Niesemantyczne operatory emocji
Abstrakt
Niniejsza praca poświęcona jest specyficznym jednostkom języka zwanym niesemantycznymi operatorami emocji, których zasadniczą funkcją jest wyrażanie uczuć.
Materiał do analizy pochodzi z popularnych internetowych vlogów oraz umieszczanych pod nimi komentarzy. Wyodrębnione stamtąd operatory podzielono następnie na zbiory uwidaczniające zarówno ich formalne właściwości, jak i funkcję polegającą na dopasowaniu konkretnej emocji do sytuacji komunikacyjnej. Pozwoliło to na stworzenie ich funkcjonalno-formalnej typologii inspirowanej podziałem znaków według Ch. S. Peirce’a. Typologia ta stanowi próbę wypełnienia luki na płaszczyźnie polskiego językoznawstwa z racji tego, że większość istniejących podziałów odnosi się albo jedynie do semantycznych wykładników emocji, albo opiera się na kryterium składniowym. Unaoczniła ona także problematyczną kwestię wyznaczania granic dla tego rodzaju jednostek: szczególnie w odniesieniu do onomatopei w funkcji niesemantycznych operatorów. Niesemantyczne operatory emocji stanowią istotny obiekt badań ze względu na to, że ich użycie podyktowane jest konwersacyjną regułą ekonomiczności. Dzięki jednostkom takim jak och, ehh, łał i wielu innym możemy przekazać przy minimum wysiłku niemały ładunek emocjonalny, wzmacniając przy tym nasz stosunek zarówno do odbieranego komunikatu, jak i jego nadawcy. Pomimo ich krótkiej formy i braku ideacyjnego znaczenia, posiadają one wiele ciekawych właściwości, dostarczając tym samym szerokiego pola do analizy, co zostanie wykazane w niniejszym artykule.
Słowa kluczowe:
językoznawstwo, operatory, emocje, niesemantyczny, typologiaBibliografia
Awdiejew A. (2004): Gramatyka interakcji werbalnej. Kraków. Google Scholar
Awdiejew A., Habrajska G. (2006): Wprowadzenie do gramatyki komunikacyjnej. T. 2. Łask. Google Scholar
Bańko M. (2009): Słownik onomatopei czyli wyrazów dźwięko- i ruchonaśladowczych. Warszawa. Google Scholar
Bednarczyk M. (2014): Klasyfikacje wykrzykników w badaniach polskich i niemieckich. „Lingwistyka Stosowana” 11, s. 83–89. Google Scholar
Czapiga Z. (2015): O ekspresywności wypowiedzeń emotywnych. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica” 11, s. 19–27. Google Scholar
Grochowski M. (1991): Status semantyczny wykrzykników właściwych. „Prace Filologiczne” 37, s. 155–163. Google Scholar
Grzenia J. (2004): Strona WWW jako forma dialogowa. [W:] Dialog a nowe media. Red. M. Kita. Katowice, s. 22–32. Google Scholar
Krzempek M. (2014): Miejsce wykrzyknika w systemie części mowy – wykrzyknik w ujęciu kognitywnym, http://www.academia.edu/15625912/Miejsce_wykrzyknika_w_systemie_części_mowy_wykrzyknik_w_ujęciu_kognitywnym Google Scholar
Laskowska E. (1993): Wartościowanie w języku potocznym. Bydgoszcz. Google Scholar
Lewiński P. (2006): Operatory emocji. [W:] Wyrażanie emocji. Red. K. Michalewski. Łódź, s. 53–61. Google Scholar
Madeja A. (2012): „Sapie, dyszy i dmucha”, czyli o interiekcjach w nauczaniu języka polskiego jako obcego i rodzimego. „Postscriptum Polonistyczne” 2(10). Katowice, s. 219–230. Google Scholar
Peirce Ch. S. (1998): The Essential Peirce. Selected Philosophical Writings. T. 2. Bloomington & Indianapolis. Google Scholar
Rodak R. (2000): Frazemy jako emotywne operatory interakcyjne. [W:] „Język a Kultura”. T. 14: Uczucia w języku i tekście. Red. I. Nowakowska-Kempna. Wrocław, s. 187–198. Google Scholar
Siatkowska E. (1977): Wyrazy dźwiękonaśladowcze a wykrzykniki. „Poradnik Językowy” 3, s. 99–105. Google Scholar
Słownik współczesnego języka polskiego (1998). „Przegląd Reader’s Digest”. Warszawa. (SWJP) Google Scholar
Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl (SJP) Google Scholar
Szkapienko T. (2016): Angloamerykańskie interiekcje w języku polskim i rosyjskim. „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN”. T. LXII, s. 157–166. Google Scholar
Wierzbicka A. (1969): Dociekania semantyczne. Wrocław, s. 3–61. Google Scholar
Wierzbicka A. (1991): Cross-cultural pragmatics: the semantics of human interaction. Berlin. Google Scholar
Wielki słownik języka polskiego. Red. P. Żmigrodzki, http://www.wsjp.pl/index.php?pokaz=autorzy&l=1&ind=0?pwh=0 Google Scholar
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
