Klasyfikacja jednostek we frazeologii – współczesna propozycja typologiczna
Abstrakt
Tematem artykułu jest problem klasyfikacji jednostek frazeologicznych. W pierwszej części tekstu autorka dokonuje przeglądu różnych koncepcji typologicznych, które pojawiły się we frazeologii w XX i XXI w. Ich analiza pokazuje zmiany, jakie zaszły we frazeologii na przestrzeni lat w czasie rozwoju tej dziedziny badawczej. W drugiej części artykułu autorka przedstawia propozycję klasyfikacji jednostek we frazeologii, która koreluje ze współczesnym zakresem badań frazeologicznych. Zaproponowana typologia obejmuje trzy grupy jednostek frazeologicznych, takie jak syntagmy frazeologiczne, funkcyjne sekwencje frazeologiczne i wypowiedzi frazeologiczne. Syntagmy frazeologiczne obejmują swym zakresem dwie podgrupy, czyli kolokacje i lokucje, a wypowiedzi frazeologiczne dzielą się na paremie i pragmatemy. Każda z wydzielonych w typologii grup została w tekście zdefiniowana, opisana i opatrzona przykładami.
Słowa kluczowe:
frazeologia, jednostka frazeologiczna, idiom, klasyfikacjaBibliografia
Bally Ch. (1909): Traité de Stylistique française. Paris. Google Scholar
Blanco Escoda X., Mejri S. (2018): Les Pragmatèmes. Paris. Google Scholar
Bürger H. (1998, [2010, 2015]): Phraseologie. Eine Einführung am Beispiel des Deutschen. Berlin. Google Scholar
Chlebda W. (1989): Teoria frazeologiczna a nauczanie języka obcego. „Prace Językoznawcze”. Katowice, nr 15, s. 96–108. Google Scholar
Chlebda W. (2003): Elementy frazematyki. Wprowadzenie do frazeologii nadawcy. Łask. Google Scholar
Chlebda W. (2005): Szkice o skrzydlatych słowach. Interpretacje lingwistyczne. Opole. Google Scholar
Chlebda W. (red.) (2010): Na tropach reproduktów: w poszukiwaniu wielowyrazowych jednostek języka. Opole. Google Scholar
Chlebda W. (2020): Reprodukowalność, reprodukcja, reprodukty. [W:] Frazeologia a reprodukowalność w teorii i w praktyce komunikacyjnej: problemy – metody analizy – opis. Red. W. Chlebda, J. Tarsa. Białystok, s. 27–50. Google Scholar
Firth J.R. (1957): Modes of Meaning. „Papers in Linguistics 1934–1951”. Londyn, s. 190–215. Google Scholar
Gonzàlez Rey I. (2002): La phraséologie du français. Toulouse. Google Scholar
Gonzàlez Rey I. (2007): La didactique du français idiomatique. Fernelmont, Belgique. Google Scholar
Gonzàlez Rey I. (2021): La nouvelle phraséologie du français. Toulouse. Google Scholar
Gréciano G. (2003): Phraséologie et traduction. [W:] Traduire la langue. Traduire la culture. Google Scholar
Red. S. Mejri, T. Baccouche, A. Clas, G. Gross. Paris, s. 81–93. Google Scholar
Gross G. (1996): Les expressions figées en français. Noms composés et autres locutions. Paris. Google Scholar
Halliday M.A. (1966): Lexis as a Linguistic Level. [W:] In Memory of John Firth. Red. C.E. Bazell and others. Londyn, s. 148–162. Google Scholar
Hausmann F.J. (2004): Was sind eigentlich Kollokationen? [W:] Wortverbindungen – mehr oder weniger fest. Red. K. Steyer. Berlin, s. 309–334.
Crossref
Google Scholar
Jędrzejko E. (2000): Frazeologia w przestrzeni lingwistyki «integralnej». „Annales UMCS” 18, s. 99–120. Google Scholar
Katz J.J., Postal P.M. (1963): Semantic interpretation of idioms and sentences containing them. „M.I.T. Quarterly Progress Report” 70, s. 275–282. Google Scholar
Kosek I. (2015): Frazeologia i frazeografia polska w badaniach po 1989 roku. „Język Polski” 95, s. 43–54.
Crossref
Google Scholar
Krasnowolski A. (1899): Słowniczek frazeologiczny. Warszawa. Google Scholar
Krasnowolski A. (1905–1906): Przenośnie mowy potocznej. Cz. 1 i 2. Warszawa. Google Scholar
Lewicki A.M. (1976): Wprowadzenie do frazeologii syntaktycznej. Teoria związku frazeologicznego. „Prace Naukowe UŚ”, nr 116. Google Scholar
Lewicki A.M. (1983): Składnia związków frazeologicznych. „Biuletyn PTJ”, z. XL, s. 75–83. Google Scholar
Lewicki A.M. (1999): Od przysłowia do frazeologizmu. [W:] Studia lingwistyczne ofiarowane prof. K. Polańskiemu na 70-lecie Jego Urodzin. Red. W. Banyś, L. Bednarczuk, S. Karolak. Katowice, s. 157–163. Google Scholar
Lewicki A.M. (2003): Studia z teorii frazeologii. Łask. Google Scholar
Mejri S. (1997): Le figement lexical. Descriptions linguistiques et structuration sémantique. Publications de la Faculté des Lettres de la Manouba. Série: Linguistique. Vol. X.
Crossref
Google Scholar
Mel’čuk I. (1995): Phrasemes in language and phraseology in linguistics. [W:] Idioms: Structural and psychological perspectives. Red. M. Everaert, E.-J. van der Linden, A. Schenk, R. Schroeder. New Jersey, s. 167–232. Google Scholar
Mel’čuk I. (2011): Phrasèmes dans le dictionnaire. [W:] Le figement linguistique: la parole entravée. Red. J.-C. Anscombre, S. Mejri. Paris, s. 41–61. Google Scholar
Mel’čuk I. (2013): Tout ce que nous voulions savoir sur les phrasèmes, mais… „Cahiers de Lexicologie” 102, s. 129–149. Google Scholar
Müldner-Nieckowski P. (2007): Frazeologia poszerzona. Warszawa. Google Scholar
Pajdzińska A. (2004): Wielonurtowość współczesnych badań frazeologicznych. „Poradnik Językowy” 2, s. 27–38. Google Scholar
Polański K. (red.) (1993): Encyklopedia językoznawstwa ogólnego. Wrocław. Google Scholar
Pottier B. (1987): Théorie et analyse en linguistique. Paris. Google Scholar
Sinclair J. (1991): Corpus, Concordance, Collocation. Oxford. Google Scholar
Skorupka S. (1952): Typy połączeń frazeologicznych. „Poradnik Językowy”, z. 5, s. 12–20. Google Scholar
Skorupka S. (1967): Słownik frazeologiczny języka polskiego. T. I. Warszawa. Google Scholar
Skorupka S. (1969): Podstawy klasyfikacji jednostek frazeologicznych. „Prace Filologiczne”. Vol. XIX, s. 219–226. Google Scholar
Solano Rodríguez Á. (2018): Cartographie mentale et pragmatèmes en classe de langue vivante étrangère. [W:] La phraséologie contrastive. Red. O. Soutet, I. Sfar, S. Mejri. Paris, s. 263–278. Google Scholar
Thun H. (1975): Quelques relations systématiques entre groupements de mots figés. „Cahiers de Lexicologie” 27.2. Google Scholar
Winogradow W.W. (1946): Osnovnij ponjatija russkoj fraseologii, kak lingvisticeskoj discipliny. Leningrad. Google Scholar
Winogradow W.W. (1947): Ob osnovnij Tipaj Fraseologicheskij iedinits v russkom jazike. Moskwa. Google Scholar
Wray A., Perkins M.R. (2000): The functions of formulaic language: an integrated model. „Language & Communication” 20, s. 1–28.
Crossref
Google Scholar
Wysoczański W. (2015): Integralność we współczesnych badaniach frazeologicznych. [W:] Linguo-Cultural Research on Phraseology. Vol. 3. Red. J. Szerszunowicz, B. Nowowiejski & P. Ishida, K. Yagi. Białystok, s. 37–63. Google Scholar