Sposoby wyrażania emocji w propagandowych przekazach werbalno-wizualnych (na przykładzie okładek tygodników opinii)
Abstrakt
Celem artykułu jest opis mechanizmów wyrażania mocji (więc i wartościowania) w zideologizowanych przekazach werbalno-wizualnych, stanowiących określoną, najczęściej jednoznaczną, interpretację aksjologiczną otaczającego świata. Okładki tygodników opinii jako przekazy propagandowe są nastawione nie na zmianę postaw czy światopoglądu odbiorcy, ale na akceptację lub odrzucenie implikowanych sądów aksjologiczno-emotywnych. Relacje między emocjami a wartościami są ujęte w artykule z punktu widzenia psychologii emocji (w części wprowadzającej) oraz komunikacji językowej (w części analitycznej). Analizie poddano przede wszystkim strukturę warstwy wizualno-werbalnej okładek, która jest w większości oparta na prostym schemacie predykatywnym (X jest / to / to jest Y), tworzącym propagandowe etykiety słowno-obrazowe. W zakończeniu zwrócono uwagę na nazwy emocji i wizualne symbole emocji zawarte na okładkach. Materiałem analitycznym i egzemplifikacyjnym są frontowe strony czterech tygodników opinii z 2016 i 2017 roku: „Newsweeka”, „Polityki”, „Do Rzeczy”, „W Sieci” („Sieci Prawdy”).
Słowa kluczowe:
dyskurs prasowy, etykietowanie, emocje, wartościowanieBibliografia
Arystoteles, 1988, Retoryka. Poetyka, przeł., wstęp, oprac. H. Podbielski, Warszawa: PWN. Google Scholar
Awdiejew A., 2008, Ideologia, postawa a komunikacja, w: Ideologie w słowach i obrazach, red. I. Kamińska-Szmaj, T. Piekot, M. Poprawa, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Google Scholar
Awdiejew A., Habrajska G., 2006, Typologia emotywnych aktów mowy, w: Wyrażanie emocji, red. K. Michalewski, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. Google Scholar
Batko A., 2005, Sztuka perswazji, czyli język wpływu i manipulacji, Gliwice: Wydawnictwo Helion. Google Scholar
Bralczyk J., 2007, O języku propagandy i polityki, Warszawa: Wydawnictwo TRIO. Google Scholar
Dobrzyńska T., 1994, Mówiąc przenośnie… Studia o metaforze, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN. Google Scholar
Grabias S., 1981, O ekspresywności języka, Lublin: Wydawnictwo UMCS. Google Scholar
Graszewicz M., Lewiński D., 2007, O nieistnieniu manipulacji, w: Mechanizmy perswazji i manipulacji. Zagadnienia ogólne, red. G. Habrajska, Łask: Oficyna Wydawnicza Leksem. Google Scholar
Habrajska G., 2008, Przeżywanie ideologii, w: Ideologie w słowach i obrazach, red. I. Kamińska-Szmaj, T. Piekot, M. Poprawa, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Google Scholar
Habrajska G., Nakłanianie, perswazja, manipulacja językowa, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”, Łódź 2005, nr 7. Google Scholar
Jupowicz-Ginalska A., 2017, Frontowe okładki i e-okładki polskich magazynów a reakcje czytelników, „Studia Medioznawcze” 4 (71), s. 99-119. Google Scholar
Kamińska-Szmaj I., 2004, Propaganda, perswazja, manipulacja – próba uporządkowania pojęć, w: Manipulacja w języku, red. P. Krzyżanowski, P. Nowak, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Google Scholar
Karwat M., 2007, O złośliwej dyskredytacji. Manipulowanie wizerunkiem przeciwnika, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Google Scholar
Oatley K., Jenkins J.M., 2005, Zrozumieć emocje, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Google Scholar
Piekot T., 2016, Mediacje semiotyczne. Słowo i obraz na usługach ideologii, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Sedno. Google Scholar
Pisarek W., 1979, Język służy propagandzie, Kraków: RSW Prasa – Książka – Ruch. Google Scholar
Protkanis A., Aronson E., 2003, Wiek propagandy. Używanie i nadużywanie perswazji na co dzień, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Google Scholar
Rusinek M., 2012, Retoryka obrazu. Przyczynek do percepcyjnej teorii figur, Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/ Obraz Terytoria. Google Scholar
Tokarz M., 2006, Argumentacja. Perswazja. Manipulacja, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Google Scholar
Tomaszewski T., (red.), 1995, Psychologia ogólna. Pamięć. Uczenie się. Język, Warszawa: Wydawnictwo PWN. Google Scholar
Warchala J., 2004, Horyzonty manipulacji: perswazja, manipulacja, interpretacja, w: Manipulacja w języku, red. P. Krzyżanowski, P. Nowak, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Google Scholar
Wiatrowski P., 2010, Morfologiczne i leksykalne wykładniki negatywnych emocji w „Przewodniku Katolickim” z lat 1895–2005, Poznań: Wydawnictwo Rys. Google Scholar
Wojciszke B., 2002,Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. Google Scholar
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
