (2019): Powiat tomaszowski w pejzażu toponimicznym pogranicza polsko-ukraiń¬skiego. Lublin.   Google Scholar

Łesiów M. (1988): Wschodniosłowiańskie nazewnictwo osobowe po 988 roku i jego wpływy na antroponimikę krajów sąsiednich. „Roczniki Humanistyczne”. T. XXXVI, z. 7, s. 7–15.   Google Scholar

Magda-Czekaj M. (2021): Wschodniosłowiańskie imię Chodor i jego polski odpowiednik Teodor jako podstawy toponimów w Polsce. „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Linguistica” XVI, s. 125–137.
Crossref   Google Scholar

Makarski W. (1999): Nazwy miejscowości dawnej ziemi przemyskiej. Lublin.   Google Scholar

Malec M. (1994): Imiona chrześcijańskie w średniowiecznej Polsce. Kraków.   Google Scholar

Nikitiuk A. (2014): Imiona mieszkańców hajnowskich parafii prawosławnych jako przejaw procesów asymilacyjnych. „Studia Wschodniosłowiańskie”. T. 14, s. 315–322.
Crossref   Google Scholar

Romanowicz W. (2015): Współczesne oblicze polskiego prawosławia. „Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych AMW”. Kwartalnik 3, s. 159–180.   Google Scholar

Rymut K., Czopek-Kopciuch B., Bijak U. (red.) (1996–2021): Nazwy miejscowe Polski. Historia – Pochodzenie – Zmiany. T. I–XVI i kartoteka. Kraków.   Google Scholar

Safarewiczowa H. (1956): Nazwy miejscowe typu Mroczkowizna, Klimontowszczyzna. Wrocław.   Google Scholar

Skowronek K. (2019): Antropologia feministyczna i historia kobiet a onomastyka – miejsca wspólne (na przykładzie chrześcijańskich imion żeńskich obecnych w nazwach miejscowych). „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Linguistica” XIV, s. 218–234.
Crossref   Google Scholar

Tichoniuk B. (2000): Imiona i ich formy na pograniczu polsko-białoruskim od XVI wieku do roku 1839. Zielona Góra.   Google Scholar


Published
2023-06-30

Cited by

Magda-Czekaj, M. (2023). The heritage of the Christian Ortodox religion reflected in proper names. First names and place names. Prace Językoznawcze, 25(2), 145–162. https://doi.org/10.31648/pj.8919

Małgorzata Magda-Czekaj 
Instytut Języka Polskiego PAN w Krakowie