Bilingwizm i mutyzm w kontekście opóźnionego rozwoju mowy
Abstrakt
Artykuł jest poświęcony dwóm zjawiskom – mutyzmowi i dwujęzyczności, przedstawionym w szerszej neurologopedycznej perspektywie opóźnionego rozwoju mowy, z opisem eksperymentalnego studium przypadku dwujęzycznego dziecka, które zostało zahamowane werbalnie. Definiowana jest złożoną sytuacja językową dziecka wielojęzycznego, które milknie, oraz realny kontekst pozajęzykowej jego egzystencji, stanowiący istotną perspektywę specyfiki opisu mutyzmu, jego podłoża i struktury. Przypadek Ormianki od urodzenia wychowywanej w Polsce, u której wraz z pójściem do przedszkola ujawniły się objawy zahamowania werbalnego, pokazuje, że trzy wyróżnione w perspektywie opisu zjawiska nie pozostają względem siebie w sprzeczności. Próbka mowy uzyskana w domu potwierdziła, że dziewczynka komunikuje się werbalnie w obu językach, zaś w przedszkolu jest milcząca, bierna i wycofana. Zastosowanie eksperymentu badawczego, polegającego na zamianie perspektywy językowej z L2 na L1 – język domu rodzinnego – udowodniło, że dziecko jest w stanie komunikować się z rówieśnikami. Brak aktywności językowej dziewczynki nie wynikał bezpośrednio z lęku separacyjnego, lecz miał związek z jej nikłymi sprawnościami w L2 – języku głównego nurtu.
Słowa kluczowe:
bilingwinizm, mutyzm, diagnoza, programowanie mowy, ORMBibliografia
Aitchinson J. (1991): Ssak, który mówi. Wstęp do psycholingwistyki. Przeł. M. Czarnecka. Warszawa. Google Scholar
Anusiewicz J. (1994): Lingwistyka kulturowa. Zarys problematyki. Wrocław. Google Scholar
Bernstein B. (1972): Social class, language and socialization. [W:] Language and Social Context. Red. P. P. Gigiloli. Harmonsworth. Google Scholar
Cieszyńska-Rożek J. (2013): Metoda Krakowska wobec zaburzeń rozwoju dzieci. Z perspektywy fenomenologii, neurobiologii i językoznawstwa. Kraków. Google Scholar
Holka-Pokorska J., Piróg-Balcerzak A., Jarema M. (2018): Kontrowersje wokół diagnozy mutyzmu wybiórczego – krytyczna analiza trzech przypadków w świetle współczesnych badań oraz kryteriów diagnostycznych. „Psychiatria Polska” 52(2), s. 323–343. Google Scholar
Kuros-Kowalska K. (2014): Problemy językowe dzieci bilingwalnych w opinii rodziców polskich za granicą. [W:] Dwujęzyczność, wielojęzyczność i wielokulturowość. Red. K. Kuros-Kowalska, I. Loewe. Gliwice, s. 171–190. Google Scholar
Maćkiewicz J., Łuczyński E. (2009): Językoznawstwo ogólne: wybrane zagadnienia. Gdańsk. Google Scholar
Mead M. (2000): Kultura i tożsamość. Studium dystansu międzypokoleniowego. Przeł. J. Hołówka. Warszawa. Google Scholar
Tarkowski Z. (2015): Dzieci z zaburzeniami zachowania, emocji i mowy. Gdańsk. Google Scholar
Tarkowski Z. (2016): Stare i nowe testy rozwoju językowego. „Forum Logopedy” 1, s. 67–71. Google Scholar
Tarkowski Z. (2017): Mutyzm psychogenny. [W:] Patologia mowy. Red. Z. Tarkowski. Gdańsk, s. 149–165 . Google Scholar
Tarkowski Z. (2018): Terapia mutyzmu psychogennego. [W:] Metody terapii logopedycznej. Red. A. Domagała, U. Mirecka. Lublin, s. 201–217. Google Scholar
Tarkowski Z., Wiewióra D. (2017): Bilingwizm a rozwój mowy dziecka. [W:] Studia logopedyczno-lingwistyczne. Księga jubileuszowa z okazji 70-lecia urodzin profesora Edwarda Łuczyńskiego. Gdańsk, s. 109–131. Google Scholar
Wodniecka Z., Mieszkowska K., Durlik J., Haman E. (2018): Kiedy 1+1≠2, czyli jak dwujęzyczni przyswajają i przetwarzają język(i). [W:] Logopedia międzykulturowa. Red. E. Czaplewska. Gdańsk, s. 92–131. Google Scholar
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
